XX ƏSRİN ƏVVƏLLƏRİNDƏ AZƏRİ
TÜRKLRİNƏ QARŞI OLAN ERMƏNİ
TERRORLARI
Noyabr 1918-ci il
Erməni quldur birləşmələri aşağıdakı Kürd və Azərbaycan
kəndlərini yerlə-yeksan etmişlər. Leqat (70 ev), Tay (75 ev),
Mülk (30 ev), Gül (10 ev), Bənövşəpuş (5 ev), Tağəmir (25
ev).
Onlar ümumiyyətlə 200 kəndlini kəsib doğramışlar. Yaxşı
sila;hlanmış erməni qüldurlarına müqavimət göstərmək
cəhdləri uğursuz olmuşdür.
Dekabr 1918-ci U. Cəbrayıl qəzası.
«Daşnaksütyun» terror təşkilatının sərsəm «Böyük Erməni-
stan - dənizdən dənizə ölkə» yaratmaq proqramını həyata ke-
çirən erməni quldur birləşmələri Cəbrayıl qəzasımn Azər-
baycan kəndlərinə yenidən basqm etmişləf.
2 dekabr 1918-ci ü.
Ermənilərin silahlı quldur dəstəsi Aşağı Məlikli adlı
Azərbaycan kəndinə soxulmuş, əmlakı yağmalamış və mal-
qaranı sürüb aparmışdır. Kənd yandırılmışdır.
14 dekabr 1918*ci il. Zəngəzur.
Gəncə qubematorunun 14 dekabr 1918-ci il tarixli 70 saylı
teleqramında deyilir ki, cəllad Andranik başda olmaqla ermə-
ni quldurlar «Kolanı dərəsi» yaxınlığındakı müsəlman kənd-
lərinə basqm etmiş, müsəlmanları qırmış və vəhşiliklər törət-
mişlər.
18 dekabr 1918-ci il.
Erməni quldur dəstələri Cəbrayılın Sirik kəndini darma-
dağın etmiş və yandırmışlar.
26 dekabr 1918-ci il. Cəbrayıl.
Erməni quldur dəstələri Xələfli, Tatar, Şıxlar kəndlərini
yandırmış, sakinlərin əmlakmı yağmalamış, mal-qaranı sürüb
aparmışlar.
Dekabr 1918-ci il.
Erməni quldur birləşmələri Eyvazlı Azərbaycan kəndinə
basqm edərək, sakinlərin əmlakmı yağmalamış, mal-qaranı
sürüb aparmışlar. Kənd sakini Gilan Hüseyn Allahverdi oğlu
vəhşicəsinə öldürülmüşdür. Axullu kəndində 2 kişi, 3 qadm,
1 uşaq qətlə yetirilmiş, 1 kişi yaralanmışdır. Məlikli kəndin-
də 1 kişi öldürülmüş, Tatar kəndində bir adam yaralanmış,
Evatlı kəndində bir nəfər öldürülmüş, Şıxlar kəndində bir sa-
kin yaralanmış, Məzrə kəndində 6 kişi qətlə yetirilmiş, Sirik
kəndində 11 kişi, 10 qadın, 14 uşaq öldürülmüş və 2 kişi ya-
ralanmışdır.
1918-ci Ü. Basarkeçər.
Erməni quldur dəstələri Basarkeçəri ələ keçirərək, dinc
yerli əhaliyə divan tutmuşlar. Quldurlarm qəddarlığmın həd-
di-hüdudu yox idi. Onlar patron sərf etməmək üçün silahsız
adamları - kişiləri, qadmları, uşaqları, qocalärı diri-diri tor-
pağa basdırırdılar.
