Bu töVSİYƏLƏr haqqinda
BİRLƏRİNİN PLANLAŞDIRILMASI
Yüklə 268,24 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- BİRLƏRİNİN PLANLAŞDIRILMASI
- FƏSİL 6. TRANSFORMASİYA SONRASI TƏDBİRLƏ- RİN PLANLAŞDIRILMASI [İLLƏR]
- FƏSİL 7. BÜTÜN AQROTEXNİKİ TƏDBİRLƏRİN XÜLASƏSİ
- Normativ sənədlərin siyahısı İstinadların siyahısı Əlavələr (Xəritələr, sxemlər və s.)
42
5.1. Transformasiya tədbirləri 5.1.1. Transformasiya tədbirlərinin seçilməsi 5.1.2. Səpin və əkin üçün ağac və kol cinslərinin seçilməsi, eləcə də əkin və toxum materialı üçün standart tələblər 5.1.3. Əkin qabağı qulluq və torpağın hazırlanması 5.1.4. Ağac əkini (Monokultura şam meşələrinin əvəzlənməsi və ağaclar əlavə edilməsi) 5.1.5. Açıq sahələr üçün ağac əkini 5.1.6. Toxum səpini 5.1.7. Kəsim və seyrəltmə 5.1.8. Hasarlama 5.1.9. Hasarlamadan başqa təbii regenerasiyaya yardım tədbirləri 5.1.10. Drenaj 5.1.11. Qurumuş materiallarla bağlı tədbirlər 5.1.12. Digər tədbirlər 5.2. Transformasiya tədbirləri üçün miqdar və xərclərin hesablanması 5.2.1. Hasar materialı, əkin və toxum materiallarının miqdar göstəriciləri və xərclərin hesablanması 5.2.2. Digər materialların miqdar göstəriciləri və xərclərin hesablanması 5.2.3. Transformasiya işlərinin icrası üçün iş/vaxt cədvəli 43
RİN PLANLAŞDIRILMASI [İLLƏR] 6.1.Transformasiya sonrası tədbirlər (transformasiyanın icra olunduğu il və sonrakı 5 il üçün tədbirlər) 6.1.1.İstənməyən bitki örtüyünə nəzarət (torf yaradan ot örtüyünün və səpilmiş və əkilmiş ağacların ətrafında olan zərərverici kolların təmizlənməsi) 6.1.2. Ziyanvericilərə nəzarət tədbirləri 6.1.3. Digər tədbirlər (torpağın becərilməsi, gübrə tətbiqi, herbisidlər və s.) 6.2. Transformasiya sonrası tədbirlər üçün miqdar göstəriciləri və xərclərin hesablanması (birinci və sonrakı beş il üçün tədbirlər ayrılmalıdır) 6.2.1.Zəruri materiallar və işlərin miqdar göstəriciləri və xərclərin hesablanması 6.2.2. Transformasiya sonrası işlərin icrası üçün iş / vaxt qrafiki FƏSİL 7. BÜTÜN AQROTEXNİKİ TƏDBİRLƏRİN XÜLASƏSİ 7.1. Transformasiya və transformasiya sonrası tədbirlər üzrə xərclərin hesablanması üçün xülasə, eləcə də transformasiya tədbirlərinin icra olunduğu il üçün iş/vaxt qrafiki 7.2. Sonrakı beş il üzrə transformasiya sonrası xərc hesablamaları və iş/vaxt qrafiki üçün xülasə Normativ sənədlərin siyahısı İstinadların siyahısı Əlavələr (Xəritələr, sxemlər və s.) 44
