BiZİM ÜÇÜn biZSİz heç NƏ
Yüklə 0,95 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- © “Hökumətin qərar qəbulu prosesində vətəndaş cəmiyyətinin əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarının təşviqatçısı kimi iştirakı” layihəsi
- Əlilliyi olan Şəxslərin Hüquqlarına dair BMT Konvensiyası
- ƏOŞHDBMTK və insan hüquqları
- İnklüziv Qərar Qəbulu üzrə IDEAS Vasitələr Toplusu © “Hökumətin qərar qəbulu prosesində vətəndaş cəmiyyətinin
- ƏOŞHDBMTK nə üçün yaradıldı
© “Hökumətin qərar qəbulu prosesində vətəndaş cəmiyyətinin əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarının təşviqatçısı kimi iştirakı” layihəsi İnklüziv Qərar Qəbulu üzrə IDEAS Vasitələr Toplusu 39 • Əlilliyi olan Şəxslərin Peşə Reabilitasiyası və Məşğulluğuna dair Beynəlxalq Əmək Təşkilatı Konvensiyası (1983) • Əlillik sahəsində İnsan Resurslarının İnkişafına dair Fəaliyyət üçün Tallin Direktivləri (1990) • Ruhi inkişafda özünəməxsusluğu olan şəxslərin müdafiəsi prinsipləri və ruhi sağlamlıq xidmətinin yaxşılaşdırılması (1991) • Əlilliyi olan şəxslər üçün imkanların bərabərləşdirilməsi üzrə standart qaydalar (1993). Bununla belə, Əlilliyi olan Şəxslərin Hüquqlarına dair BMT Konvensiyasında əlilliyi olan şəxslərin müdafiəsinə əvvəlki sazişlərlə müqayisədə görünməmiş dərəcədə güclü, təkmilləşmiş və standartlaşmış baxış var.
Əlilliyi olan Şəxslərin Hüquqlarına dair BMT Konvensiyası (ƏOŞHDBMTK) 30 mart 2007-ci il tarixində imza üçün açıq elan edilib. Konvensiya planetin tarixində əlilliyi olan milyonlarla şəxsin hüquqlarını təşviq, müdafiə və təmin etmək üzrə dövlətlərin qarşısına öhdəliklər qoyan, əlilliyi olan və olmayan insanların ortaq insanlığı paylaşdığını tanıyan ilk hüquqi öhdəlik sənədidir. ƏOŞHDBMTK əlilliyi olan şəxslər tərəfindən onların özləri üçün yazılmış beynəlxalq insan hüquqları razılaşmasıdır. Bu razılaşma uzunmüddətli fiziki, ruhi, qavrama və ya hissi sağlamlıq problemləri olan, cəmiyyətdə bərabər inkişaf üçün maneələrlə üzləşən şəxslər üçündür. Konvensiya əlilliyi olan şəxslərin insan hüquqlarından digər şəxslərlə eyni şəkildə faydalanmasını təmin etmək üçün tədbirlər görülməsi məqsədilə hökumətlərin üzərinə öhdəliklər qoyur. ƏOŞHDBMTK: • Hamımızın bərabər olduğunu tanıyır. Əlilliyi olan şəxsin hər bir kəslə eyni azadlıq, hörmət, ləyaqət və bərabərlik hüququ var. • Bütün əsas insan hüquqlarını bir araya gətirir. • Bu hüquqların reallaşması üçün hökumətin nə etməli olduğunu əks etdirir. Konvensiya ona görə yaradılıb ki, əlilliyi olan şəxslərin insan hüquqlarına çox zaman əməl olunmur və onlar cəmiyyətdə iştirak üçün çoxlu maneələrlə üzləşirlər. Konvensiya xüsusi gücü olmayan kağız üzərində bəyannamə deyil. Bu sənəd maneələri aradan qaldırmaq və əlilliyi olan şəxslərə real azadlıq, ləyaqət və bərabərlik vermək üçün tədbir görməyi hökumətdən tələb edir. ƏOŞHDBMTK və insan hüquqları İnsan hüquqları kimliyindən asılı olmayaraq hər bir kəsə verilən əsas hüquq və azadlıqlar toplusudur. Bunlar dövlətin vətəndaşla necə rəftar etməsi barədədir. İnsan hüquqları anlayışı hər kəsin bərabər dəyərə malik olduğunu, öz qərarlarını vermək hüququ olduğunu, hər kəsə qarşı ədalət, ləyaqət və hörmətlə davranılmalı olduğunu bildirir.
