Bmt-nin 822 və 853 saylı qətnamələrindən əvvəl işğal olunmuş Azərbaycan ərazisi



Yüklə 104 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə26/86
tarix08.03.2018
ölçüsü104 Kb.
#30952
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   86

rilib.  Leninakan,  Spitak  və  Kirovakanda  20-dən  çox  səyyar 
yanacaqdoldurma  stansiyaları  və  benzin  daşıyan  maşmlar  iş- 
ləyir.  Çoxlu  miqdarda  su  boruları  və  kabel  əmlakı  da  buraya 
göndərilib.  Bakıdaiı  olan  on  komplekt  tibbi  briqada  öz  sani- 
tar maşmları  ilə  birlikdə  zərərçəkənlərə  ilk  kömək  göstərir.
1988-ci  ilin 
ortalarma 
məşhur 700412 hesabma  Azər- 
baycan  artıq  5  milyon  rubl  ianə  toplayıb  köçürmüşdür.
Millətçi  şüarlarm  hay-küyündən  yorulmuş  adamlara  ay- 
dm  idi:  Azərbaycan  dar  ayaqda  qonşusunun  köm əyinə  gə- 
lib.  Milyonların  ürəyində  canıyananlıq  hissləri  səslənib.
Yükqaldırma  qabiliyyəti  10  tondan  50  tonadək  olan  28 
güclü  avtokrandan  ibarət  ilk  mexanikləşdirilmiş  dəstə  maşm 
və  avtobuslarla  birlikdə  artıq  dekabrm  8-də  Bakıdan  yola 
düşdü.  Köməyə montaj  və  xüsusi  işlər nazirinin  müavini  Şa- 
mil  Musayevin  başçılığı  ilə  yüksək  ixtisaslı  80  mütəxəssis 
(azərbaycnalılar,  ruslar,  yəhudilər)  gedirdi.
Dəstənin  rəhbəri  bir  ay  sonra  danışırdı:  «Jcevan pos- 
tunda o  tərəfdən bizə maneçilik törətdiklərindən biz praktiki  ola- 
raq  təxmınən  bir  sutkanı  itirdik  Özlərini  haldmiyyət  orqanları- 
nın  nümayəndəsi  Jdmi təqdim  edən  adamlar dəstənin  milli  tərki- 
bini  göstərən  siyahı  tələb  etdilər.  Onların  təklifinə  əsasən  biz 
dəstədə  maşınların  və  kranların  yerini  dəyişdik,  güya  bizim  öz 
%t.əhlükəsizliyimiz»  xatirinə.  Biitiin  bunlara  baxmayaraq  bizim 
dəstəmiz  birinci  olaraq  buraya  kranları,  qaldırıcı  mexanizmləri 
çatdırdı  Jd,  bunlarsız da nə sağları xilas  etmək,  nə  də  öliiləri  çı- 
xarmaq  miimkün  deyildi».
