BiZİM ÜÇÜn biZSİz heç NƏ
Yüklə 0,95 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İnklüziv Qərar Qəbulu üzrə IDEAS Vasitələr Toplusu © “Hökumətin qərar qəbulu prosesində vətəndaş cəmiyyətinin
- 4. Qeyri-müvafiq məlumat və kommunikasiya
- 5. Tədqiqatın yoxluğu
- © “Hökumətin qərar qəbulu prosesində vətəndaş cəmiyyətinin əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarının təşviqatçısı kimi iştirakı” layihəsi
- Bizim üçün bizsiz heç nə
- Ümumi axına salınma
İnklüziv Qərar Qəbulu üzrə IDEAS Vasitələr Toplusu © “Hökumətin qərar qəbulu prosesində vətəndaş cəmiyyətinin əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarının təşviqatçısı kimi iştirakı” layihəsi 14 səlahiyyəti, rolu olmur. Onları öz həyatlarının fəal sahiblərindən çox «xəstə» və ya «xidmət istifadəçisi» sayırlar. Bəzi əlilliyi olan şəxslər stiqma, açıq aqressiya və zorakılıqla üzləşirlər. Bunlar ruhi xəstəliyi, İİV (HİV) və ya hepatit kimi keçici xəstəlikləri olan insanlara xüsusi mənfi münasibətdə özünü göstərir. Əlilliyi olan şəxslərin cinayət qurbanı olma ehtimalı digər insanlarla müqayisədə dörd dəfə, zorakı hücuma məruz qalma ehtimalı isə iki dəfə çoxdur - BK-dakı son araşdırma bunu göstərir. 1
Binalara və ətraf mühitə fiziki əlçatımlılığın olmaması ucbatından əlilliyi olan insanların çoxu ailə, icma və ya ölkə həyatında fəal iştirak edə bilmir. İşləmək üçün onların imkanları məhdudlaşdırılır. Onlar xidmətlərdən, istirahət və əyləncədən kənar edilir. 4. Qeyri-müvafiq məlumat və kommunikasiya Məlumat və kommunikasiya çox zaman əlilliyi olan insanlar üçün əlçatımlı olmur. Dövlət və özəl xidmətlər barədə məlumat çox zaman əlçatımlı formalarda olmur. Vebsaytlar hələ də bəzən əlilliyi olan insanların istifadəsi üçün yararlı şəkildə dizayn edilmir və ya əlilliyi olan şəxslərin istifadə etdiyi proqram təminatına uyğun gəlmir. Əlilliyi olan şəxslər məlumatdan istifadə etməyi bilməyə bilərlər. 5. Tədqiqatın yoxluğu Əlillik üzərində cəmləşmiş müfəssəl statistik və digər məlumatların yoxluğu effektli dəyişikliyə mane olur. Dəlillərə əsaslanan siyasət daha yaxşı nəticələrə gətirə bilər. Yerli və milli siyasət barədə məlumat vermək üçün dəlil toplanmasını dəstəkləmək yönündə vətəndaş cəmiyyəti təşkilatlarının əvəzsiz imkanları var. Məsələn, işəgötürənlərə nəyin stimul verdiyi ilə yanaşı, əlilliyi olan şəxslərin iş tapmasına və onu əlində saxlamasına kömək edən amilləri nəzərdən keçirmək səmərəli məşğulluq proqramları barədə məlumat verməyə kömək edir.