Əlavə 2. Pilot sahənin meşə inzibati vahidlərinə uğun bölgüsü – [xəritə] Əlavə 3. Monokultura, açıq sahə və təbii bitki örtüyü altında ərazilərə görə pilot sahənin bölgüsü – [xəritə] Əlavə 4. Mövcud ağac və kol cinslərinin tərkibi Əlavə 5. Meşə örtüyünün altında ağacların əkilməsi (ağac əkini sahələri) Əlavə 6. Açıq sahələr üçün əkin Əlavə 7. Səpin sahələri Əlavə 8. Qulluq sahələri Əlavə 9. Təbii regenerasiyaya yardım tədbirləri sahəsi Əlavə 10. İstənməyən bitki örtüyünə nəzarət tədbirləri sahəsi Əlavə 11. Hasar xətləri [xəritə] [uyğun olarsa digər əlavələr] 5.3 Yerli insanların cəlb olunması Cənubi Qafqazda bütün yerli icmalar keçmişdən bəri yaşadıqları əraziyə yaxın meşələrdən öz gündəlik ehtiyaclarının qarşılanması üçün istifadə etmişlər. Bir sıra hallarda bu cür istifadəyə (məsələn, qoz, giləmeyvə və göbələklərin toplan- ması, insanların bağ sahələri üçün ağac çubuqlarının yığılması) icazə verilmiş və ya ən azı buna göz yumulmuşdur. Belə istifadə halları meşə ekosistemlərinə təsir edir, lakin meşələrin mövcudluğuna təhlükə yaratmır. Digər tərəfdən ağac materialı və ya odun yanacağı əldə etmək üçün ağacların qanunsuz kəsilməsi və ev təsərrüfatı heyvanlarının otlaması üçün meşə- lərə girməsinə imkan verilməsi ciddi təhlükələrdir; lakin, sadəcə başqa alternativlər olmadığı üçün inşalar bunları etməyə
45
davam edir. Kənd icmaları bu səbəbdən də meşələrin idarə olunmasında əsas oyunçulardır və bu mənada ÜTMF-nin meşələrin konservasiyası layihələrinin icrası ərzində əldə etdiyi təcrübə yerli insanların layihənin planlaşdırılması və tədbirlərin icrası proseslərinə cəlb olunması zəruriliyini nümayiş etdir- mişdir. Yerli icmaların planlaşdırma mərhələsinə cəlb olunması icmaların qonşu meşələrdən asılılıq səviyyəsini və meşəçilik tədbirlərini planlaşdırarkən nəzərə alınmalı təzyiqləri müəyyən etməyə kömək edir. Tədbirlərin icrası prosesinə yerli insanların cəlb olunması sahiblik hissinin yaradılmasına kömək edir və adətən yoxsul həyat tərzi sürən insanlara əlavə qazanc əldə etməyə imkan yaradır. İcmaların qonşuluğundakı meşələrə məsuliyyətlə yanaşa- cağı haqqında danışarkən, hətta bu tədbirləri görmək üçün onlara ödəniş edilməsinə baxmayaraq, bu münasibətin nə dərə- cədə həssas olacağına adekvat qiymət verilməlidir: əfsuslar olsun ki, FTSC layihəsi çərçivəsində transformasiya olunan sahələrə ev heyvanlarının girməsinə şərait yaratmaq üçün hasarların dağıdılması və darvazaların açılması hallarına rast gəlinmişdir. Yerli insanların cəlb olunması belə sui-istifadə hallarını azalda bilər, lakin bu cür halları tamamən aradan qaldırmaq iqtidarında deyildir.
