Bmt-nin 822 və 853 saylı qətnamələrindən əvvəl işğal olunmuş Azərbaycan ərazisi

M ən  özüm  də  bu  «qəhrəmanlığın»  iki  dəfə  şahidi  olmu- 
şam.  Birində  Sabirabaddan  gələn  dəstə  ermənilərin yaşadı- 
ğı  Qazançıdan  26  baş  mal-qara  ələ  keçirə  bildi.  Sonrakı 
«əməliyyatı»  isə  hacıqabullular  uğurla  başa  çatdırdılar. 
Mən  bilmirəm  biz  indi  hansı  namus-qeyrətdən  damşırıq. 
Axı  bizim  -  türk  kişisinin  qadmını  erməni  əsir  aparıb  başı- 
na  yüz  oyun  açırsa,  niyə  başımızı  dik  tutub  gəzirik?!
Şirin  Mirzəyev  Azərbaycanm  Milli  qəhrəmanıdır.  Gəlin 
görək Ağdərənin  Sırxavənd,  Baş  Güney,  Orta  Güney,  Xa- 
tınbəyli,  Bəşirlər,  Qaralar,  Telli  Binə,  Tala,  Manikli 
kəndləri  1992-ci  il  martın  11-dən  14-dək  mühasirədə  qa- 
landa  Şirin  Mirzəyev  nə  etdi?!  Əslində  heç  nə...
Neçə-neçə  igid oğullar  Baş  Güney uğrunda gedən  döyüş- 
lərdə  şəhid  oldu.  Canlı  qüvvə  çatmadı  ki,  yaralıları  Baş 
Güneyin  igidləri  mühasirədən  çıxarsınlar.  Baş  Güneydən 
Əvəz, İİsa,  Əsəddin  kimi  oğullar  son  damla qanlarma  qədər 
səngərdən  çıxmadılar.  Onlar  hələ  də  itkin  düşmüşlərin  si- 
yahısmdadır.  M əgər  o  zamanlar  Şirin  Mirzəyev  öz  silahlı 
qüvvəsi  ilə  Ağdərənin  Azərbaycan  kəndlərinə  kömək 
göndərə  bilməzdimi?!
Sonralar  Isacan  əmimlə  Ağdamda  olanda  Şirin  Mirzəye- 
vlə  görüşdük.  Biz  ona  irad  tutduq.  Dedik,  Şirin  bəy  tarix  bu 
səhvi  sizə  heç  vaxt  bağışlamayacaq.  Onun  bizə  bircə  sözü 
oldu.  Sizin  bilmədiyiniz  hələ  çox  şeylər  var.
İşğal  edilmiş  A ğdərə  şəhərindən  bir  görünüş
1992-ci  ilin  iyununda  isə  Şirin  Mirzəyev  getdiyi  xidməti 
maşınla  Sırxavənd uğrunda gedən  döyüşlərdə müəmmalı  şə- 
kildə  minaya  düşərək  həlak  oldu.  Məncə  Xocalı  hadisələri 
ilə  bağlı  Şirin  Mirzəyev  çox  mətləbləri  bilirdi.
1992-ci  il  martın  11-dən  12-nə  keçən  gecə  ermənilər 
əlavə  qüvvə  toplayaraq  Sırxavənd,  Baş  Güney,  Manikli  is- 
tiqamətində  hücuma  keçdilər.  Martın  13-də  Ağdərənin 
azərbaycanlılar  yaşayan  Sırxavənd,  Manikli,  Bəşirlər, 
Qaraşlar,  Xatmbəyli,  Telli  Binə  tamam  işğal  edildi.  Baş 
Güney  və  Orta  Güney  kəndləri  mühasirədə  qaldı.  Təkcə 
Baş  Güney  kəndində  267  erməni  döyüşçüsü  m əhv  edildi. 
Onlardan  Israil  avtomatları  və  sursat  qənim ət  kimi  götü-

