Bmt-nin 822 və 853 saylı qətnamələrindən əvvəl işğal olunmuş Azərbaycan ərazisi

kin  bu  mübahisə  perspektivsizdir.  Hər  iki  xalq  lap  qədim- 
dən  bu  torpaqda  yan-yana  yaşayır.  Dostluq  etmişlər,  dalaş- 
mışlar,  bir-birinin  mədəniyyətindən  və  təcrübəsindən  çox 
şey  götürmüşlər.
A.Prosenko: 
Axı  bir  an  elə  görünürdü  ki,  erməni-azər- 
baycan  münasibətləri  problemi  keçmişdə  qalmışdır.  «Sizdə» 
necə  olduğunu  bilmirəm,  «bizdə»  zəlzələdən  soiırakı  sutka- 
dan  çox  müddət  ərzində  o  barədə  heç  işarə  də  edilmirdi.
R.Lınev:  Bizə  də  elə  görünürdü.  Bakıda  çoxları  sarsıl- 
mışdı.  Fəlakətə  düşənlərə  canları  yanırdı.  Amma  təəsüf ki, 
bədxahlıq  edənlər  də  var  idi...
M.Kruşinski: 
T əəssüf ki,  üçüncü  sutkada  vəziyyət  də- 
yişdi.  Yerevanda  daha  tez-tez  eşidilirdi  ki,  azərbaycanlıla- 
rın  köməyini  qəbul  etməyəcəyik.  Hətta,  bu  şüar  altmda  ke- 
çirilən  mitinqlər  də  olurdu.  M üxtəlif  növ  siyasətbazlar, 
açıq-aşkar  kütlələr  içərisində  öz  təsirlərini  itirməkdən  eh- 
tiyat  edərək,  yaxm  keçmişin  faciəli  hadisələri  ətrafmda 
möhtəkirlik etməklə  obstruksionist kampaniyaya başladılar.
A.Prosenko: 
Aydmdır ki,  Azərbaycandan  olan  kömək sə- 
miıni  idi.  Təəssüf ki,  bu  kömək  haqqmda məlumatlann  təbli- 
ğatçılar  tərəfindən  boğulması  əks  nəticələrə  gətirib  çıxardı. 
Ermənistanda  çoxlan  buna  yersiz  hərəkət  kimi  baxırdı.
A.Stepovoy:  Hansı yersiz hərəkətdən  söhbət  gedir?  Axı, 
iki  respublikanm  sərhədində  sözlər,  şüarlar  deyil,  konkret 
kömək -  tibbi  ləvazimat,  texnika  tutulub  saxlanılırdı...
M .K ruşinski:  Təəssüf ki,  elədir.  Mitinqləri  və  kordon- 
ları  təşkil  edənlərin  əli  Leninakanda,  Spitakda,  Kirovakan- 
da  xilas  edilə  bilməyənlərin  qanına  batıbdır.
Bu,  m ərkəzi  mətbuatda  son  yazı  idi  ki,  obyektivliyə  və 
iki  xalq  arasında  başlamış  ayrılığm  səbəblərini  başa  düş- 
məyə  çalışırdı.  Sonra  qəzetlər  başlanmış  mübahisənin 
məğzini  başa  düşməkdən  çox-çox  uzaq  olan,  məlumatı  ol- 
mayan  elm  və  m ədəniyyət  xadimlərinih  m üxtəlif m əqalə 
və  müraciətləri  ilə  doldu.  M üəlliflər  əsasən  Azərbaycan 
xalqma  öyüd-nəsihət  verməyə  çalışırdılar,  -  guya  ənənəvi 
olaraq  gözəl,  genişqəlbli,  səxavətli  və  s.  olan  Azərbaycan 
xalqı  niyəsə  indi  belə...belə...  olub,  inad  eləyir  və  bir  qa- 
rış  torpağı  öz  qonşularma  -  taleyin  bədbəxt  etdiyi  erməni- 
lərə  güzəştə  getmək  istəmir.
Hər 
şey 
görün  necə  sadədir: 
güzəştə  get,  konfliktə 
son  qoyulacaq,  SSRÜ-də  sülh  və  əmin-amanlıq  olacaq!
M ətbuatda  gözlənilən  «tərəflərin  güiıahları  balansı» 
(SovjK P  MK-da  qəzet  redaktorlarını  istiqamətləndirirdilər: 
DQMV  barədə  yazılar  -  a)  DQMV  əhaUsində,  b)Azərbaycan 
əhalisində,  v)Ermənistan  əhalisində,  q)Azərbaycanda  yaşayan 
ermənilərdə  mənfi  hisslər yaratmamalıdır)  m illətçilərin  təsiri 
ilə  get-gedə  Azərbaycanm  günahı  ilə,  «inadkar»  azərbay- 
canlıların  «qədim  və  əzabkeş»  Ermənistan  xalqma  qarşı 
qoyulması  ilə  əvəz  olunurdu.  Bu  cür  təbliğatm  gizlədilmiş 
«məhvetmə  instinkini»  qızışdırdığı,  ona  insanı  ələ  salmaq- 
da  çox  böyük  ətalət  qüvvəsi  verdiyi  barədə  isə  m üəlliflər 
düşünmürdülər.  Bu  m ənada  ölümündən  əvvəl  A rtur 
Mkrtçyanm  etirafı  tamamilə  səmimi  idi.  Millətçiliyin,  riya- 
karlığın  və saxtakarlığın üstündən  sükutla keçilməsi,  n ə  ay- 
rı-ayrı  adamlar,  nə  də  bütövlükdə  xalq  üçün  başqa  nəticə 
verməmişdir.

