Bmt-nin 822 və 853 saylı qətnamələrindən əvvəl işğal olunmuş Azərbaycan ərazisi

əlindən  yerə  qoymamış,  əlaqəni  üzməmişdi.
Səhər  saat  7-də  Elxan  Orucov  zəng  elədi  ki,  dövlət 
katibi  Pənah  Hüseynov,  Nazirlər  Sovetinin  birincı  müa- 
vini  Vahid  Əhmədov  Ağdama  gəlirlər.  Cavab  verdim  ki, 
Əlisaab  müəllim  yerindədir.  Həmin  vaxt  rayonlardakı  və- 
ziyyət  haqqmda  Ə.  Orucov  məlumatları  qəbul  edirdı.  İİki 
saatdan  sonra  biz  yenidən  Uzundərə  qərargahma  qayıtdıq. 
Məlum  oldu  ki,  artıq  Pənah  Hüsejmovla  Vahid  Əhmədov 
«Mersedes»lə  Ağdama  gəlmiş,  bizim  qərargahm  300 
metrliyindəki  cəbhənin  qərargahmda  olmuş  və  geriyə  qa- 
yıtmışlar.  Qayıdanda  Pənah  Hüseynov  Elxan  Orucovdan 
Əlisaab  Orucovu  xəbər  almış  və  onun  qərargahda  olması 
cavabıyla  razılaşmamışdır  ki,  inanmıram,  o  indi  haradasa 
öz  kefindədir.  Hətta  E.  Orucov  «Lazımsa,  əlaqə  yaradım 
danışın»  -  deyəndə  Pənah  Hüseynov  bununla  razılaşmamış 
və  onun  əleyhinə  özbaşnalığı  haqda  izahat yazmasını  tələb 
etmişdir.  E.  Orucov  isə  «Respublikada  yeganə  adamdır  ki, 
bizə  kömək  edir»  cavabını  vermiş,  Pənah  Hüseynov  isə 
«Onda  bəxtindən  küs»  -  deyə  narazı  halda  Uzundərə  hər- 
bi  qərargahım  tərk  etmişlər.
Ertəsi  gün  Bakıdan  dövlət  müşaviri  A rif Hacıyevlə  Na- 
zirlər  Kabinetinin  sədr  müavini  Əsgər  Məmmədov  və  iki 
nəfər  deputat  da  (səhv  etmirəmsə  Qcılib  Qurbanov  və İnqilab 
Nadirov)  vəziyyəti  öyrənmək  üçün  Ağdama  gəldilər.  Hə- 
min  ərəfədə  Elxan  Orucovun  rəhbərliyi,  Əlisaab  Orucovun 
yaxmdan  köməkliyi  ilə  Əsgəran  rayonunun  yeddi  kəndi 
düşmən  işğalmdan  azad  edildi.  Lakin  vəziyyət  həddindən
artıq  gərgin  idi.  Könüllü  batalyonlarm  komandirləri  heç 
kimə  tabe  olmaq  istəmirdiler.  Hərə  özünün  ağası  idi.  He- 
lə  briqada  komandiri  Elxan  Orucovun  üzerinə  hücum  çe- 
kib,  onu  silahla  hədəleyirdiler.  Lakin  Ə.  Orucov  onları  sa- 
kitləşdirir  və  briqada  komandiri  ətrafmda  sıx  birləşməyə, 
düşmənə  qarşı  birge  mübarize  aparmağa  sesleyirdi».
Azad  edilmiş  kəndlər  üç  ay  müddətinə  saxlanıldı.  La- 
kin...  Əlisaab  Orucov  Qarabağdan  gedəndən  sonra  Ağdam 
da  işğal  edildi.
* * *
Mənim,  14  nəfərdən  ibarət  olan  kəşfıyyatçıları  Ağda- 
ma  gətirib  biriqada  komandiri  Elxan  Orucovun  sərəncamı- 
na  verməyimin  bir  məqsedi  var  idi.  Bu  da  odan  ibarət  idi 
ki,  onlarm  topladıqları  melumatlardan  istifadə  edib,  hücu- 
ma  keçib  torpaqlarımızı  azad  edek.  Menə  hərbi  selahiyyət 
verilmeməsinə  baxmayaraq,  Elxan  Orucov  (Ağdam  bölgəsi 
üzrə  briqada  komandiri)  və l.Memmedov  (Zəngilan  bölgə- 
sinin  briqada  komandiri)  kimi  vətenpervər,  qeyrətli  Azer- 
baycan  övladları,  menim  fealiyyetimin  eyani  surətdə  şa- 
hidləri  olduqları  üçün  məni  eşidirdiler.  R.Qazıyevin  mə- 
nimle  bağlı,  onlarla  olan  davasına  ehemiyyet  vermirdiler. 
Əvvəl  qeyd etdiyim  kimi  respublika rehbərliyinin  nümayən- 
dələri 
1992-ci  ilin  iyun  ayının  axırlaruıda 
tez-tez  Ağdamda 
ezamiyyetde olmuşlar.  Bunun bir  sebebi var  idi.  Onlara  Ağ- 
dam  Xalq  Cebhesinden  melumat  verilmişdi  ki,  biz hücuma 
hazırlaşırıq,  kendleri  erıjıenilerden  azad  edirik.  H eqiqeten 
de  Elxan  Orucovla Iİ.Qemberovun  yanında  olub,  ondan