---

rüldü.  Döyüşdə  Ələddin,  Əvəz,  İsa,  Qəzənfər,  Xosrov, 
Əsəddin,  Nizami,  Ziya,  Qurban  kimi  igidlər  şəhid  oldular. 
Erməni  ordusunun  birləşm ələri  Baş  Güney  və  Orta  Gü- 
ney  kəndlərindən  yerli  özünümüdafıə  qüvvələrinin  şücaəti 
nəticəsində  geri  çəkildi.
Orta  Güney  kəndindən  Ziyədxan,  Dilqəm,  Təbriz,  Sə- 
lim,  Fərman,  Yaqub,  Mahir,  İİsmayıl,  lİlqar,  Siyasət,  Mət- 
ləb,  Umudvar,  Qənimət,  Habil,  Muğani,  Sabir,  Həsrət,  Za- 
hid,  Elsevər,  Bəxtiyar  kimi  oğullar  mühasirədə  düşmənə 
qarşı  igidliklə  vuruşdular.  Ətrafdan  isə  kömək  gəlmədi.
Martm  14-də  (1992)  Baş  Güney  və  Orta  Güneyin  qəh- 
rəman  oğulları  mühasirəni  yararaq,  qocaları,  uşaqları  və 
qadmları  kəndlərdən  çıxara  bildilər.  Əfsus  ki,  düşmənin 
aramsız  hücumu  yaralıları,  xəstə  qocaları  çıxarmağa  im- 
kan  vermədi.  Baş  Güneydə  və  Orta  Güneydə 
erməni  or- 
dusuna  sinə  gərən  oğullarm  hünəri  Bakıdan  görünmədi. 
Yalnız  martm  17-də  «Azadlıq»  qəzetı  qısa  informasiya 
verməklə  kifayətləndi.  «Qarabağm’ dağlıq  bölgəsində  7  azər- 
baycanlı  kəndi  -  Sırxavənd,  Bəşirlər,  Qaraşlar,  Manik,  Orta  Güney, 
Baş Güney, Xatınbəyli, işğal edildi. Kəndlərdə 50 nəfər həlak oldu».
«Azadlıq»  qəzeti  N  22  (122)  17  mart  1992-ci  İL
Sırxavəndin,  Baş  Güneyin  və  Sığnaq  yüksəkliklərinin 
itirilməsi  Qarabağın  işğalı  üçün  zəmin  yaratdı.  Nə  qədər 
ki,  Sırxavənd  və  Baş  Güney  ermənilərin  işğalı  altmdadır. 
Qarabağda  qələbədən  danışmaq  da  mənasızdır.
Şöhrət SƏLİMBƏYLİ
XX  ƏSR  ERMƏNİ  TERRORUNUN 
YENİ  DALĞASI
1988-ci  ildə  Qarabağda  erməni  separatizmi  başlayanda 
hadisələrin  gedişatını  müəyyən  edə  bilmədik.  200  minə  yaxın 
soydaşımız  ata-baba torpaqlarından  -  Zəngəzurdan,  Dərələyəz- 
dən,  Vedibasardan,  Göyçədən,  Dağ Borçalıdan  -  Lori-Pəmbək- 
dən  didərgin  düşdülər,  daha  sonra  1990-cı  ilin  20  Yanvar  fa- 
ciəsi,  1992-ci  ilin  Xocalı  faciəsi,  Şuşa,  Laçrn,  Zəngilan, 
Qubadlı,  Ağdərə,  Cəbrayıl,  Füzuli,  Ağdam  itkisi  ilə  qarşılaş- 
dıq.  Torpaqlarımız  işğal olundu,  azəri  türkləri  Vətənində məc- 
buri  köçkünə çevrildilər.  İlan mələyən çöliərdə  çadır şəhərcik- 
ləri  tikildi.
19  yanvar  1990-cı  il.  Naxçıvan.
Yanvanrın  19-dan  20-nə  keçən  gecə  eraıəni  silahlı  dəs- 
tələri  Azərbaycanm  Naxçıvan  Muxtar  Respublikasmın  Kər- 
ki  kəndini  işğal  etmişlər.  Erməni  quldur  birləşmələri  Sədə- 
rək  qəsəbəsinə  də  hücum  etmişlər.  Dinc  əhali  arasında 
ölənlər  var.  Naxçıvanm  azərbaycanlılar  yaşayan  digər 
kəndləri  də  ağır  toplardan  və  «Qrad»  tipli  kütləvi  tələfat 
silahlarmdan  müntəzəm  surətdə  atəşə  tutulurdu.  Ermənista- 
nm  apardığı  təcavüzkarlıq  siyasəti nəticəsində  vaxtilə  Ümu- 
mittifaq  şəbəkəsinə  daxil  olan,  Azərbaycanı  Naxçıvanla