Cənubi Qafqazın gələcək iqlimi haqqındakı proqnozlar ətrafında çoxlu qeyri-müəyyənliklər vardır; lakin, modelləş- dirmənin nəticələri göstərir ki, biz orta illik temperaturlarda davamlı artım və aşağı orta illik yağıntı miqdarı gözləməliyik. Biz, həmçinin daha sıx ekstremal hava hadisələri gözləməliyik. Bu tövsiyələrdə təsvir olunan yanaşmalardan və Meşələrin Bərpası üzrə Təlimatlarda göstərilən texnikalardan istifadə etməklə meşə massivlərinin təbiətə yaxın meşələrə transfor- masiyası onları proqnoz olunan iqlim dəyişikliklərinə daha dayanıqlı etməyə kömək edəcəkdir. Transformasiyanın
46
planlaşdırılmasının ən çətin tərəfi iqlim dəyişikliyi haqqındakı proqnozlar ətrafında qeyri-müəyyənliyin olmasıdır. Əlavə olaraq, proqnoz olunan gələcək iqlimlərə yaxşı adaptasiya olmuş doğma cinslərin və mənşələrin mövcudluğu trans- formasiya tədbirlərinin planlaşdırılması üçün məhdudlaşdırıcı amil ola bilər. İqlim dəyişikliyini əhatə edən qeyri-müəyyənliklərin, eləcə də cinslərin və mənşələrin iqlim dəyişmələrinə reak- siyasını nəzərə alaraq adaptiv idarəetmə yanaşmasının tətbiqi vacib əhəmiyyət kəsb edir. Meşələrin dayanıqlığını möhkəm- ləndirmək məqsədilə ilk transformasiya tədbirlərinin həyata keçirilməsindən sonra sahələrdə gələcək iqlimə daha yaxşı adaptasiya olan cinslərin əkilməsi daxil olmaqla əlavə tədbirlər görülə bilər.
47
Battisti, A., Stastny, M., Netherer, S., Robinet, C., Schopf, A., Roques, A. & Larsson, S. 2005. Artan qış temperaturları səbəbindən şam ağacı mənşəli yeriyən barama qurdlarında coğrafi zonanın genişlənməsi. Ekoloji tətbiqlər 15(6): 2084–2096. Bayerische Landesanstalt für Wald und Forstwirtschaft. 2009. Fichtenwälder im Klimawandel. Bayerischen Landesanstalt für Wald und Forstwirtschaft, Freising. ISSN 0945-8131 Berg, E.E., Henry, J.D., Fastie, C.L., De Volder, A.D. & Matsuoka, S.M. 2006. Alyaskada Kenai yarımadasında və Kluan Milli Parkında ə qoruğunda küknar böcəyi epidemiyası, Yukon bölgəsi: pozulma rejimlərində yay temperaturları və regional fərqlərdə münasibətlər. Meşə ekologiyası və idarəetməsi 227: 219–232. Borrini-Feyerabend, G. 2000. Təbii ehtiyatların birgə idarəçiliyi: təşkil etmə, razılaşdırma və edərək öyrənmə. Yaoundé, Kamerun, IUCN. Broadhead, J.S., Durst, P.B. və Brown, C.L. 2009. İqlim dəyişikliyi: bu dəyişiklik meşə idarəçiliyini dəyişəcəkmi?? In Van Bodegom, A.J., Savenije, H. və Wit, M. (eds). (2009). Meşələr və iqlim dəyişikliyi: adaptasiya və yumşaltma. Tropenbos International, Wageningen, Hollandiya. xvi + 160 pp. İqlim dəyişikliyinin təsirləri və adaptasiya direktivi. 2002. İqlim dəyişikliyinin təsirləri və adaptasiya: Kanada perspektivindən meşəçilik. İqlim dəyişikliyinin təsirləri və adaptasiya direktivi, Təbii sərvətlər, Kanada, Ottava, Ont. Collingham, Y.C., M.O. Hill və B. Huntley. 