www.sigmaweb.org
Bu sənəd Avropa İttifaqının maliyyə yardımı ilə hazırlanmışdır. Burada ifadə olunan fikirlər heç vəchlə Avropa
İttifaqının rəsmi rəyi kimi qəbul edilə bilməz və İƏİT, yaxud ona üzv dövlətlərin və ya Sigma proqramında iştirak
edən benefisiar ölkələrin fikirlərini əks etdirməyə bilər.
5-
ci Xülasə
Dövlət satınalmaları
Aİ maliyyə hədlərinin başa
düşülməsi
M ÜNDƏRİC AT
• Cari hədlər
• Maliyyə hədləri nə vaxt müəyyən edil
ir?
• Maliyyə hədlərinin hesablanması zamanı hansı prinsiplər tətbiq edilir?
• Müqavilə dəyərlərinin hesablanmasına şamil edilən digər qay
dalar
• Dəyəri Aİ
-
maliyyə həddinə çatmayan müqavilələr
• Kommunal müəssisələr
Yanvar 2011-ci il
S I G M A
| Dövlət Satınalmaları
5-
ci Xülasə
2
Direkitiv
yalnız müəyyən növə aid olan, həmçinin
dəyəri Aİ maliyyə həddinə bərabər
olan, yaxud bu həddi ötən müqavilələrə şamil
edilir.
Cari hədd nə qədərdir? Hədlər müntəzəm qay
dada bir qayda olaraq
iki ildə bir
dəfə dəyişir.
2010-
cu il yanvar ayının 1
-
dən 2011
-
ci il dekabr ayının 31
-
nə kimi satınalan
təşkilatlar üçün
əsas
hədlər işlərin satın
alınması
müqavilələri
üçün 4 845 000
avro
, malların və xidmətlərin satın
alınması üçün isə 193 000 və ya 125 000
avro
müəyyən edilmiş
dir.
Cari maliyyə hədləri ilə Komissiyanın
internet saytında tanış ola bilərsiniz:
www.simap.europa.eu
Bu h
ədlər Cəmiyyətin q
a
nunvericilik orqanının sərhədlərarası
ticarət üçün uyğun
hesab
etdiyi səviyyəni əks etdirir,
baxmayaraq ki,
şəraitdən asılı olaraq təsərrüfat subyektləri
başqa Aİ
-
yə üzv dövlətlərdə dəyəri müəyyən edilmiş maliyyə həddinə çatmamış
müqavil
ələr bağla
maqda da
maraqlı ola bilərlər. Hədlər həmçinin Aİ tender
prosedurunun tam
tətbiqi üçün tələb olunan inzibati xərclərin haqqında elan verilən və
açıq tenderə çıxarılan müqavilənin dəyərinə proporsional olmasına təminat vermək
üçün müəyyən edilmişd
ir.
Bir sıra maliyyə hədləri mövcuddur;
satınalan təşkilatların müxtəlif növlərinə, həmçinin
müqavilələrin müxtəlif növlərinə fərqli hədlər tətbiq edilir. Buna görə də satınalan
təşkilatlar müvafiq maliyyə
həddi
ni
müəyyən edə bilmək üçün hansı satınalan təşkilat
növünə aid olduqlarını və nə aldıqlarını başa düşməlidirlər.
Müqavilələrin dəyərinin hesablanmasını tənzimləyən bir neçə olduqca mürəkkəb
müddəa mövcuddur. İşlərin satın
alınması
müqavilələrinə tətbiq olunan müddəalar
malların,
yaxud
xidmətlərin satın
alınması müqavilələrinə tətbiq olunan müddəalardan
fərqlənir
.
Həmçinin çərçivə müqavilələrinin, dinamik satınalma sistemlərinin, layihələndirmə
müsabiqələrinin, işlərin təminatı üzrə konsessiya müqavilələrinin dəyərinin
hesablanma
sını əhatə edən xüsusi müddəalar
mövcuddur.
Maliyyə hədləri nə vaxt müəyyən edil
ir?
Maliyyə hədləri bir qayda olaraq iki il müddətinə müəyyən edilir, bu hədlərə iki ildən bir
düzəliş edilir və düzəlişlər yanvar ayının 1
-
dən etibarən qüvvəyə minir
.