---

bağlayan  dəmir  yol  xətləri  və  avtomobil  yolları  kəsilmiş, 
Naxçıvana  Azərbaycandan  təcrid  olunmuş  vəziyyətdə,  blo- 
kada  şəraitində  yaşamaq  taleyi  qismət  olmuşdur.
30  yanvşr  1990-cı  il.  Gədəbəy.
Gədəbəy  rayonunun  beş  azərbaycanlı  sakini  erməni  ter- 
rorçularmıri  qəfıl  hücumu  nəticəsində  itkin  düşmüşdür.  Bir 
neçə  gündən  sonra  beşinin  də  cəsədi  eybəcər  hala  salmmış 
vəziyyətdə  Ermənistan  ərazisində  tapılmışdır.
18  fevral  1990-cı  il.
Yevlax-Laçın yolunun  105-ci  kilometrində  Şuşadan  Bakı- 
ya  gedən  marşrut  avtobusunda  partlayış  törədilmişdir.  13 
nəfər  yaralanmışdır.  Fransa  mətbuatınm  məlumatma  görə, 
«Daşnaksütyun»  erməni  terror  təşkilatı  1990-cı  il  yanvarın 
axırlarmda  silah  almaq  üçün  lazım  olan  pul  vəsaiti  yığılma- 
sına  dair  səylərini  artırrruşdır.  Azərbaycan  Respublikasınm 
ərazisi  olan  Qarabağm  dağlıq  hissəsinə  silahla  bir  yerdə 
«könüllülər»  adlandırılan  cinayətkarlar  da  göndərilmişdir. 
Həmin  dövrün  məlumatlarına  görə,  təkcə  Fransadakı  ermə- 
ni  icmasmdan  müvafiq  hazırlıq keçdikdən  sonra Azərbaycan 
ərazisinə  400-dən  artıq  terrorçu  yollanmışdır.
23  fevral  1990-cı  il. Yerevan.
Ermənistan  SSR  Mərkəzi  Komitəsinin  qərarı  ilə  Azər- 
baycan  Respublikasınm  ərazisi  olan  Qarabağm  dağlıq  hissə-
sində Ermənistan  SSR Ali  Sovetinə  deputatlar  seçilməsi  üz- 
rə  12  seçki  dairəsi  yaradılmışdır.  Bu  qərar  dünya  praktika- 
smda  misli  görünıhəmiş  haldır:  bir  dövlət  qərar  qəbul  edib 
digər  dövlətin  ərazisində  öz  parlamentinə  seçkilər  keçirir. 
Tədqiqatçılar  bu  faktı  «Daşnäksütyun»un  göstərişini  yerinə 
yetirən  erməni  terror və  quldur birləşmələrinin  işğalçılıq fə- 
aliyyətində  Ermənistan  hökumətinin  birbaşä  iştirak  etməsi- 
nin  novbəti  sübutu  kimi  qiymətləndirmişlər.
24  mart  1990-cı  il.  Qazax.
Yaxşı  silahlanmış  erməni  quldur  birləşmələri  əvvəlcə 
«Qrad»  tipli  kütləvi  tələfat  sistemindən  atəş  açaraq,  Azər- 
baycanm  Qazax  rayonuıxun  kəndlərinə  hücum  etmişlər. 
Mülki  əhali  arasmda  çoxlu  ölənlər  var.
11  iyul  1990-cı  il.  Ağdərə.
Azərbaycan  respublikasınm  Ağdərə  rayonunun  Ketavan 
və  Çərəktar  kəndləri  arasında  Kəlbəcər şəhərinə  gedən  av- 
tomobil  dəstəsini  müşayiət  edən  qoşun  hissəsinə  terror  hü- 
cumu  olmuşdur.  Nəticədə  3  adam  həlak  olmuş  və  23  nəfər 
yaralanmışdır.  Istintaq  nəticəsində  məlum  olmuşdur  ki,  ter- 
ror aktı  Xankəndinin  sakinləri  -  «Daşnaksütyun»  beynəlxalq 
erməni  terror  təşkilatınm  yerli  qruplaşmalarmdan  birinin 
üzvləri  -  Napaleon  ləqəbli  Arkadi Ayriyan  və  Samvel  Ba- 
bayan  tərəfindən  törədilmişdir.

---