1996. Gövdəciyi olmayan orqanizmlərin miqrasiyası: ölçülə bilən parametrlərlə simulyasiya modeli. Jour. Vege. Sci. 7: 831-846. Dale, V.H, L.A. Joyce, S. McNulty, R.P. Neilson, M.P. Ayres, M.D. Flannigan, P.J. Hanson, L.C. Irland, A.E. Lugo, C.J. Peterson, D. Simberloff, F.J. Swanson, B.J. Stocks, və B.M. Wotton. 2001. İqlim dəyişikliyi və meşə fəsadları. BioScience 51:723–734. Davis, M.B. 1989. Istixana qazlarına cavab olaraq bitki örtüyündə geriləmələr. İqlim dəyişikliyi 15: 75-82. Dukes, J.S., Pontius, J., Orwig, D., Garnas, J. R., Rodgers, V. L., Brazee, N., Cooke, B., Theoharides, K.A., Stange, E.E., Harrington, R., Ehrenfeld, J., Gurevitch, J., Lerdau, M. Stinson, K., Wick, R. və Ayres, M. 2009. Şimali Amerikanın meşələrində ziyanverici həşəratların, patogenlərin və yad cinslərin iqlim dəyişmələrinə reaksiyası: Nəyi proqnoz etmək olar? Kanada Meşə Tədqiqatı jurnalı Cild 39, say 2, Fevral 2009 Dyer, J.M. 1995. Meşə cinslərinin miqrasiya modelindən istifadə
48
etməklə iqlimin istiləşməsinin dəyərləndirilməsi. Ekol. Model. 79: 199-219. FAO. 2010a. Qlobal Meşə Ehtiyatlarının qiymətləndirilməsi 2010. Hesabatda istifadə olunan məlumatlar 19 Avqust 2014 tarixdə aşağıdakı səhifədən götürülmüşdür: http://www.fao.org/forestry/fra/fra2010/en/ FAO. 2010b. Qlobal Meşə Ehtiyatlarının qiymətləndirilməsi 2010. Interaktiv versiya Hesabatda istifadə olunan məlumatlar 19 Avqust 2014 tarixdə
aşağıdakı səhifədən götürülmüşdür: http://www.fao.org/- forestry/fra/fra2010/en/ Fontaine, C., Dajoz, I., Meriguet, J. & Loreau, M. 2005. Bitki tozlandırıcılarının funksional müxtəlifliyi bitki toplumlarının tərkibini zənginləşdirir. PLoS Biologiya 4: 129–135. Garrett, K.A., Dendy, S.P., Frank, E.E., Rouse, M.N. & Travers, S.E. 2006. İqlim dəyişmələrinin bitki xəstəliklərinə təsirləri: ekosistemlərə dair genomlar. Fitopatologiyanın illik icmalı 44: 489–509. Gottschalk, K.W. 1995. Şimal-şərqi iynəyarpaqlı meşələrdə və şərqi sərt yarpaqlı meşələrdə sağlamlığın gücləndirilməsi üçün aqrotexniki metodlardan istifadə edilməsi. L.G. Eskew (tərtibatçı). ABŞ Kənd Təsərrüfatı Meşə Xidməti, Fort Kollins, Colo. Ümumi Texniki Hesabat RM- 267, pp. 219–226. Meşələrin bərpası üzrə tövsiyələr 2011. Cənubi Qafqazda meşə landşaftlarının bərpası. ÜTMF Qafqaz Proqram Ofisi, Tbilisi, və WWF Almaniya, Berlin. Hessen-Forst. 2008. Hessische Waldbaufibel. Grundsatze und Leitliniien zur natunahen Wirtschaftsweise im hessischen Staatswald. Hessen-Forst, Kassel. Hirsch, K. və V. Kafka. 2001. Meşə yanğınları ilə alovlanmış sahələrin azaldılması üçün landşaft səviyyəli adaptasiya strategiyaları. Meşə idarəçiliyinin gələcək iqlimə adaptasiyası, Proc. Seminar. Prairie Adaptasiya Tədqiqatı, Kooperativ və Prince Albert Modeli Meşə Assoc., Regina, Sask. CD-ROM. Hunt, S., Newman, J. & Otis, G. 2006. İqlim dəyişikliyi fonunda ekzotik həşəratların təhlükələri və təsirləri: Kanada meşə ekosistemləri və karbon ehtiyatları üçün təsirlər. BIOCAP Tədqiqat İnteqrasiya Sintez Sənədi. Jepsen, J.U., Hagen, S.B., Ims, R.A. & Yoccoz, N.G. 2008. İqlim dəyişikliyi və subarktik ağcaqayın meşələrində qarışcı və şimal qış cücülərinin epidemiyaları: epidemiyanın yayılmasının sübutları, Fauna ekologiya jurnalı 77: 257–264. Kellomaki, S., H. Peltola, T. Nuutinen, K.T. Korhonen və H. 49
Strandman. 2008. Finlandiyada şimal meşələrinin iqlim dəyişmələrinə həssaslığı – adaptiv idarəetmə üçün nəticələrlə birlikdə. Phil. Trans. Roy. Soc. B: 363: 2341-2351. Kolström, M., Vilén, T və Lindner M. 2011. İqlim dəyişikliklərinin təsirləri və Avropa meşələrinin adaptasiyası. EFI Siyasət sənədi Nəşr 6. Avropa Meşəçilik İnstitutu, Joensuu, Finlandiya. Lima, M., Harrington, R., Saldana, S. & Estay, S. 2008. İqlim dəyiş- mələrində qeyri-xətti reaksiya prosesləri və eninə maililik Birləşmiş Krallıqda yaşıl mənənə epidemiyalarını müəyyən edir. Oikos 117(6): 951– 959. Lindner. M., P. Lasch, və M. Erhard. 2000. İqlim dəyişikliyi fonunda alternativ meşə idarəçiliyi: risklərin təhlilində boşluq modeli tətbiqləri üçün prospektlər. Silva Fennica 34:101–111. Logan, J. A., və J. A. Powell. 2009. İqlim dəyişiklərinin səbəb olduğu meşə həşərat fəsadlarının ekoloji nəticələri. Səh. 98–109 F. H. Wagner, redaktor. Şimali Amerikanın qərbində iqlimin istiləşməsi. Uta Universiteti Nəşriyyatı, Salt Lake şəhəri, Uta, ABŞ. Lucier A., Ayres M., Karnosky, D., Thompson, I., Loehle, C., Percy, K., və Sohngen B. 2009. Son iqlim dəyişikliklərinə meşələrin reaksiyası və həssaslığı. R., Buck, A. və Katila, P. (redaktorlar). 2009. Meşələrin və insanların iqlim dəyişmələrinə adaptasiyası. Qlobal Dəyərləndirmə Hesabatı. IUFRO Dünya seriyası Cild 22. Helsinki. 224 p. Malcolm, J.R., A. Markham, R.P. Neilson, və M. Garaci. 2002. Qlobal iqlim dəyişməsi ssenarisi fonunda təxmini miqrasiya templəri. Jour. Biogeogr. 29: 835-849. Malhi, Y., J.T. Roberts, R.A. Betts, T.J. Killeen, W.H. Li və C.A. Nobre. 2008. İqlim dəyişikliyi, meşəsizləşmə və Amazonun taleyi. Elm 319: 169-172. Maroschek, M., Seidl, R., Netherer, S. və Lexer, M.J. 2009. İqlim dəyişikliklərinin Avropa dağ meşələrinin təmin etdiyi mal və xidmətlərə təsiri. Unasilva, Cild 60, 2009/1-2. Səh. 76-80. McNeely, J.A. 1999. Böyük durğunluq: yad cinslər qlobal iqtisadiyyatın qidalanmasına necə kömək edir. Sandlund, O.T., Schei, P.J. & Viken, Å. (eds.). İnvaziv cinslər və biomüxtəlifliyin idarə olunması. Biologiya Seriyaları, Cild 24, Dordrexht, Hollandiya, Kluwer Academic Publishers. Səh. 11–31. McNeely, J.A., Mooney, H.A., Neville, L.E., Schei, P. & Waage, J.K. 2001. İnvaziv yad cinslərə dair qlobal strategiya. Dünya Konservasiya İttifaqı (IUCN), Qland, İsveçrə və Kembridc, BK. ETSN (Azərbaycan Respublikasının Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi 2010). BMT-nin İqlim Dəyişikliyi üzrə Çərçivə Konvensiyasına 50
göndərilən ikinci milli hesabat. Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi. Bakı. Ministerium für Ländliche Entwicklung, Umwelt und Verbraucherschutz des Landes Brandenburg und Landesforsanstalt Eberswalde. 2006. Waldumbau mit der Trauben-Eiche: Voranbau unter Kiefernschirm. MNP (Ermənistan Respublikasının Təbiəti Mühafizə Nazirliyi). 2010. BMT-nin İqlim Dəyişikliyi üzrə Çərçivə Konvensiyasına göndərilən ikinci milli hesabat. Təbiəti Mühafizə Nazirliyi. Yerevan. Nyberg, B. 1999. Adaptiv idarəetməyə giriş. Kanada, BC Meşə Xidməti. 24 avqust 2014-cü il tarixdə bu saytdan götürülüb:
www.for.gov.bc.ca/hfp/publications/00185/Introductory-Guide-AM.pdf. Olesen, J.E., T.R. Carter, C.H. Az-Ambrona, S. Fronzek, T. Heidmann, T. Hickler, T. Holt, M. Quemeda, M. Ruiz-Ramos, G.H. Rubeak, F. Sau, B. Smith və M.T. Sykes. 2007. İqlim dəyişikliyinin proqnoz olunan təsirləri ətrafında qeyri-müəyyənliklərin Avropa kənd təsərrüfatı və ərazi ekosistemlərinə təsiri. İqlim dəyişikliyi 81: 123-143. Oliver JGJ, Janssens-Maenhout G, Muntean M və Peters JAHW (2013), Qlobal CO2 emissiyalarında tendensiyalar; 2013 Hesabatı, Haaqa: PBL Hollandiya Ətraf Mühitin Qiymətləndirilməsi Agentliyi; Ispra: Birgə tədqiqat mərkəzi. Papadopol, C.S. 2000. İqlimin istiləşməsinin Ontariodakı meşələrə təsirləri: adaptasiya və yumşaltma üçün variantlar. Meşəçilik xronikası 76:139–149. Parker, W.C., S.J. Colombo, M.L. Cherry, M.D. Flannigan, S. Greifenhagen, R.S. McAlpine, C. Papadopol, və T. Scarr. 2000. Üçüncü minillik meşəçiliyi: Ontarioda hansı iqlim dəyişikliyi meşələrə və meşə idarəçiliyinə təsir göstərə bilər. Meşəçilik xronikası 76:445–463. Raffa, K.F., Aukema, B.H., Bentz, B.J., Carroll, A.L., Hicke, J.A., Turner, M.G. & Romme, W.H. 2008. Antropogen genişlənmələrə meylli olan təbii fəsadların müxtəlif miqyaslı aparıcı qüvvəsi: qabıqyeyən qurdların epidemiya dinamikası. Bioscience 58(6): 501–517. Robledo, C. və Forno, C. 2005. Meşə ekosistemlərinin və meşə sektorunun iqlim dəyişmələrinə adaptasiyası. Meşələr və iqlim dəyişikliyi işçi sənədi No. 2. BMT-nin Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatı, SECO, Qarşılıqlı əməkdaşlıq. Roma. SCBD (Bioloji müxtəliflik üzrə konvensiyanın katibliyi) 2003. Bioloji müxtəliflik və iqlim dəyişmələri arasında qarşılıqlı əlaqələr. CBD Texniki Seriyaları №. 10. SCBD, Monreal. 154 səh. Sit, V. & Taylor, B., eds. 1998. Adaptiv idarəetmə tədqiqatları üçün statistik metodlar. Lands İdarəetmə Təlimat kitabı №. 42. Viktoriya,
51
Britaniya Kolumbiyası, Kanada, Meşə nazirliyi, Tədqiqat bölməsi. 24 avqust 2014 tarixdə bu saytdan götürülüb:
www.for.gov.bc.ca/hfd/pubs/docs/lmh/lmh42.pdf. Sloveniya Meşə Xidməti. 2008. Oxşar təbiətlərdə meşə idarəçiliyi: Sloveniyada təbiətə yaxın meşə idarəçiliyi: meşələrdən istifadə etməklə onları necə konservasiya etməli / [redaktor şurası Živan Veselič (editor) ... [və d.] ; tərcümə Neža Kralj]. - Lyublyana : Zavod za gozdove Slovenije, 2008 Smith, D.M., B.C. Larson, M.J. Kelty, və P.M.S. Ashton. 1997. Aqrotexniki qulluq təcrübələri: tətbiqi meşə ekologiyası. 9-cu nəşr. John Wiley və Sons, Nyu York, N.Y. Spitlhouz, D. L. və Styuart, R.B. 2003. Meşə idarəçiliyində iqlim dəyişikliyinə adaptasiya. BC Ekosistemlər və İdarəetmə jurnalı. Cild 4, say 1, 2003. Stocks, B.J., M.A. Fosberg, T.J. Lynham, L. Mearns, B.M. Wotton, Q. Yang, J.-Z. Jin, K. Lawrence, G.R. Hartley, J.A. Mason, və D.W. McKenney. 1998. Rusiya və Kanada şimal meşələrində iqlim dəyişmələri və meşə yanğını potensialı. İqlim dəyişikliyi 38:1–13. Stokes, V. və G. Kerr. 2009. Şotlandiya meşələrinin iqlim dəyişmələri risklərinə adaptasiyası prosesində CCF istifadəsini dəstəkləyən sübutlar. Meşəçilik Komissiyası, Edinburq. Taylor, B., Kremsater, L. & Ellis, R. 1997. Britaniya Kolumbiyasında meşələrin adaptiv idarəçiliyi. Viktoriya, Britaniya Kolumbiyası, Kanada, Meşələr Nazirliyi, Meşə təcrübələri bölməsi. 24 avqust 2014 tarixdə aşağıdakı saytdan götürülüb: www.for.gov.bc.ca/hfd/pubs/docs/sil/sil426- 1.pdf. Thompson, I., Mackey, B., McNulty, S., Mosseler, A. (2009). Meşələrin dözümlüyü, biomüxtəliflik və iqlim dəyişikliyi. Meşə ekosistemlərində biomüxtəliflik/dayanıqlıq/stabillik münasibətləri. Bioloji müxtəliflik üzrə Konvensiyanın katibliyi, Monreal. Texniki seriyalar № 43. Tilman, D. & Lehman, C. 2001. İnsanların səbəb olduğu ekoloji dəyişikliklər: bitki müxtəlifliyi və təkamülə təsirlər. Milli Elmlər Akademiyasının nəşrləri, 98(10): 5433–5440. Tran, J.K., Ylioja, T., Billings, R., Régnière, J. & Ayres, M.P. 2007. Cənubi şam böcəklərinin populyasiya dinamikalarına minimum qış temperaturlarının təsiri (sərtqanadlılar: Scolytinae). Ekoloji tətbiqlər 17(3): 882–899. BMTİP. 2011. Cənubi Qafqaz regionu üçün regional iqlim dəyişikliyinin təsirlərinin öyrənilməsi. UNDP, Tbilisi. 52
Ward, N.L. & Masters, G.J. 2007. İqlim dəyişikliyinin və cinslərinin yayılmasının əlaqələndirilməsi: otyeyən həşəratlardan istifadə etməklə işıqlandırma. Qlobal Dəyişiklik Biologiyası 13(8): 1605–1615. Wargo, P.A. və T.C. Harrington.1991. Parazitlərin yaratdığı təzyiq və meşələrin buna həssaslığı. Xoruzgöbələyi kök xəstəliyi. C.G. Shaw və G.A. Kile (redaktorlar). ABŞ Kənd Təsərrüfatı Departamenti Meşə Xidməti, Vaşinqton, D.C. Kənd təsərrüfatı təlimat kitabı № 691. Wheaton, E. 2001. Dəyişən iqlimdə yanğın riskinin dəyişdirilməsi: ədəbiyyat təhlili və dəyərləndirmə. Saskatçevan Tədqiqat Şurası, Saskatoon, Sask. Publ. No. 11341–2E01. Zazanaşvili, N. və d. 2011. Qlobal iqlim dəyişikliklərinin Cənubi Qafqaz (Azərbaycan, Ermənistan və Gürcüstan) meşələrinə təsirlərinə cavab verilməsi üzrə strateji tövsiyələr. WWF Almaniya, Berlin, və WWF Qafqaz Proqram Ofisi, Tbilisi.
Yüklə 268,24 Kb. Dostları ilə paylaş:
|