Düzəlişlər
Avropa Komiss
iyası reqlamentləri vasitəsilə edilir. Maliyyə hədlərinə başqa vax
tlarda
da
düzəliş edilməsinə imkan verən müddəalar mövcuddur. Cari maliyyə hədləri ilə
Komissiyanın
internet saytında tanış olmaq olar:
www.simap.europa.eu
İşlərin, xidmətlərin və malların
satın alınması müqavilələri üçün ümumi hədlər:
Bunlar,
yeganə hədlər olmasalar da, satınalan təşkilatlar tərəfindən haqqında elan
verilən müqavilə növlərinin əksəriyyətinə şamil edildiklərindən
praktikada ən çox
istinad
edilən hədlərdir.
(1) İşlərin satın
alınması müqavilələri ilə (2) malların və xidmətlərin satın alınması
müqavilələri üçün müəyyən edilmiş
hədlər arasında fərq var. İşlərin satın alınması
müqavilələri üçün müəyyən edilmiş həd
d
malların və xidmətlərin satın
alınması
S I G M A
| Dövlət Satınalmaları
5-
ci Xülasə
3
müqavilələri ilə müqayisədə olduqca yüksəkdir.
2010-
cu il yanvar ayının 1
-
dən 2011
-ci
il dekabr ayının 31
-
nə kimi satınalan təşkilatlar üçün əsas hədlər işlərin satın alınması
müqavilələri üçün 4 845 000 avro, malların və xidmətlərin satın alınması üçün isə 193
000 və ya 125 000 avro müəyyən edilmişdir.
Xidmətlərin və malların satın alınması müqavilələri üçün iki müxtəlif hədd mövcuddur:
GPA-
ya (Dövlət satınalmaları haqqında s
az
işə) tabe olan dövlət orqanları
tərəfindən
həyata keçirilən satınalmalar
a
daha aşağı
hədd, GPA
-y
a tabe olmayan dövlət orqanları
tərəfindən həyata keçirilən satınalmalara isə
daha yüksək hədd tətbiq edilir.
Digər hədlər:
Müdafiə sahəsindəki satınalmalar, işlərin təminatı üzrə konsessiya
müqavilələri, işlərin satın
alınması
üzrə subsidiyalı müqavilələr, habelə
işlərin təminatı
üzrə konsessiyaçılar tərəfindən təltif edilən müqavilələr üçün başqa hədlər müəyyən
edilmişdir. Satınalan təşkilatın mal və xidmət
satınalmaları müqavilələri
üçün illik
əsasda, işlərin satınalması üzrə hər bir müqavilə üçün isə ay
r
ıca dərc etmək qərarına
gələ biləcəyi ilkin məlumat bildirişlərinə şamil edilən əlavə hədlər mövcuddur.
Maliyyə hədlərinin hesablanması zamanı hansı prinsiplər tətbiq edilir?
Bütün
müqavilə növlərinin
dəyərinin hesablanmasına şamil edilən bir sıra ümumi
prinsiplər mövcuddur:
•
hesablama ödənilməli olan yekun məbləğə və ya müqavilənin yekun dəyərinə
əsaslanır, çərçivə müqavilələri və dinamik satınalma sistemləri istifadə
edi
ldikdə, yaxud müqavilələr lotlara bölündükdə, məbləğ eyni struktur
çərçivəsində təltif edilməli olan bütün potensial müqavilələrin dəyərlərinin
cəminə bərabər olur.
•
üçüncü
tərəflərin
həyata keçirdiyi ödənişlər daxil olmaqla bütün maliyyə və
qeyri-
maliyyə elementləri hesaba qatılır.
•
müqavilənin dəyərinin hesablanması zamanı təqribi yekun məbləğ, o cümlədən
bütün yenilənmələr və opsionlar (hətta bu yenilənmə və opsionlar sonradan
həyata keçirilməsə belə),
mükafatlar,
eləcə də
bütün namizədlərə və ya
iddiaçılara
ediləcək digər ödənişlər nəzərə alınmalıdır.
•
əlavə dəyər vergisi hesablamaya daxil deyil.
•
d
irektivin tətbiq dairəsindən
kənarda qalmaq üçün müqavilələrin hissələrə
ayr
ılmasına yol verilməməlidir.
