Bmt-nin 822 və 853 saylı qətnamələrindən əvvəl işğal olunmuş Azərbaycan ərazisi
Yüklə 104 Kb. Pdf görüntüsü
|
Yaxşı yadımdadır. 29 aprel 1992-ci ildə televiziya ilə çı- xış edib, bölgədə olan vəziyyəti xalqa çatdırıb, bildirdim ki, erm ənilər bu günlərdə Şuşaya hücuma keçəcəklər. - Siz Zəngilanda da uğurlu döyüş əməliyyatı keçirmisiniz. - Aprelin 25-də Ermənistan silahlı qüvvələri Zəngila- nm Şayıflı kəndi istiqam ətindən hərəkət edərək sərhəd kəndlərini işğal etmişdilər. Həmin gün mən Zəngilana getdim. İLK QƏLƏBƏ MARŞI Əsəd Fərəcov o günləri belə xatırlayır: «1 992-ci il aprel ayının 26-da Zəngilan rayon İcra Hakinıiy- yətinin başçısı Əli Q uliyev Ə. Orucova zən g elədi ki, Ermənis- tan ordusu Qafan təxəfindən Zəngilanxn Günqışlaq, Ağkənd, Qa- zançx, D ərəli, Seyidlər, Pirveys kəndlərini güclü atəşə tuturlar. Erməni yaraqhları artıq səxhədi adlayaraq Qazançı v ə Dərəli kəndlərini işğal ediblər. A pıelin 2 7-n ə keçən g e c ə Ə. Orucovla m ən Zəngilana yola düşdük. Füzuli postunun yanmda sə h ə ıə ya- xxn bir avtobus dayanmışdı. D axili qoşunların döyüşə göndəril- m iş əm əkdaşlan istirahət edirdilər. M əlum oldu ki, onlar Zəngi- lanm Şayıflx kəndinə getm ək əmri alxblar. Əlisaab m üəllim «ar- xamxzca gəlin!» əmrini verdi. Zəngilanda Əli Q uliyevi də götü- rüb birbaşa səhər saat 9 radələrində Şayxflı qərargahına yollan- dıq. Ə. Orucov v ə z iy y ə tlə ətraflı tanış olduqdan sonra dedi ki, düşm əni geri oturtmaq v ə Qafan ərazisinə girm ək lazxmdxr, qoy bizim də əsgərlərin çək m əsi sərhədin o tayxna, düşm ən torpa- ğına dəysin. Bu hamının ürəyindən oldu. Bir azdan daxili qo- şunlann da döyüşçüləri gəldilər. Ə. Orucov döyüşçülər qarşı- sxnda geniş nitq söylədi. Artxq hamx hücuma hazxr idi. Laçxndan da silah-sursat göndərm işdilər. Polkovnik-leytenant İldırxm M əmm ədovun əmri ilə döyüş əməliyyatx başlandı. Ə vvəl artilleriya dindi. Toplann nərəsindən yer-göy titrəyirdi. Sonra piyadalar hücuma keçdilər. İşğal olun- muş kəndlər azad edildi. O kəndlərin sakinləri dərhal öz kəndlə- rinə qayıtdı. Döyüşçülərim iz Qafan rayonu ərazisində idi. Qafan şəhərinin tüstüsü ərşə dayanmışdı. Döyüşün qızğın yerində rabi- təçi bildirdi ki, R. Qazıyev komandiri çağxnr. H iss olunurdu ki, Rəhim Qazıyev İldırım M əm m ədovu bərk hədələyir. O isə Ə. Orucovun da burada olduğunu bildirdi. İ M əm m ədov tələsik te- lefonun dəstəyini Ə. Orucova verdi. R. Qazıyev: - Sənə kim ixtiyar verib ki, bizim işim izə qan- şırsan? A xı kim sizə hərbi səlahiyyət verib? Tez olun, atəşi da- yandınn. Bütün Moskva, Yerevan ayağa qalxıb. Ə. Orucov: - Ermənistan bütün Dağlıq Qarabağı tutub. Şuşa da mühasirədədir. N ə üçün Möskva səsini çıxarmır? N ə qəbahət iş görmüşük ki... Q oy Azərbaycan