Bərabərliyin təşviqi məqsədilə siyasət və planların həyata keçirilməsi üçün resurslar çox zaman məhduddur. Çox zaman dünyanın müxtəlif yerlərində əlilliyi olan şəxslər üçün ayrılan maliyyə onları təcrid edir və ya cəmiyyətin ümumi axınından kənarlaşdırır. Bəzən əlilliyi olan şəxsləri işə getmək və ya seçkilərdə namizədliyini vermək qarışıq tam fəallığa qabil etmək üçün uyğunlaşdırmalar aparmağa çəkiləcək potensial xərclərdən qorxurlar. Böhranı həll etmək üçün resursların necə bölünməsi və fondlardan istifadə barədə anlayışın olmaması təşkilatları və siyasət formalaşdıranları əlilliyi olan şəxslərin cəmiyyətə dəyərli iqtisadi və sosial töhfə vermək imkanlarını artıracaq siyasət, iş, fiziki əlçatımlılıq və kommunikasiyalara dəyişiklik məqsədilə sərmayə qoymalarının qarşısını alan faktorlardan yalnız bəziləridir. 1 http://www.equalityhumanrights.com/sites/default/files/documents/research/disabled_people_s_experi- ences_of_targeted_violence_and_hostility.pdf © “Hökumətin qərar qəbulu prosesində vətəndaş cəmiyyətinin əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarının təşviqatçısı kimi iştirakı” layihəsi İnklüziv Qərar Qəbulu üzrə IDEAS Vasitələr Toplusu 15
əlilliyi olan şəxslər haqqında və onlarla Bu bölmə əlillik hərəkatının siyasət formalaşdıranlar və vətəndaş cəmiyyəti sektoru ilə necə işləməli olduğunu anladan bəzi konsepsiyaları əks etdirir. Bu konsepsiyalar BK kontekstinə çox uyğundur və bu ölkənin təcrübəsinə əsaslanır. Əlilliyi olan şəxslərin burada əksini tapan müxtəlif təcrübələrə yiyələndiyini nəzərə almaq lazımdır. Çox zaman bu konsepsiyalar zəif anlaşılır, hətta bunlar üzrə öhdəliklər olsa belə, hökumət, vətəndaş cəmiyyəti, media və əlilliyi olan şəxslər qarışıq vətəndaşların bu yanaşmaları həyata keçirmək üçün hüquqi vasitələri və təcrübəsi olmur. Bizim üçün bizsiz heç nə «Bizim üçün bizsiz heç nə!» - sözügedən siyasətin təsir etdiyi qrup üzvlərinin tam və birbaşa iştirakı olmadan heç bir siyasət qəbul oluna bilməz - fikrini çatdırmaq üçün istifadə edilən şüardır. Bu deyimin mənşəyi mərkəzi Avropanın siyasi ənənələrindən gəlir. Polşada qanunverici hakimiyyəti monarxdan alıb parlamentə verən 1505-ci il konstitusiya qanununu yaratmağa kömək edən siyasi deviz belə idi. Sonralar bu şüar demokratik normaların tətbiqi üçün bir aforizmə çevrildi. Bu termin 1990-cı illərdə əlillik aktivizmində istifadə olunmağa başladı.
“Biz qadınların iştirakı olmadan onların h əyatına təsir edən qərarlar qəbul etmək barədə düşünm
ərik, onda bəs niyə əlilliyi olan şəxslərin iştirakı olmadan onlara təsir edən qərarlar q əbul etməyin doğru olduğunu düşünürük?” IDEAS layih əsi iştirakçısından sitat Dünyanın hər yerində əlilliyi olan şəxslərin üzləşdiyi maneələrin anlaşılması və onların həllinin vacibliyi siyasət formalaşdıranların beynəlxalq səviyyədə “ümumi axına salma” konsepsiyasını inkişaf etdirməsinə gətirib çıxardı ki, bu da əlilliyi olan şəxslərin “bizim üçün bizsiz heç nə” ideyasını əks etdirir. 2007-ci ilin noyabrında BMT-nin İqtisadi və Sosial Şurası əlilliyi olan şəxslərin ümumi axına salınmasını BMT üzvü olan ölkələrin fəaliyyət planlarına daxil etdi. BMT İqtisadi və Sosial Şurasına əsasən, ümumi axına salınma əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarını müdafiə vasitəsidir. Bu konsepsiyanın mənşəyi BMT İqtisadi və Sosial Şurasının 1997-ci ildə təsbit etdiyi gender üzrə ümumi axına salınma konsepsiyasından gəlir. Ümumi axına salınma əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarının hökumətin bütün səviyyələrində qiymətləndirilməsini ehtiva edir.
Əlilliyi olan şəxslərin maraqları xüsusi proqramlarda deyil, digər şəxslərlə birgə ölkənin siyasi, iqtisadi və sosial sahələr üzrə milli proqramlarında nəzərə alınmalıdır. Yüklə 0,95 Mb. Dostları ilə paylaş:
|