•
hesablanmış
dəyər müqavilə haqqında bildirişin Avropa İttifaqının Rəsmi
Jurnalının (AİRJ) ofisinə göndərildiyi tarix
yaxud bildiriş tələb olunmadıqda,
satınalan təşkilatın müqavilənin tə
ltif edi
lməsi prosedunu başlatdığı
tarix üçün
keçərli olmalıdır.
Müqavilə dəyərlərinin hesablanmasına şamil edilən başqa qaydalar varmı?
Bu ümumi prinsip
lərdən əlavə, hər bir müqavilə növünün dəyərinin hesablanması və
müqavilənin dəyərinin konkret şərtlə
r
daxilində hesablanması zamanı tətbiq edilən
S I G M A
| Dövlət Satınalmaları
5-
ci Xülasə
4
vacib və ətraflı qaydalar mövcuddur. Satınalan təşkilatlar müqavilələrin dəyərini
hesablayan zam
an bu qaydaları ehtiyatla nəzərə almalıdırlar.
Müqavilələrin dəyərinin hesablanması ilə əlaqədar ümumi prinsiplərin və xüsusi
müddəaların
əsas məqsədləri aşağıdakılardır: (1) təltif ediləcək müqavilənin şəffaf və
həqiqi ilkin dəyərinin mövcud olması (2) satınalan təşkilatın, məsələn hər hansı tələbi
v
ə
y
a müqaviləni müəyyən
edilmiş həddə çatmayan daha kiçik müqavilələrə
və ya
pak
etlərə bölməklə direktivin tətbiq dairəsindən yayınmaq cəhdinin qarşısının alınması.
Bu qaydalar oxşar və ya təkrarlanan tələblə
rl
ə, müddəti və ya dəyəri qeyri
-
müəyyən
olan müq
avilələrlə əlaqədar görüləcək tədbirləri əhatə edir və
lotların kontekstində kiçik
müqavilələr üçün imtina hüququ nəzərdə tutur
.
Qaydalara həmçinin satınalan təşkilatın
müəyyən bir layihəyə görə bir neçə müqavilə təltif etdiyi və ya oxşar mal və ya
xidmətlərə görə bir neçə müqavilə təltif etdiyi hal
la
rı əhatə edən müddəalar da daxildir.
"Aqreqasiya" ço
x vaxt bir neçə müqavilənin, yaxud bir neçə təkrarlanan və ya bənzər
tələbin nəzərə alınması ilə bağlı tələblərə istinad üçün istifadə edilən termindir.
Dəyəri Aİ maliyyə həddinə çatmayan müqavilələr
Aqreqasiya müddəaları:
Müqavilə haqqında bildiriş
vasitəsilə AİRJ
-
də elan
verilməsi tələbinin şamil edilib
-
edilmə
diy
inin təyin edilməsi üçün hətta d
irektivin
tətbiqini şərtləndirən Aİ maliyyə həddinə çatmadığı güman edilən müqavilələr də
daxil olmaqla, bütün müqavilələrin dəyərinin hesablanması tələb olunur.
Aqreqasiya m
üddəaları bunu bildirir ki, məsələn heç biri Aİ maliyyə həddinə
çatmayan bir neçə müqavilə d
i
rektivin tətbiq dairəsinə daxil
ola bilər. Belə ki,
müəyyən şər
t
lər
ödəndiyi təqdirdə bütün müqavilələrin dəyərinin cəmi
toplanmalıdır və bu halda yekun dəyər Aİ maliyyə hədini ötə bilər. Bu halda
Direktiv bütün bu müqavilələrə
şamil edilir.
Dəyəri m
aliyy
ə həddinə çatmayan müqavilələrə şamil edilən qayda:
Statistik
məlumatlara əsasən, Avropa İttifaqının Rəsmi Jurnalında dərc edilmə tələbi
satınalan təşkilatlar tərəfindən təltif edilən müqavilələrin əksəriyyətinə şamil
edilmir. Məsələn, ola bilər ki, hər hansı müqavilə növünə bu öhdəliklər şamil
edilmir və ya bu müqavilənin dəyəri Aİ maliyyə həddinə çatmır.
