Bolalarda intensiv

Nafas  yo ‘llarida  doimiy  m usbat  bosim  ostida
 
mustaqil  nafas  oldirish.  (MBN)
MBN  og‘ir  arteral  gipokscm iyani  davolashda  nisbatan  yangi 
uslub  b o ‘lib,  Grcgori  tajribalaridan  keyin  (1971)  kcng  m iqyosda 
tarqaldi.  Tajribalar  shuni  k o ‘rsatdiki,  gialin  membranasi  kasalligi 
b o 'lg an   yangi  tug‘ilgan  chaqaloqlarda  o ‘pkani  m e’yorida  oshirish 
yax_shi  natija  beradi.  Keyinchalik  shu  narsa  m a’lum  b o ‘ldiki, 
gipoksem iya  va  o ‘pkalarni  clastikligini  pasayishi  bilan  kuzati- 
ladLgan  kasalliklar:  o ‘pka  shishi,  aspiratsion  sindrom,  torakoto- 
m iyadan  keyingi  holat  va  boshqalarni  davolashda  M BN   yaxshi 
sam ara  beradi.  Bulardan  tashqari,  bu  uslub  bolalarda  operatsi- 
yadan  keyingi  nafas  buzilishlarining  oldini  olishda  va  korreksiya 
qilishda,  hamda  GBO  scansidan  keyin  uning  toksik  ta ’sirini 
kam aytirish uchun ham q o ‘llaniladi.
Yuqori  bosim  nafas  y o ‘llarini  ekspirator yopilishga  to ‘sqinlik 
qiladi  va  surfaktant  yetishm ovchiligini  kom pensatsiya  qilib, 
al’veolalarning  ochilishi  hisobiga  o ‘pkaning  funksional  qoldiq 
sig‘ imi  va  hajmi  oshadi.  Ventilyatsiya  -   pcrfuziya  nisbati

---

m o ‘’tadillashadi,  o ‘pkadagi  arterial-vcnoz  shuntlanish  pasayadi. 
0 ‘pkaning  diffuzion  xususiyatining  yaxshilanishi  gaz  alm ashinu- 
vini  oshishi  va  al’veolakapillyar  membrana  shishining  kam ayishi 
bilan bo g ‘liq.  K islorodning al’veola-arterial  gradienti pasayadi.  Bu 
o ‘zgarishlar 
natijasida 
havo 
aralashmasidagi 
kislorodning 
o ‘zgarmas  miqdorida  arterial  qonda  kislorodning  parsial  bosimi 
oshadi.  Agar  bu  uslub  giperkapniya  holatida  qo ‘llangan  bo ‘lsa, 
P a C 0 2  ham  pasayadi.  0 ‘pkalarning  kengayishi  anatom ik  «o‘lik 
m aydon»  ni  k o ‘paytiradi,  shuning  uchun  P aC 0 2  ni  o ‘zgarm asdan 
saqlanishi 
ham 
a l’veolyar 
ventilyatsiyani 
yaxsh ilanganini 
k o ‘rsatadi.  Nafas  m cxanikasini  o ‘rganish  shuni ko ‘rsatadiki,  MBN 
da  o ‘pkalarning  dinam ik  cho‘ziluvchanligi  20-30%  ga  kam ayadi, 
chunki  gipoventilyatsiya  va  atclcktazga  uchragan  al’veolalarning 
yoyilishi  bilan  birga  norm al  ishlab  turgan  al’veolalam ing  kuchli 
c h o ‘zilishi ham yuz beradi.  Aerodinamik qarshilik  1 , 5 - 2  martaga 
kam ayadi.  Aylanayotgan  qon  hajmi  m e’yorida  bo ‘lgan  holatlarda 
nafas  y o ‘llarida  bosim ning  oshishi  vena  tomirlari  orqali  qon 
qaytishiga  umuman  ta ’sir  qilmaydi.  Aksincha,  k o ‘p   hollarda 
yurakdan  haydalayotgan  qon  hajmi  ko‘payadi,  bu  gipoksiyaning 
b artaraf 
etilishi 
va 
miokardning 
qisqarish 
qob iliyatining 
yaxshilanishi bilan  b o g ‘liq.
6-rasm.  Nafas yollaridagi bosirtming 3-10 sm.  suv ustainiga 
kotarilishi alvcolalami kcngaytiradi va kichik qon aylanish 
doirasida oksigenatsiya va perfuziyani yahshulaydi

---

M B N  n i о ‘tkazish  usullari
 
Nafas  yo‘llarida  musbat  bosimni  hosil  qilishga  har  xil  yo ‘llar 
bilan  crishsh  mumkin. 
Gregori  usulida
  cndotraxcal  naychaga 
rezina xaltali  konnektor ulanadi,  xaltada chiqish  teshigi  bor,  u  M or 
qisqichi  bilan  yopiladi.  Konncktorga  2ta  trubka  ulanadi:  bittasi 
kislorod-havo  aralashmasini  yuborish  uchun,  ikkinchisi  m anom etr 
va  suv  klapanini  ulash  uchun.  Gaz  aralashm asi  manbai  sifatida 
bolalar  kislorod  palatkasini  rotamctrik  dozim ctrini  qo ‘llash 
mumkin,  bu  ham  so f kislorodni,  ham  45% ,  60%   va  80%  kislorod 
konsentratsiyasidagi  gaz  aralashmasini 
ingalyatsiya  qilishga 
sharoit yaratadi.  Kislorod  va  siqilgan  havoni  m arkazlashgan  holda 
berish  imkoni  bo ‘lsa, 
gaz  aralashtirgichlardan 
foydalanish 
mumkin.  Bu  qurilmalarda  kislorod  konscntratsiyasi  21-100%) 
oralig ‘ida  boshqarib  turiladi.  Karbonat  angidridning  to ‘planib 
qolishining 
oldini 
olish 
uchun 
gazning 
yuborilishi 
bola 
o ‘pkasining  minutlik  ventilyatsiyasidan  3-4  m arta  ko ‘p  b o ‘lishi 
kerak.  Bunda  1  yoshgacha  b o ‘lgan  bolalarga  4-6  1/minutiga,  katta 
yoshdagi  bolalarga  8-12  1/minutiga  b o ‘lishi  kerak.  Xaltadan 
gazning  yuborilishini  Mor  qisqichi  yordam ida  boshqarish  bilan 
sistem ada kcrakli  musbat  bosim  o ‘rnatiladi.  A gar sistem ada bosim  
belgilangan  darajadan  oshib  kctsa,  ortiqcha  gaz  suv  klapani  orqali 
chiqarib  yuboriladi.  Gaz  aralashm asini  nam lab  va  ilitib  turish 
kerak,  chunki  gaz  intubatsion  trubka  orqali  to ‘g ‘ri  o'pkaga  boradi. 
Buning  uchun  sun’iy  nafas  apparatining  gaz  nam lagichidan 
foydalanish  mumkin.  Odatda,  Gregori  usuli  bem or  og‘ir  ahvolda 
b o ‘lganida  qo‘llaniladi.  Bu  usul  bemorni  respiratordan  olganda  va 
operatsiyadan  keyingi  davrda  nafas  buzilishlarini  korreksiya 
qilishda  qulay  hisoblanadi.  M BN  ning  intubatsiya  talab  qilin- 
maydigan  boshqa  usullari  ham  bor.  B ulardan  biri