Bmt-nin 822 və 853 saylı qətnamələrindən əvvəl işğal olunmuş Azərbaycan ərazisi

lərin  ətrafmda  möhtəkirlik  nəticəsində  qurbanlarm  sayını  2 
milyona  çatdırmışlar.  Halbuki,  o  zaman  Osmanlı  Türkiyə- 
sinin  və  Rusiya  İİmperiyasmm  sərhədləri  daxilində  cəmi 
1.4  milyon  erməni  yaşayırdı.
Pyer  Dümon  «Qoy  siyasətçilər  tarixə  müdaxilə  etmə- 
sinlər»  adlandırdığı  və  ABŞ  senatma  ünvanladığı  bəyanatı 
aşağıdakı  sözlərlə  tamamlayırdı:  «Onlarm  m üdaxiləsi  hə- 
mişə  saxtakarlıqla  müşayiət  olunur».
Strasbuqdakı  Şərq  Tədqiqatları  İİnstitutu  direktorunun 
nə  dərəcədə  düz  olduğunu  deyə  bilm ərəm   təkcə  ABŞ-m 
yəhudi  icması  başçısmın  elə  həmin  mövzuya  həsr  olun- 
muş  çıxışmı  misal  gətirm ək  istərdim:  «Bəşəriyyət  tarixi 
yalnız bir genosid - yəhudi xalqının genosidini tanıyır,  lakin fa- 
ciədən  ucuz  balaqan  düzəltməyə  bizim  qürurumuz yol verməz».
ERMƏNİ  SİYASƏTÇİLƏRİNİN  KOSMOPOLİT  TƏBLİĞATI
Hazırki  Ermənistan  siyasətçiləri  və  diplomatları  xarici 
bazarda  təmamilə  kosmopolit  (vətənpərvərlik  hissindən  və 
s.  uzaq)  baxışlar  təbliğ  edirlər,  genosidə  güc  verməkdən 
isə  daxildə  istifadə  olunur.  Aydmdır  ki,  müsəlmanlara  giz-
li  nifrət  bəsləmək,  elə  xristianlara  və  ya  yəhudilərə  gizli 
nifrət  bəsləm ək  qədər  faydasızdır.
Bu  mexanikanı  daha  qabarıq  göstərmək  üçün  İİstanbul 
jumalisti  Murad  Arvasm  söylədiklərinə  müraciət  etmək  is- 
tərdim.  Yerevanda  onu  və  Fransadakı  «Le  monda»  qəzeti- 
nin  müxbirini  mətbuatla  əlaqələr  üzrə  məmur  Aşot  Nazar- 
yan  müşayiət  edirmiş.  Həmin  səfər  1991-ci  ilin  yanvarm-
da  baş  verdiyindən  Murad  bəy  təzə  press-attaşeyə  sual  ve- 
rir:  respublikadakı  çoxminlik  ordu  kimə  qarşı  yaradılmış- 
dır?  Əgər  Azərbaycana  qarşıdırsa,  onda  axı  onlar  da  sizin 
kimi  Sovet  Respublikasıdır...  Nazaryan  belə  cavab  vermiş- 
dir:  «Ordunu  biz  ruslara  qarşı  yaratmışıq:  bax  onlardır  bi- 
ziım  əsas  düşmənimiz».
Aydındır:  Həmin  günlər  Yerevana  Türkiyə  hökuməti- 
nin  nümayəndəsi  Ermənistanla  iqtisadi  saziş  barədə  danı- 
şıqlar  üçün  gəlmişdi.  Onda  Rusiya  ziyalılarını  niyə  inandı- 
rırlar  ki,  Yerevan  -  demokratik  Rusiyanm  Qafqazdakı  əsas 
istehkamı  və  xristianlara  heç  bir  təhlükə  yaratmaq  fıkri  ol- 
mayan  müsəlmanlardan  və  pantürkistlərdən  müdafıəçisi- 
dir?  Qoy  olsun,  Belə  siyasəti  Murad  bəy  bu  cür  müəy- 
yən  etdi:  «Dovşana  canıyananlıqla  deyirlər  qaç,  tazıya  de- 
yirlər  tut!»  Hüquq  təhsilini  Fransada  almış  A.Nazaryan 
1915-ci  il  faciəsi  barədə  jurnalistlərə  günün  konyukturası- 
na  uyğun  olaraq,  əsaslandırılmış  cavab  verdi:  «Türklər  və 
ermənilər  yüzillər  ərzində  mehriban  yaşamışlar  -  erməni 
kəndlisinin  türk  kəndlisi  ilə  bölməli  heç  nəyi  yoxdur.  Birinci 
diinya  müharibəsində  rus  fitnəsinə  uyaraq  Rusiyanın  və  Qər~ 
bin  komandası  ilə  Türkivəyə  qarşı  miiharibəyə  girdik,  nəticədə 
erməni  xalqı  genosidə  məruz  qaldı  və  Türkiyə  ərazisindən  qo- 
vuldu.  Biz  yeni  dövlət  qurduq,  bizi  diasporumuz  və  qərbdəki 
dostlarımız  müdafiə  edir  və  bizim  əsas  düşmənimiz  Sovetlər, 
Sovethr Jttifaqıdır»,
1915-ci il hadisələrinə  dair öz  münasibətini  türk jur- 
nalisti  də  şərh  etdi:  «Ermənilər  əsrlər  boyu  Osmanlı İmpe-
0

---

riyası  ərazisirıdə yaşamış,  ticarətlə  və  sənətlə məşqul olmuşlar. 
Osmanlı  Imperiyası  çox  güclü  idi,  lakin  Birinci  Di'mya  müha- 
tibəsi  başladı:  Fransa  və Jtaliya  bizim  qərb  ərazilərimizə  qo- 
şun  çıxardılar, 
Y u n a n ı s t a n  
jzmiri,  jngiltərə Jstanbulu  işğa/  et- 
di.  Rusiya  da  Türkiyəyə  qarşı  əməliyyatlara  başladı.  Və  bu  şə- 
raitdə  400  ildən  çox  Tiirkiyə  ərazisində yaşayan  ermənilər daş- 
nakların  təhriki  ilə  Türkiyənin  läşisiz  qalmış  köməksiz  kəndləri- 
nə zərbə  endirdilər.  Həddən  çox heç  bir giinahı  olmayan  qadın, 
uşaq  və  qoca  həlak  oldu.
Dinc  əhalini  qorumaq  üçiin  cəbhədən  hərbi.  hissələr  geri. 
çağırıldı.  Müharibə  odundan  çıxmış  əsgərlər,  onların  evlərini 
talamış,  heç  bir giinahı  olmavan  köməksiz  adamları  öldiirmüş 
daha hiyləgər və xäin  düşmənlə üzləşdilər.  Nizami  ordunun  hii- 
cumları  altında  daşnaklar qaçırdılar.  Daşnakların  əsaslı  sıırət- 
də  hazırladıqları  cinayətə  görə  bu  dəhşətli  fitnəyə  uymuş  bii- 
tiın  ermənilər  cazalandırıldılar».
Niyəsə  Murad bəy  Yerevanı  tərk  edərkən  qüssə  ilə  söy- 
lədi  ki,  ermənilərin  Türkiyə,  firan,  Azərbaycan  və  Gürcüstan 
torpaqlarmın  xeyli  hissəsinə  böyük  iddiaları  var.  GÖrəsən, 
Avropa parlamenti  1987-ci  ilin  yazmda  «erməni  məsələsini» 
qoyanda,  bu  sərsəm  əhval-ruhiyyələri  nəzərə  alırdımı?
«Təpənin  o  üzündən»  isə  Qarabağ  barədə  mərkəzi 
hökumətə  -  Moskvaya  ilk  siqnallar  daxil  olurdu.  1987-ci 
ilin  noyabrın  ortalarında  akademik  Abel  Ağambekyan 
Fransanm  Erməni Institutu  və  erməni  veteranları  Assosasi- 
yasının  onun  şərəfinə  düzəltdikləri  qəbul  zamanı  «Qaraba- 
ğm  erməninin  olduğunu  eşitmək»  -  arzusunda  olduğunu 
bildirdi.  Akademik  söylədi  ki,  «bir iqtisadçı  kimi  belə  hesab 
--------------------------------  
0
' ------------ -------------------------------
Rus  ordusu  tərəfindən  bağlanmış  Ağdam-Şuşa  yolu.
edirəm  ki,  o Azərbavcana  nisbətən  Ermənistanla  daha sıx  bağ- 
hdır».  Yeri  gəlmişkən,  o  zaman  DQMV-nin  xarici  mal 
dövriyyəsində  Ermənistan  SSR-in  payı  1.5  faizdən  çox  de- 
yildi.  Özümüzə  təskinlik  verək  ki,  iqtisadçı  akademik  bu- 
nu  bilmirdi  və  bu,  böyük  təbii  ehtiyatları  olan  nəhəng  öl- 
kənin  indiki  iqtisadi  iflasmm  səbəbləri  barədə  suala  qis- 
mən  cavab  verir.
Öz  dövrünü  və  insanlarm  arzu  və  istəklərini  incəliklə- 
rinədək  duyan  Marietta  Şaginyan  isə  tamam  əks  fıkirdə  - 
Qarabağm  məhz  Azərbaycana  meyl  etməsi  fikrində  idi. 
1927-ci  ildə  hadisələrin  izi  soyumamış,  bu  vilayəti  uzun- 
müddətli  gəzintiyə  çıxan  M.Şaginyan  görürdü  ki,  bu  tor- 
paq  «özünün  iqtisadi  və  çoğrqfi  mövqeyi.  baxımından  üziinü 
daha  çox Azərbaycana  çevirmişdi.  Əsrarəngiz  meşəli yaylaqla-

---