Aİ
-
yə üzv dövlətlər maliyyə həddinə çatmayan və direktivin ətraflı satınalma
qaydalarının şamil edilmədiyi digər müqavilələr
üçün öz qaydalarını təyin etmək
tendensiyası nümayiş etdirmişlər. Ayrı
-
ayrı satınalan təşkilatlardan ö
z daxilli
satınalma qaydalarını izləmək və ya elan vermək
tələb oluna bilər, yaxud
satınalan təşkilatlara bunun üçün icazə verilə bilər. Bura əlavə milli və/və ya lokal
maliyyə hədlərinin müəyyən edilməsi də daxil ola bilər.
Milli
və/və ya lokal maliyyə hədləri
elanın verilməsi
və tender prosesi
ilə bağlı,
şəffaflıq
və bərabər yanaşmanın
təmin
edilməsinə töhfə verən
müxtəlif
növ
tələblərə təkan verə bilər. Məsələn:
•
Təsərrüfat subyektlərinin birbaşa təklif verməyə dəvət edilməsi
- a
şağı
dəyərli müqavilələrin təltif edilməsi zamanı icazə verilir
;
•
Kotirovka sorğuları, müəyyən sayda təsərrüfat
subyektlərinin təklif verməyə
dəvət edilməsi, yaxud Aİ maliyyə həddinə çatmayan orta dəyərl
i
müqavilələr
haqqında lokal səviyyədə elanın verilməsi və lokal müsabiqə prosesinin
S I G M A
| Dövlət Satınalmaları
5-
ci Xülasə
5
keçirilməsi kimi sadələşdirilmiş prosedurlar.
Kommunal müəssisələr
Klassik sektorla müqayisədə kommunal xidmət sahəsində malların və xidmətlə
rin
satın alınması müqavilələri üçün müəyyən
edilmiş hədlər daha yüksəkdir. Klassik
sektorda olduğu kimi, kommunal müəss
is
ələrə şamil edilə biləcək hədlər də bir
qayda olaraq iki ildən bir müəyyən edilir və hazırda maliyyə həddinin hansı
məbləğə bərabər olduğunu Komissiyanın
int
ernet saytından öyrənmək
mümkündür:
www.simap.europa.eu
.
Yuxarıda təsvir edilən ümumi qaydaların əksəriyyəti kommunal müəssisələrə
də
şamil olunur, lakin ilkin dəyərin hesablanması vaxtı fərqlidir.
Dəyərin hesab
lanma
vaxtı prosedurun necə başladıldığından asılıdır. Müvafiq tarixlər aşağıdakı
kimidir:
•
İxtisas uyğunluğunun qiymətləndirilməsi: seçimin başladığı tarix
•
Dövri xəbərdarlıq bildirişi: müqavilə haqqında bildirişin AİRJ
-
yə göndərildiyi
tarix
•
Digər hallar
:
tenderin elan edilməsi tələbi tətbiq ediləndirsə və kommunal
müəssisə müqavilə haqında bildiriş verməklə bu tələbi ödəmək qərarına
g
əlmişdirsə, müqavilə haqqında bildirişin AİRJ
-
yə göndərildiyi tarix
Konkret vəziyyətlərdə konkret müqavilə növlərinin dəyərinin hesablanması
qaydalarını əhatə edən ətraflı müddəa mövcuddur
və onların bəziləri klassik
sektorda tətbiq edilən qaydalardan fərqlənir.
Klassik sektorda olduğu kimi burada
da m
üqavilələrin dəyərinin hesablanması ilə əlaqədar müddəaların əsas
məqsədləri aşağıdakılardır:
təltif ediləcək müqavilənin şəffaf və həqiqi ilkin
dəyərinin mövcud olması
;
satınalan təşkilatın, məsələn hər hansı tələbi və ya
müqaviləni müəyyən
edilmiş həddə çatmayan
daha kiçik
müqavilələrə və ya
pake
tlərə bölməklə Kommunal müəssisələrin satınalma prosedurları haqda
Direktivin tətbiq dairəsindən yayınmaq cəhdinin qarşısının alınması.
Əlavə ədəbiyyat siyahısı:
SIGMA Dövlət Satınalmaları haqqında Təlimat Kitabçası
Dostları ilə paylaş: |