Azərbaycandan  gələnlər  qatı  qaranlıqda  və  tonqallarm 
zəif  işartılarmın  işığmda  tam  gücləri  ilə  işləyir,  oyuncaq
evlər  kimi  uçub  dağılmış  doqquz  m ərtəbələrin  xarabalıqla- 
rını  təm izləyirdilər.  Təkcə  ilk  günlərdə  63  adam  xilas  edə, 
320  cəsəd  çıxara  bildilər.  Yeddinci  gün  respiratorlarda, 
əlehqazlarda  və  rezin  əlcəklərdə  işləm əyə  başladılar.
Şamil  Musayev  xatırlayırdı:  «Üçüncü sutka  öz mətbəxi- 
miz işə  düşdü  və  oraya kim  müraciət  edirdisə  hamısına  isti xö- 
rək  verirdik  Həmin  dəqiqələrdə  adamlar  bir  ocağın  istisində 
qızınır,  itirdikləri  əzizləri  barədə  danışaraq  ağlayırdılar,  canı- 
yananlıq  və  kömək iiçiin  minnətdarlıq  edirdilər,  bizim  iki  xalq 
arasında yaranan problemlərin  nə qədər kiçik və  qondarma  ol- 
duğunu  deyirdilər.  Bir  də  Jä,  Jäm  Lenihakan  safdnlərinin  diiş- 
düyıı  bəlanın  sınağından  keçmişsə  o,  milli  mövzuJar  ətrafında 
möhtəkərJikJə məşğul olmayacaqdır.  Onların  bizi  sərhəddə  Jən- 
gidənlərin  ünvanma  söyJədiklərini  isə yaxşısı  budur  Jd,  demə- 
yək.  Bir fikir verin,  həmin sutkam  boş dayanmasaydıq  daha  nə 
qədər adamı  xiJas  etmək olardt».
1988-ci  il  dekabrın  9-da  yola  düşmüş  «Azneftin»  me- 
xanikləşdirilmiş  dəstəsinin  taleyi  isə  başqa  cür  oldu.  Sü- 
rücülər  geri  qayıtdılar.  Nə  üçün?
«Sərhəddən  bizi  qabaqdan  ZTR,  yanJardan  miJis  və  arxa- 
dan  DAM  müşaviət  edirdi,  -  «qayıdanJardan»  biri  BaJa  ermə- 
nisi MixaiJ Areşev  «SosiaJistiçeskaya  industriya»nın  müxbirinə 
belə  danışırdı.  Bu  konvoyun  nədən  öträ  oJduğu  tezJikJə  aşkar 
oldu.  Bizi  ötüb  keçən  maşınlardan  açıq  hədələr,  söyüş  eşidiJir, 
bizə yumruq  göstəriJirdi.  Spitakla  Leninakan  arasında  əJJərin- 
də  bel sapı  oJan  qoçuJar bizim  maşınJara  cumduiar:  rədd oJun 
geriyə,  Azərbaycana,  bizə  sizin  köməyiniz  Jazım  deyiJ.  Səhər 
dəstə LeninaJcana  çatdı.  KranJarı  o  dəqiqə götürdüiər,  bizə  isə


