Bmt-nin 822 və 853 saylı qətnamələrindən əvvəl işğal olunmuş Azərbaycan ərazisi

DAĞLIQ  QARABAĞ  MUXTAR  VİLAYƏTİ  ÜZRƏ 
RESPUBLİKA  TƏŞKİLAT  KOMİTƏSİ  YARADILMASI 
HAQQINDA
AZƏRBAYCAN  SSR  ALİİ SOVETİİ RƏYASƏT  HEYƏTİNİN
F Ə R M A N I
«Dağlıq  Qarabağ  Muxtar  Vilayətində  vəziyyəti  normal 
hala  salmaq  tədbirləri  haqqmda»  SSRİİ  Ali  Sovetinin  qəra- 
rma  müvafıq  surətdə  Azərbaycan  SSR Ali  Sovetinin  Rəya- 
sət  heyəti  qərara  alır:
Azərbaycan  SSR-in  Dağlıq  Qarabağ  Muxtar  Vilayəti  üz- 
rə  aşağıdakı  heyətdə  respublika  təşkilat  komitəsi  yaradılsm:
Əsədov  R.İ.  - 
Azərbaycan  SSR  Nazirlər  Sovetinin  iş- 
\e ı 
saivələn  şöbəsmitı müdiri;
V əlim əm m ədov  S.M  -  Azərbaycan  KP  MK  partiya- 
təşkilat  və  kadr  işi  şöbəsi  müdirinin  müavini;
Qolubev  A.M 
-  Azərbaycan  KP  Bakı  Şəhər  komitəsi- 
nin  ikinci  katibi;
C əfərov  V.Ə.  -  Azərbaycan  SSR  Dövlət  Mətbuat  Ko- 
mitəsi  sedrinin  müavini;
Kərimov Ş.K. 
- Azərbaycan  SSR Nazirlər  Sovetinin iş- 
lər  idarəsi  Millətlərarası  münasibətlər  şöbəsinin  müavini;
Orucav 
'Zl.C. - Azərbaycan Həmkarlar İİttifaqlan  Şurasınm 
katibi;
Polyaniçko 
V.V.  - Azərbaycan  KP  MK-nm  ikmci  katibi;
Radayev  M.İ. 
-  Azərbaycan  SSR  Nazirlər  Soveti  səd- 
nnin  müavini;
DQMV-dən  namizədliklər  təqdim  edildikdə  onların 
respublika  təşkilat  komitəsinin  heyətinə  daxil  edilməsi  nə- 
zərdə  tutulsun.
e
.
q a f a r o v a
Azarbaycan  SSR  Ali  Soveti  Rəyasət  Heyətinin  sədri
R .Q A Z IY E V A
Azərhaycan  SSR  Ali  Soveti  Rəyasət  Heyətinin  katibi 
Bakı şəhəri,  6  dekabr  1989-cu  11.
9 
yanvar  1990-cı ildə 
Respublika  Təşkilat  Komitəsinin 
işə  başlamağı haqqmda məlumat verildi.  Sov. İİKP  MK  ka- 
tibi  A.N.Girenko  və  SSRI  millətlər sovetinin  sədri  R.N.Nİ- 
şanov  Bakıya  gəlmişdilər.  Onlar  sonra  təşkilat  komitəsinin 
üzvləri  ilə  birgə  Xankəndinə  getdilər.  Təşkilat  komitəsinin 
azərbaycanlı  üzvlərindən  heç  kəs  cürət  edib  qorxusiından 
Stepanakertə  ğetmədi.  Mənim  bildiyimə  görə  Xankəndinə 
V.Polyaniçko  və  M.Radayev  getmişdilər.
20 
yanvar  faciəsindən  sonra  V.Polyaniçko  Azərbaycan- 
da  hakimiyyəti  tam  ələ  almışdı.  Qorboçov  ona  Qarabağda 
yüksək  səlahiyyətlər  vermişdi.  Polyaniçko  özünü  respubli- 
kanın  yiyəsi  kimi  aparırdı.  O  zamankı  respublika  rəhbəri
l.A .M ütəlliboy  isə  vaxtında  Polyaniçkonun  separatçı 
hərekətlərinin  qabağım  ala  bilmədi...

---

RUS  İMPERİYASININ  AZƏRBAYCANA 
QARŞI  MƏHVETMƏ  İNSTİNKTİ
ARKADİ  VOLSKİNİN 
QARABAĞDAKI  İDARƏ  ÜSULU
Arkadi  Volskinin  Qarabağdakı  idarə  üsulu,  əlbəttə,  şə- 
rəfsiz  qurtardı,  lakin  bu,  millətçi  qüvvələrin  elan  olunma- 
mış  müharibədə  ilk  qələbəsi  oldu.  Kamran  Bağırovdan 
sonra  imkanlarma  və  qabiliyyətinə  inam  hissi  ilə  qarşıla- 
nan  Azərbaycamn  yeni  lideri  Əbdürrəhman  Vəzirovun 
qeyri-qanuni  DQMV  Xüsusi  Idarə  Komitəsinin  yaradılma- 
sma  razılıq  verməsi,  faktiki  olaraq  Qarabağm  Dağlıq  hissə- 
sinin  Azərbaycandan  ayrılmasma  gətirib  çıxaran  birbaşa 
satqmlıq  oldu.
M ərkəzin  rezidenti,  Andropovdan  Qorbaçovadək  bütün 
ağalarm  nökəri  Volskinin  bitərəfliyi  saxta  idi.  Kimin  haq- 
lı,  kimin  təqsirkar  olduğunu  demədən 
qarşıdurma  şəraiti- 
ni  o  belə  qiymətləndirirdi:
«Ermərıistan  indi  əslində  monoetnik  respublikaya  çevrilir, 
bu da məlum nəticələr törədə bilər,  digər tərəfdən Azərbaycanın 
öz prinsiplərini  güc  hesabına  təsdiq  etməsi  az  təhlükəli  deyil».
Moskvanm  çoxusu,  Yerevandan  diktə  edilən  istənilən 
göstərişlərini  yerinə  yetirən  itaətkar  Azərbaycan  barədə 
Volskinin  dedikləri  yalan  idL
Azərbaycan  əleyhinə  təbliğatda  əisas  arqument  bütün
1988-ci  il  ərzində  konfliktin  qızışdırılmasını  temin  edən 
Sumqayıtdakı  fevral  hadisələri  idi  və  hətta 7  dekabr  zəlzə- 
ləsi  də  «genosid»  ehtiraslarmı  dayandıra  bilmədi.  Qızışdı-
rılmış  intiqam  hissini  yalnız  insanlar,  onların  sağlam  dü- 
şüncəsi,  bir-birinə  olan  qayğısı  sakitləşdirə  bilərdi.
Bu  mənada  Sumqayıt  faciəsi  öz  nəticələrinə  görə  zəl- 
zələ  ilə  müqayisə  edilə bilər.  Lakın Azərbaycan  Xalq  Cəb- 
həsinin  bütün  səylərinə  baxmayaraq  bu  pätologiyanm  ağıl- 
lı  təhlili  aparılmadı.  Yeri  gəlmişkən,  elə  bu  hadisə  respub- 
likanm  demokratik  qüvvələrinin  çiyninə  hansı  ağır  yükü 
götürdüyünü  müəyyən  etdi.
Marionet DQR-in 1992-ci ilin aprelində 
öldürülmüş  li- 
deri 
Artıır  Mkrtçyan  ölümündən  bir  az  əw əl  etiraf  et- 
mişdi
:  «Bizdə  müharibə  deyil.  Bizdə  baş  verən  hadisələri  mən 
qısaca  belə  adlandırıram;  insanları  ələ salmaq.  Heç güman  et- 
mək  olardımı  H,  hər  bir  qarabağlıya  bu  qədər  qarşisıalınmaz 
məhvetmə  instikti  sirayət  edib.  Mən  özümüzü  də,  onları  da  nə- 
zərdə  tuturam.  (Sağlığında  partiya  mənsubiyyətini  gizləmiş, 
Daşnaksütyun partiyasmın  üzvü Mkrtçyan  onları  dedikdə yə- 
qin  ki,  biz  azərbaycanlıları  nəzərdə  tutur).  Lakin  bu  var,  indi 
üzə  çıxdı,  deməli,  ğizlədilibmiş».
Stepanakertdəki  terror  aktları  bir  qayda  olaraq  o  ermə- 
ni  xadimlərinj  yaxalayırdı  ki,  onları  «qarşısıalmmaz  məh- 
vetmə  instikti»  narahat  edirdi,  kim  heç  olmazsa  zəif də  ol- 
sa  «başqalarınm»,  yəni  Qarabağın  azərbaycan  icmasınm  da 
hüquqları  olduğunu  etiraf  edirdi.  1991-ci  ildə  aeroportun 
rəisi  A İşxanyan  (öz  evində partladılmışdı)  və  Dağlıq  Qa- 
rabağin  rəhbərlərindən  biri,  sülh  danışıqlarmm  iştirakçısı 
V.Qriqoryan  (küçədə gülləldnmişdi)  helak  olmuşlar.
Öldürülmüş  liderin  «gizlədilmiş  məhvetmə  instiktini» 
və  üstəlik  millətçilik  qızışdırıldığma  görə  onun  «qarşısıa-

---