İnklüziv Qərar Qəbulu üzrə IDEAS Vasitələr Toplusu © “Hökumətin qərar qəbulu prosesində vətəndaş cəmiyyətinin əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarının təşviqatçısı kimi iştirakı” layihəsi 40 İnsan haqları barədə Ümumdünya İnsan Hüquqları Bəyannaməsi (1948) və İnsan Hüquqlarına dair Avropa Konvensiyası (1950) kimi beynəlxalq razılaşmalarda ətraflı yazılıb. ƏOŞHDBMTK əlilliyi olan şəxslərin aşağıdakı insan hüquqlarından istifadəsini təmin etmək üçün hökumətlərin görməli olduğu tədbirləri təsvir edir: • qanun qarşısında ayrı-seçkilik qoyulmadan bərabərlik • öz qərarlarını vermək • ailə həyatına hörmət • istismar, zorakılıq və pis rəftardan azad olma • layiqli yaşayış standartı • cəmiyyətdə iştirak və icmada yaşamaq üçün dəstək • əlçatımlı fiziki mühit və məlumat Bu və digər hüquqlar «Maddələr»də verilib. ƏOŞHDBMTK nə üçün yaradıldı? Özlərinin ayrıca insan hüquqları konvensiyasının olması üçün əlilliyi olan şəxslər 20 ildən çox mübarizə aparıblar. Sənədin məzmunu üzrə razılaşmaq üçün bütün dünyadan əlilliyi olan çoxlu şəxs və onların təşkilatları iştirak edirdi. Dünyada hər kəs kimi əlilliyi olan şəxslərin hüquqları da 1948-ci ildə qəbul edilmiş Ümumdünya İnsan Hüquqları Bəyannaməsində təsbit olunub. Bu baxımdan, ƏOŞHDBMTK əlilliyi olan şəxslərə «yeni» insan hüquqları vermir. Ancaq kağız üzərindəki hüquqların gündəlik reallığa çevrilməsi üçün hərəkətə keçmək lazım gəldiyi bu sənədlə etiraf edilir. Hədsiz maneələr əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarının pozulmasına, onlara məhəl qoyulmamasına hələ də rəvac verir. ƏOŞHDBMTK-nın məqsədi bu maneələrin aradan qaldırılması üçün dünyada hər bir ölkənin atmalı olduğu addımları ortaya qoymaq idi. Ölkələrin çoxu razılaşdı ki, əlilliyi olan şəxslərin real ləyaqəti, bərabərliyi və iştirakını irəlilətmək üçün spesifik konvensiya olmalıdır. Konvensiyanın mətni barədə 2006-cı ilin dekabrında BMT-də razılığa gəlindi. BK Konvensiyanı 30 mart 2007-ci ildə imzalayıb, 8 iyun 2009-cu ildə isə ratifikasiya edib. Azərbaycan bu sənədi 2009-cu ildə ratifikasiya edib.
IDEAS layih əsi ölkələrində ƏOŞHDBMTK-nın statusu “ Əlilliyi olan insanların hüquqları haqqında” Konvensiyaya qoşulmaq barəsində” 02 oktyabr 2008-ci il tarixli 686-IIIQ nömr əli Azərbaycan Respublikası Qanunu və “əlilliyi olan insanların hüquqları haqqında” Konvensiyanın Fakültativ Protokoluna qoşulmaq bar əsində 02 oktyabr 2008-ci il tarixli 687-IIIQ nömr əli Azərbaycan Respublikası Qanunu Ölkə ƏOŞHDBMTK-nı imzalayırsa, bu o deməkdir ki, əlilliyi olan şəxslərin insan hüquqları barədə Konvensiyada deyilənlərlə razıdır. Yüklə 0,95 Mb. Dostları ilə paylaş:
|