DİNİ ZƏMİNDƏ QIRĞINLAR
«Azərbaycan» qəzeti 1918-ci ü 8 dekabr nömrəsində ya-
zırdı: «Hakimiyyətsizlik və anarxiya dövründə Azərbaycan
türkləri, eləcə də bütün Qafqaz müsəlmanları Qafqazda ya-
şayan başqa xajqlara nisbətən on və yüz dəfələrlə artıq müsi-
bət çəkdikləri halda Qafqaz mətbuatmm əksəriyyəti onlara
qarşı müntəzəm surətdə böhtanlar yağdırmağı indiyədək da-
vam etdirir, böhtanların yağdırılmasmda kadetlərdən tutmuş
bolşeviklərədək, daşnaklardan tutmuş sosialistlərədək bütün
ünsürlər heyrətamiz və həyəcanlandırıcı yekdillik göstərirlər.
Sosialistlərdə sinfı məsələlər hətta arxa sıraya keçirilmişdir
və indi ayrı-ayrı siniflərlə yox, məhz Azərbaycan türkləri ilə
özü də sosial zəmində deyil, milli, hətta dini zəmində müba-
rizə gedir».
1918*ci il. Qəbələ qəzası.
Erməni quldur birləşmələri kiçik avar kəndini ələ keçirə-
rək yerli kəndlilərə divan tutmuşlar. Uşaqlara xüsusilə qəddar
üsullarla işgəncələr verilirdi: quldurlar onlarla avar uşağmın
gözlərini çıxarıb sapa keçirmiş və onu boyunbağı kimi
öldürülmüş analardan birinin boynuna bağlamışlar.
1918-1919-cu illər. Qarabağ.
«Daşnaksütyun» terror təşkilatmdan olan erməni quldurlar
Qarabağm dağlıq və aran hissələrində iki il ərzində 150 Azər-
baycan kəndini tamamilə məhv etmişlər. Dinc əhalinin böyük
əksəriyyəti qətlə yetirilmişdir.
1918-d İL. 1919.CU İLİN AXIRLARL
Arxiv materiallarına, habelə tarixçilərin yazdıqlarina və şa-
hidlərin ifadələrinin saxlandığı mətbuatm məlumatlarma görə
«Daşnaksütyun» terror təşkilatının göstərişini yerinə yetirən
erməni quldurları tərəfmdən məhv edilmişdir:
İğdır və Eçmiədzin qəzalarında - 60 kənd və bütün kişi
əhali;
Göyçə - 22 kənd və 22000 adam;
Bayazid - 84 kənd və 15 000 ailə;
İrəvan quberniyası - bütün kəndlər;
Sürm əli mahalı - 96 kənd;
Z əngəzur mahalı - 115 kənd və 10 000 azərbaycanlı, o
cümlədən 4472 qadın və uşaq.
1-3 yanvar 1919-cu il. Ağdaş.
Erməni quldur birləşmələri Ağdaş şəhəri yaxınlığmdakı
kəndləri mühasirəyə almış və dağıtmışlar. Sakinlərin əksə-
riyyəti vəhşicəsinə öldürülmüşdür. Silah-sursat olmadığından
müqavimət göstərmək mümkün deyildi. Ermənilər müsəlman-
larm səcdəgahlarmı murdarlamışlar.
1-10 yanvar 1919-cu il. Z əngəzur qəzası.
«Daşnaksütyun» erməni terror təşkilatmm göstərişini yerinə
yetirən Andranikin erməni quldur birləşmələri Qusili, Hacılı,
Arkazə, Əsgərli, Qafan, Hacaquv, Oxçu kəndlərini darmadağ-
m etmişlər. Kirədağ, Molodu, Qovnu, Qarabağlı, Qavarlı, Ba-
smağı, Mahmudlu, Koydaşı, Kağac, Quruqot, Kaycan, Kiri,
Abcəbacı kəndləri mühasirə vəziyyətində olmuşdur. Erməni
quldurları kəndliləri tamamilə qıracaqlan ilə hədələyərək təs-
lim olmağa təklif etmişlər. Zəngəzur qəzasmm Oxçu dərəsinin
müsəlmanlan da ölüm həlqəsinə almmışlar.
Şahidlərin dediklərinə görə qadmlar ermənilərə əsir
düşməmək və zorakılığa məcbur qalmamaq üçün özlərini
öldürürdülər.
Dostları ilə paylaş: |