dedilər:  gözləvin.  Başqa  qoçular Rafiq  Kuzəhmədovun  üzərinə 
cumdular.  Dedilər:  sən  qarayanızsan.  O cavab  verdi  ki,  tatar- 
dır.  Onlarsa  onun  üstünə yeridilər.  Dedilər fərqi yoxdu  müsəl- 
mansan,  biz  səni  öldürəcəyik  Qərara  aldıq  ki,  onlarla  səmimi 
söhbət  edək  Dedik:  əzizlərimiz,  sevimlilərimiz  biz  sizə  sa f niy- 
yətlə  gəlmişik,  kuzada  balonlar,  kabinədə  qaynaqçüar.  Göriin 
biz  necə  də  lazımıq,  dörd  tərəfdə  bu  ciir  bədbəxtçilik  var. 
Onlar  heç  nə  eşitmək  istəmirlər.Elə  bil  beyinləri  dumanlı- 
dır.Ağaca,  daşa  əl atdılar.  Komendatlıqdan  hərbçilər yaxınlaş- 
dılar:  uşaqlar siz  burada  gərginlik yaradırsınız,  yaxşısı  budur 
çıxın  gedin...  Biz  də  qayıtdıq».
Sən  demə,  nəinki  möhtəkirlik,  həm  də  talançılıq  da  et- 
mək  olarmış.  Oğurluqlar,  şəxsi maşmlarm  qaçırılması,  dün- 
yanm  hər  yerindən  «Zvartnos»  aeroportuna  gətirilmiş  dər- 
manlarm  oğurlanması,  zəlzələnin  dağıtdığı  şəhərlərdə  ma- 
ğazalarm  talanması,  meyitlərin  üstündən  saatların,  qızıl  sır- 
ğalarm,  kulonlarm,  pullarm  götürülüb  mənimsənilməsi,  - 
bunları  yada  salmaq  çox  ağırdır  və  lazım  da  deyil.
Ən  əsası  budur  ki,  zəlzələ  faciəsi  saxta  millətçilik  ide- 
yasmı  zəiflətmədi,  gözlənilən  barışıq  üçün  ağ  bayraq  qal- 
dırılmadı.  «Niyə  bizə  öz  qanınızı göndərirsiniz?  -  devə  «Qara- 
bağ»  komitəsinin  tərəfdarları  qəzəblənirdilər.  Ermənilər  kifa- 
yət qədər qan  veriblər,  özgə qanı bizə gərək deyil.  Ucuz və mə- 
nasız  beynəlmiləlçilik təbliğatından  əl  çəkmək  lazımdır».
«Qarabağ»  Komitəsi  xarici  köməyin  təşkilini  öz  əlinə 
almaq  qərarma  gəldi.  Aşot  Manuçaryan  Şarl  de  Aznavura 
və  Kaliforniyanm  qubematoru  Corc  Tokmacyana  müraciət 
edərək  vəsait  toplanması  və  göndərilməsi  üçün  uyğun  ola-
raq  Avropa  və  Amerikada  M ərkəzlərin  təşkilini  ö z  üzərlə- 
rinə  götürmələrini  xahiş  etdi.  ffanələr  bu  kanalla  gəlm əyə 
başladı.  Ermənistanda  həmin  kanalı  «Qarabağ»  liderlərin- 
dən  biri  Xaçik  Stambultyan  öz  nəzarəti  altına  aldı.  Stam- 
bultyanm  şəxsi  hesabma  böyük  valyuta  köçürülm ələri  da- 
xil  olur,  həmçinin  şəxsən  onun  adma  Fransa  və  ABŞ-dan 
yüklə  dolu  təyyarələr  gəlirdi.  Əlbəttə,  bunlar  səxavətli 
maddi  yardımlar  idi  və  onlarm  müqabilində  iş  görm ək  tə- 
ləb  olunurdu.
1988-ci  il  dekabrın  10-da  hələ  həlak  olanlarm  meyid- 
ləri  soyumağa  imkan  tapmamışdı,  qospitallarda  və  klinika- 
larda  həkim lər  yaralıları  xilas  edirdi,  altmda  diri  adamlar 
qalmış  uçqunlar  hələ  təmizlənməmişdi,  «Qarabağm»  lider- 
ləri  isə  Yerevandakı  yazıçılar  evinin  yanmda  qanunsuz 
(icazə  verilməmiş)  mitinq  təşkil  etdilər.  Komitə  rəhbərlə- 
rinin  taleyini  Vaşinqtondan  Ermənistana  gələn  və  həmin 
adamları  natəmiz  həyasızlar  adlandıran  Mixail  Qorbaçov 
həll  etdi:  insan  hüququ  haqqmda  ucadan  qışqırırlar,  özləri 
isə  bu  hüquqları  taptayır,  onlarm  fikrinə  şərik  olmayan  ha- 
mmı  xalq  düşmənləri  elan  edirlər.  EYH  liderlərindən  5-i 
A.Akopyan,  K.Vartanyan,  S.Gevorkyan,  V.Manukyan  və 
L.Ter-Petrosyan  30  sutkalıq  inzibati  tutulub  saxlanma  cə- 
zasmı  aldılar.
Tutulub  saxlanılanları  Butırkaya  göndərdilər.  Tutulma 
Yerevan  hərbi  komendantı  general-polkovnik Albert  Maka- 
şovun  bilavasitə  rəhbərliyi  altmda  həyata  keçirildi.
Tutulanların  nüfuzu  ağlasığmaz  dərəcədə  artdı;  sən 
«Qarabağ»  komitəsi  ilə deyilsənsə,  deməli  vətənpərvər  de-


Yüklə 104 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   86




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə