25
BP Azərbaycanda Davamlı inkişaf haqqında hesabat 2015
Ətraf mühit
Biz əməliyyatlarımızda tullantıların əmələ gəlməsini aradan qaldırmaq,
onları azaltmaq və təkrar istifadə etmək məqsədilə tullantıların idarə
edilməsində bütün layihə dövrünü əhatə edən yanaşma qəbul etmişik.
Tullantıların idarə olunması
“BP Azərbaycan” şirkətinin 2015-ci ildəki fəaliyyətində
ümumilikdə 100000 tona yaxın təhlükəli və
təhlükəsiz tullantı əmələ gəlib. Təhlükəli tullantıların
həcminin dörd dəfə azalması podratçı tərəfindən
qurudakı lay suyunun utilizasiyasının dayandırılması
və qazma məhlulları tullantılarının əhəmiyyətli şəkildə
azalması nəticəsində baş verdi.
2015-ci ildə həm təhlükəli tullantıların (44031 ton),
həm də təhlükəsiz tullantıların (10036 ton) 54%-i
təkrar emal və ya istifadə olunub. Kağız, taxta, plastik
materiallar və neftli su təkrar emal etdiyimiz əsas
tullantılardır.
Qazma şlamlarının 48553 tonu Sərəncədəki təhlükəli
tullantıların idarə edilməsi obyektində emal edilib.
Nəticədə qazma məhlulunun əsasını təşkil edən
8818 ton həcmində maye karbohidrogen
regenerasiya edilib ki, bunun da 3705 tonu qazma
məhlulu hazırlamaq üçün təkrar istifadə olunub,
1738 tonu isə neft ixrac boru kəmərlərinə vurulub.
Sərəncədəki təhlükəli tullantıların idarə edilməsi
obyektində illər boyunca yığılmış təhlükəli tullantıları
oradan aparmaq üçün səylərimizi davam etdirdik.
İl ərzində 100000 tondan çox tullantı yeni təsdiq
edilmiş utilizasiya yolları sayəsində sahədən kənarda
utilizasiya edildi.
Qazma şlamları
2015-ci ildə qazma şlamlarının idarə edilməsində
böyük dəyişikliklər oldu. AÇG yatağında yenidən laya
vurma quyularına şlamların vurulmasını iki dəfədən
çox artıraraq 20000 tondan yuxarıya çatdırdıq.
Şlamların dənizdən quruya daşınması 72% artaraq
53875 tona çatdırıldı; bu həcm Sərəncədəki təhlükəli
tullantıların idarə edilməsi obyektinə gətirildi.
Bunun nəticəsində dənizə icazə verilən atqı
yarıbayarı azalaraq 16970 tona endi. Xüsusi tələblərə
cavab verən dənizə atqı Çıraq platformasından
sintetik əsaslı qazma məhlulu (SiQM), eləcə də
bütün digər platformalardan və səyyar qazma
qurğularından su əsaslı qazma məhlulu (SuQM)
üçün nəzərdə tutulub.
Çirkab suları
2015-ci ildə çirkab sularının təmizlənməsi
qurğusunun işləməməsi hallarını daha da azaltdıq
(2014-cü ildə 12, 2015-də 4) ki, bunun nəticəsində
təmizlənməmiş çirkab sularının dənizə atqısı azaldı.
Qurğunun dayandırılması səbəbindən
təmizlənməmiş çirkab su atqısının həcmi
əhəmiyyətli şəkildə azalaraq 2014-cü ildəki
204 m3-dən 16 m3-ə endi.
Biz müntəzəm olaraq çirkab sularının təmizlənməsi
qurğusunun fəaliyyətini və təmizlənmiş suyun
keyfiyyətinin monitorinqini və analizini aparırıq. Əksər
dəniz platformalarında bağırsaq çöpü bakteriyaları
üzrə nəticələr müəyyən edilmiş normanı keçib.