---

rədd  cavabı  aldıqdan  sonra,  yerde  qalan  hələ  işğal  olun- 
mayan  Ağdamın,  Füzulinin,  Kəlbəcərin,  Zəngilamn,  Qu- 
badlının,  Cəbrayılm  və  s.rayonlarm  işğaldan  müdafiə  olun- 
ması  üçün  mütləq  hücuma  keçmək  və  işğal  olunmuş  əra- 
ziləri  düşmən  tapdağmdan  azad  etmək  olduqca  zəruri  idi. 
Odur  ki,  1992-ci  ilin  ikinci  yarısmda  Ağdam  rayon  ağsaq- 
qallarmın  və  fəallarınm  keçirdikləri  iclasda  mən  və  Elxan 
Orucov  iştirak  edib  oradakı  camaata  bildirdik  ki.  hakimiy- 
yətdə  olan  iqtidarm  m əqsədi  Ağdamı,  Füzulini,  Zəngilanı, 
Qubadlmı,  Cəbrayılı  erm ənilərə  təhvil  verməkdir.  Çünki 
Ermənistanm  Dağlıq  Qarabağ  ətrafmdakı  rayonları  işğal 
edib,  işğal  olunan  ərazi  ətrafmda  kəmər  yaratmaq  planları 
var  idi.  Odur  ki,  Ağdam  camaatınm  edəcəkləri  maddi,  mə- 
nəvi  vətənpərvərliyinə  arxalanaraq  Gənciə  şəhərinde  artıq 
buraxılmış  hərbi  hissələrdən  90  nəfər yüksək  rütbəli  zabit- 
ləri  Ağdamda yerləşdirib,  hərbi  əməliyyatlara hazırlıq  işlə- 
rinə  başladıq.  Onları  Xmdırıstanda  İİldırım  Cəfərovun  sədr 
olduğu  kolxozun  qonaq  evində  yerləşdirdik.  Kəşfıyyatçıla- 
rı  isə  Xuraman  xanımın  köməkliyi  ilə  Qərvəndin  qonaq 
evində  yerləşdirmişdik.  90  nəfəri  də  verdim  Elxan  Oruco- 
vun  sərəncamma.  Onlar  dedilər  ki,  Elxan  Orucov  onlara 
əməliyyatiarı  başa  çatdırmaq üçün  200  nəfər  topdan  və  sa- 
ir texnikadan  yaxşı  atəş  açmağı  bacaran  əsgər’ayırsm.  Bun- 
lar  hamısı  olduqdan  sonra  onların  rəhbərləri  Elxan  Orucov- 
la  cəbhənin  ön  xəttində  olub  düşmənin  vəziyyətini  öyrə- 
nib 
2  iyul  1992-ci  ildə  Əsgəranın  Xanabad  kəndindən
əmeliyyata  başlamalı  idiler.  Bundan  bir  gün  evvel  meni, 
bir  neçe  gün  e w ə l  E.Orucovu  işden  azad  etdiler. 
2  iyul 
1992-ci ildə  əməliyyat başlamalı idi. 
Bəs  nə  oldu?!  Sanki 
gizli  bir əl bu  işleri pozurdu.  Həmin gün Ağdama  gedib  El- 
xan  Orucovun  yerində  Abdullayev  familiyalı  hərbçinin  ol- 
duğunu  Gəncədən  gətirdiyim  kəşfıyyatçıların  və  zabitlərin 
oradan  çıxarılıb  qovulduqlarını  gördüm.  Elxan  Orucov  bir 
həftədən  sonra  yene  öz  işinə  qaytarıldı.
-  Əlisaab müəllim, son olaraq, qayıdaq Qarabağa.  Siz 
Qarabağın  sülh  yolu  ilə  azad  olunacağına  inanırsınızmı 
və  yenidən  Qarabağa  dönərdinizmi?
-  M ən  beş  ilə  yaxm  Qarabağda  fəaliyyet  göstərmişəm. 
Səngərlərdə  əlimdə  avtomat  silahı  düşmənə  qarşı  vuruş- 
muşam.  Hansı  ki,  mən  Qarabağa  on  günlüyə  göndərilmiş- 
dim.  Her  zaman  Qarabağ  uğrunda  bir  esger  kimi  emrə  ha- 
zıram.  Hesab  edirəm  ki,  sülh  yolu  ilə  mümkün  olmayan 
m əsələ  müharibə  yolu  ile  hell  edilib,  Qarabağımızı  erme- 
nilərdən  azad  etməliyik.
Erməninin  arxasında  nehəng  silah  bazası  olan  Rusiya ve 
ABŞ  durur.  Super  dövletler  ermenilerin  xeyrine  sülh  siya- 
səti  ilə  meselənin həllinə  yekun  vurmağa  çalışırlar.  Torpa- 
ğı  rus  qoşunları  işğal  edibdi.  ttndi  de  işğal  olunmuş  torpaq- 
larda  rus  ordusu  keşik  çekir.
Torpaqlarımızın  sülh  yolu  ile  azad  edilmesi  meqsedi  ile 
2001-ci  ilin  yanvarında  aşağıdakı  mezmunda  Dağlıq 
Qarabağm  statusunun  müeyyen  edilmesine  dair  teklifler 
vermişem:

---