---

Harada  erməni  varsa,  ora  Ermənistandır  doktrinası  iki- 
tərəflidir...
Respublikada  1991-ci  ilin  maymda  olmuş  İsrail  jur- 
nalisti  R.David  yazırdı:  Bu  günkü  Ermənistanda  millətçi- 
lik  və  kapitalizm  qəti  qələbə  çalmışdır.  Bu,  nəhəng  Riqa 
bazarma,  köhniə  öşyalar  äatılan  meydana  çevrilmiş  yeganə 
respublikadır...  Elə  təsəvvür  yaranır  ki,  bütün  enerji,  tica- 
rətə  və  millətçiliyə  sərf edilib,  istehsal  üçün  daha  güc  qaS- 
mayıb...  Indi  geriyə  nəzər  salaraq  açıq  demək  olar  ki,  er- 
məni  millətçiləri  kiminsə  iradəsini  yerinə  yetirmək  və  Qa- 
rabağda  düşmənçilik  odunu  alovlandırmaqla  elə  özləri  də 
zərər  çəkdilər».
Yeri  gəlmişkən,  qeyd  etdiyimiz  təbliğat bir  nəticə  də 
(ümid edirəm  ki,  aralıq  nəticədir və  düzələ  biləndir)  əl- 
də  etmişdir:  «Azərbaycanda  Qarabağ  konfliktinə  qədərki 
dövrlərdən  yadda  qalan  o  gözəl  Bakı  qardaşlığı  aradan  çı- 
xır.  Amma,  bəlkə  də  m üxtəlif  xalqlarm  bu  qardaşlığı  da, 
slavyanlarla  türk  səhrasınm  assimilyasiya  və  bir-birinin 
içində  həll  olmağa  deyil,  qarşılıqlı  hörm ətə  əsaslanan  qə- 
dim  ittifaqı  da  qayıdacaqdır.
Rusiya  hakimiyyət  orqanlarınm  ikiüzlü  davranışma 
baxmayaraq  bu  ittifaqı  hələ  qoruyub  saxlamaq  mümkün- 
dür.  Axı  necə?!  rus  şovinistlərinin  iç  üzü  açilıbdı.  Ruslar 
biz  azəri  türklərinə  qarşı  olmazın  yamanlıqlarmı  törətdilər. 
bu  gün  1992-ci  il  aprelin  sonunda  Qarabağ  müharibəsinin 
yeni  m ərhələsi  rus  silahlılarmm  gücünə  aparılır.  Bu  isə 
Qafqazda  ruslara  qarşı  nifrəti  artırır.  Rusiyamn  dağılacağı 
gün  isə  heç  də  uzaqda  deyil...
ERMƏNİLƏRİN  TERRORÇU  TƏMAYÜLLÜ 
SİYASİ  PARTİYALARI
«Armenakan»
«Hnçak»,
«Daşnaksütyun»,
«Erməni  inqilabı  komitəsi»,
«Erməni  döyüşçüləri  cəmiyyəti»,
«Gənc  erm ənilərin  cəmiyyəti»,
«Q ara  xaç  cəmiyyəti».
ERMƏNİLƏRİN  TÜRKİYƏDƏ  TÖRƏTDİYİ 
SOYQIRIMLAR
T ürkiyədə  1915-ci  ildə  ermənilərin  soyqırımı  olmuşdur- 
mu?  Xristian  ölkələri  bu  suala  «Hə»  cavabı  verirlər.
T arixçilər  bu  suala  birm ənalı  olaraq  «Yox»  cavabı ve- 
rirlə r.
Tarixi  həqiqət  ondan  ibarətdir ki,  1880-1915-ci  illər  arasın- 
da  Osmanlı  dövlətinin  təbəələri  olan  erməni  və  türk  xalqları- 
nın  münasibətləri  olduqca  kəskinləşmiş,  milli  ədavətə  və  düş- 
mənçiliyə  çevrilmişdir.  Bu  dövrdə  Rusiyanın  və  Avropa  döv- 
lətlərinin  fəal  dəstəyi  ilə  Türkiyədə  və  onun  hüdudlarmdan 
kənarda  bir  sıra  inqilabçı,  terrorçu  təmayüllü  siyasi  partiyalar 
və  hərəkatlar  yaranmışdı  («Armenakan»,  «Hnçak»,  «Daşnaksüt- 
yun»,  «Erməni  inqiläbı  komitəsi»,  «Erməni  döyüşçüləri  cəmiyyə-

---