Şahdəniz platformasında asılı bərk hissəciklərin
ümumi miqdarı və oksigenə bioloji tələbat normadan
artıq olub. Monitorinqlərin keçirilməsi tezliyini
artırmışıq və səbəblərin təhlili davam edir.
Səngəçal terminalında təmizlənmiş çirkab sularının
monitorinqinin nəticələri yanvar-may aylarında və
noyabr ayında tələb olunan bəzi parametrlərə uyğun
olmayıb və sonradan həll olunub. İxrac boru
kəmərləri boyunca biotəmizləmə nohurlarında
bağırsaq çöpü parametrlərinin yüksəlməsi ilə bağlı
problem 2015-ci ildə davam etdi. Nohurların ərazisi
boyunca suyun keyfiyyətinin qiymətləndirilməsini
davam etdirdik.
Hasil edilmiş lay suyu
Bizim əməliyyatlarımız, misal üçün gəmiləri və ya
boru kəmərlərini yoxlamaq üçün istifadə edilən
sudan yaranan, ya da suyun soyudulması
nəticəsində meydana gələn tullantı suların mühüm
həcmlərini idarə edir. Biz həmçinin,
karbohidrogenlərin hasilatı zamanı suyun üzünə
çıxan hasil edilmiş lay suyunu da idarə edirik.
AÇG yatağında lay suyunun həcmi artmaqda
davam etdi və əksəriyyəti quruya nəql edildi.
Dənizə lay suyu atqılarının həcmi il ərzində 72%
azalaraq 22506 tona düşdü. Buna bir sıra sızan
klapanların təmir edilməsi sayəsində nail olduq.
Səngəçal terminalında təmizləndikdən və
separasiya edildikdən sonra təxminən 4800800
ton lay suyu yenidən laya vurulmaq üçün dənizə
qaytarıldı. AÇG-də hasil edilmiş lay suyunun
ümumilikdə 5539006 tonu və ya 99,6%-i yenidən
laya vuruldu.
Qalan 3500 ton isə sınaq təmizlənmə üçün
üçüncü tərəflərə aid iki təmizləyici qurğuya
göndərildi.
2015-ci ilin sonunda Dərinsulu Günəşli platforması
dənizdə hasil edilmiş lay suyunun separasiyasına
başladı və Şərqi Azəri platformasından bir il sonra
bu texnologiyadan istifadə edən ikinci platforma
oldu. Bu texnologiya sahilə göndərilən neftin
tərkibindəki suyun kəmiyyətini azaltmağa səbəb
oldu. 2015-ci ildə ümumilikdə Şərqi Azəri
platformasında 666089 ton, Dərinsulu Günəşli
platformasında isə 94810 ton lay suyu separasiya
edildi.
Şahdəniz yatağından hasil edilmiş lay suyu
həcmləri AÇG-də olduğundan xeyli azdır. 2015-ci
ildə 28512 ton separasiya edilərək Səngəçal
terminalındakı xüsusi saxlama nohurlarına vuruldu
ki, bu da 2014-cü il ilə müqayisədə 8% azdır.
Əməliyyatlar zamanı suya atılmış qazma şlamları
(ton)
Yataq / qurğu
SuQM-li
qazma şlamları
SiQM-li
qazma şlamları
Cəmi
Çıraq-1
0
2 752,8
2 752,8
Mərkəzi Azəri
1114,9
0
1114,9
Qərbi Azəri
228,9
0
228,9
Şərqi Azəri
217,5
0
217,5
Dərinsulu Günəşli və Qərbi Çıraq
0
0
0
Şahdəniz
284
0
284
“Dədə Qorqud” qazma qurğusu
0
0
0
“İstiqlal” qazma qurğusu
12 371,4
0
12 371,4
“Heydər Əliyev” qazma qurğusu
0
0
0
Cəmi
14,216.7
2,752.8
16,969.5
İşçilər BP-nin Qabaqcıl Mayelər Obyektinin
nəzarət otağında iş prosesini yaxından izləyirlər.