əsgərinin də ayağx sərhəddən o yana, düşmən torpağına dəysin. Dünya dağılmayıb ki... R. Qazıyev: - Ä kişi, sən nə danışırsan? Qafanı dağıtmısınız, 20-dən çox çoxmərtəfeəli binanı yerlə-yeksan eləm isiniz. Artille- riya atəşini dayandınn, qüvvələri Ennənistan ərazisindən geri çə- kin. Ə. Orucov: - A təş dayanmayacaq, q ü w ə lə r də geri çəkilm ə- y əcək . K im ə istayirsinizsə, şikayət edin. Ə. Orucov əsəb i halda telefon dəstəyini rabitəçiyə verdi. Onun sevincinin həddi yox idi. Artxq Azərbaycan əsgərinin də ayağı sərhəddən o yana dəym işdi. Y anm saat sonra rabitəçi Ə. Orucovu çağxrdx ki, Yaqub M əm m ədova cavab versin. Y. Məmmədov: - Orucov, m ən səni ağıllx bir adam bilirdim. N ə ixtiyann var hərbçilərin işinə qarışıısan? Təxirə salınmadan atəşi dayandmn v ə geriyə çəkilin. Ə. Orucov isə yalnız bir kəlmə cavab verdi: - Elə isə komandirlə danışm. M ən heç kim. M əni bura işə göndərm əkdə n ə m əqsəd güddüyünü anladım... Polkovnik-leytenant L M əm m ədovla Y . M əm m ədovun telefon damşığxndan sonra atəş dayandmldı v ə qüvvələrə geıi çəkilm ək əmri verildi. Bu d əfə də döyüşçülərin əl-ayağını b eləcə soyutdu- lar. Ə. Orucovla maşına oturub geri döndük. O, hirsindən dişlə- rini qıcayır v ə öz-özünə deyinirdi: - Vallah, m illətin y iy əsi yoxdur. Olsaydı dağı dağ üstə qoy- maq olardı. H ayıf, belə oğullardan ki, səriştəsiz, bacanqsız baş- çılanm ızın güdazma gedəcəklər. ŞƏHƏR ƏSLİNDƏ KÖÇÜRÜLMÜŞDÜ - Əlisaab müəllim gec də olsa, 1992-ci il aprelin 7-də, Res- publika Ali Sovetiniıı sədri, Azərbaycan Respublikası Prezi- dentinin səlahiyyətlərini icra edən Yaqub Məmmədovun «Azərbaycanın bəzi rayonlarında prezident idarə üsulu tət- biq etmək haqqmda fərnıam» ilə sizə səlahiyyətlər verildi? Müharibədə dönüş yaradıb Şuşa və Laçının işğahnın qarşı- sını almaq oiardımı? - Məndən əvvəl həmin vəzifəyə Musa Məmmədov tə- yin olunmuşdu. M. Məmmədov 1992-ci ilin yanvarında fə- aliyyətə başlasa da, heç bir iş görə bilməmişdi. Sadəcə ola- raq ona hərbi səlahiyyət verilməmişdi. Qarabağ əldən ge- dəndən sonra fovqəladə və səlahiyyətli nümayəndə öz millətimizdən təyin olundu. Ondan sonra m ən təyin olu- nanda isə Dağlıq Qarabağda bir azərbaycanlı kəndi belə qalmamışdı. Yalnız Şuşa şəhəri qan içində çapalayırdı. Er- mənilər Bala Girsdən Şuşa yolunu atəş altmda saxlayırdı- lar. Şəhərin mühasirəsi günü-gündən daralırdı. Şəhər əslin- də köçürülmüşdü. Şuşanı müdafıə edən əsgərlərə şəhəri tərk etməyi icazə verən rəsmi buraxılış sənədləri verilmiş- dir. Bu iş səlahiyyət sahibləri - Şuşanm hərbi komissarı, şəhərin hərbi komendantı tərəfindən «yerinə yetirilmiş- dir». Xüsusi buraxılışla 800-dən artıq əsgər şəhəri tərk edib getmişdi. Yüklə 104 Kb. Dostları ilə paylaş:
|