Termometre kelimesi,"ısı" anlamına "thermo" ve "ölçü" karşılığı "meter metre" kelimelerinden meydana gelmiştir. Yani bileşik bir kelimedir. İnce cam borudan yapılır. Borunun alt ucu şişkincedir, buraya alkol ya da civa doldurulur.
Bir termometrenin yapı ve görevindeki esas,aynı ısıda, daima aynı dereceyi göstermesidir. Bu alandaki ilk çalışmalar da,Kristof Kolomb'un Amerika’yı keşfinden 100 yıl sonra, 1592 yılında Galileo (Galile) adındaki bilgin tarafından yapılmıştır. Bir termometrenin yapı ve görevindeki esas,aynı ısıda, daima aynı dereceyi göstermesidir. Bu alandaki ilk çalışmalar da,Kristof Kolomb'un Amerika’yı keşfinden 100 yıl sonra, 1592 yılında Galileo (Galile) adındaki bilgin tarafından yapılmıştır. Galile,gerçekte bir "hava termoskopu" diye tanımlanması gereken bir tür termometrenin yapımını tasarlamış ve bunu başarıyla gerçekleştirmiştir.
Galileo termometresi, nesnelerin yoğunluk farkından dolayı bir sıvının içerinde batması, yüzmesi veya asılı kalması durumları ve sıvının yoğunluğunun sıcaklık ile değişmesi olayı kullanılarak tasarlanmıştır. Galileo termometresi, nesnelerin yoğunluk farkından dolayı bir sıvının içerinde batması, yüzmesi veya asılı kalması durumları ve sıvının yoğunluğunun sıcaklık ile değişmesi olayı kullanılarak tasarlanmıştır.
Galileo’nun yaptığı termometresi ilk defa insan vücudunun ısısını ölçebilecek biçime getirilerek klinik amaçlı olarak arkadaşı Sanctorius tarafından kullanılmıştır.(1612) Galileo’nun yaptığı termometresi ilk defa insan vücudunun ısısını ölçebilecek biçime getirilerek klinik amaçlı olarak arkadaşı Sanctorius tarafından kullanılmıştır.(1612)1620 yılında Francis Bacon Galileo’nun termometresine benzer bir alet tasvir eder. Ayrıca birde gösterge çizelgesi ekler.
Almanya 20 Kasım 1602, tarihinde doğdu. Almanya 20 Kasım 1602, tarihinde doğdu. Matematik hukuk ve mühendislik eğitimi sırasında vakum ve hava basıncı ile yaptığı deneylerle ünlü olmuştur.
1672 yılında değişik bir hava termometresi yapmıştır. 1672 yılında değişik bir hava termometresi yapmıştır.Bu termometre hava içeren bir bakır küreden oluşmaktaydı. Buna U biçimde alkol içeren bir tüp bağlamıştır. Tüp içerisinde bulunan şamandıranın ucunu ip ile bağlayarak ipi makara sisteminden geçirdikten sonra ipin diğer ucuna melek figürü asmıştır.
ÇALIŞMA SİSTEMİ: ÇALIŞMA SİSTEMİ: Küre İçerisindeki hava genleştiğinde alkol U tüpünün içinde yükseliyor ve melek yavaş yavaş alçalıyordu. Hava yoğunlaştıkça da melek yükseliyordu. Guericke bu termometresinde çok sıcaktan başlayıp çok soğukta biten 6 derecelik bir gösterge çizelgesi kullanmıştır.
1688 yıllarında Amantons tarafından, sıcaklığın çevreleyen havanın genleşmesi ile değil de yükseldiği basınç ile ölçüldüğü ve atmosferik basınç dalgalanmalarının düzenli olarak düzeltildiği bir hava termometresi geliştirdi. 1688 yıllarında Amantons tarafından, sıcaklığın çevreleyen havanın genleşmesi ile değil de yükseldiği basınç ile ölçüldüğü ve atmosferik basınç dalgalanmalarının düzenli olarak düzeltildiği bir hava termometresi geliştirdi. Termometre, bir ABC cıva sifonundan oluşmaktaydı.
1732 yılında ise jean Rey hava genleşmesi yerine havasız ortamda sıvının genleşmesi esasına dayalı ilk sıvı termometreyi yapmıştır. Rey bu termometresinde ısı indeksi olarak suyun genleşmesinden yararlanıyordu. 1732 yılında ise jean Rey hava genleşmesi yerine havasız ortamda sıvının genleşmesi esasına dayalı ilk sıvı termometreyi yapmıştır. Rey bu termometresinde ısı indeksi olarak suyun genleşmesinden yararlanıyordu.Yalnız sıvı termometrede önemli adımı Floransa’da Grand Dük Ferdinand II tarafından atılmıştır.
Grand Dük Ferdinand’ın yaptığı termometre Floransa akademisi’nde düzenli olarak kullanılmıştır. Bu termometre ayrıca ilk defa tüpün üzerine küçük cam parçalarından oluşan ısıyı gösteren işaretler yapılmıştır. Grand Dük Ferdinand’ın yaptığı termometre Floransa akademisi’nde düzenli olarak kullanılmıştır. Bu termometre ayrıca ilk defa tüpün üzerine küçük cam parçalarından oluşan ısıyı gösteren işaretler yapılmıştır. ‘Floransa termometresi’ adıyla anılan bu termometre kısa sürede Avrupa’da yayıldı. Boyle ve Hooke bu termometre üzerinde deneyler yaptılar.
İlk termometrik gösterge çizgisi belirleyen Boyle’dir ve anason yığınının donma noktasını sabit nokta olarak önermiştir.1669 yılında ise Fabri kış ve ve yaz sıcaklığını iki uç sıcaklık olarak kabul etmiş. Dalence ise suyun donma noktasını ve bitkisel yağın kaynama noktasını sabit noktalar olarak önermiş.1693-1694 yılında ise Renaldini suyun kaynama ve donma noktasını uç noktalar olarak belirleyerek, bu ikisi arasında eşit parçalara bölmüştür. İlk termometrik gösterge çizgisi belirleyen Boyle’dir ve anason yığınının donma noktasını sabit nokta olarak önermiştir.1669 yılında ise Fabri kış ve ve yaz sıcaklığını iki uç sıcaklık olarak kabul etmiş. Dalence ise suyun donma noktasını ve bitkisel yağın kaynama noktasını sabit noktalar olarak önermiş.1693-1694 yılında ise Renaldini suyun kaynama ve donma noktasını uç noktalar olarak belirleyerek, bu ikisi arasında eşit parçalara bölmüştür.
Atmosfer basıncını ölçen bir aygıttır. Atmosfer basıncını ölçen bir aygıttır. İsmi yunanca ağırlık anlamına gelen ‘’baros’’ ve ölçü anlamına gelen ‘’metron’’dan gelmiştir.
Barometreyi 1643'te, Galileo'nun öğrencilerinden İtalyan bilim adamı Evangelista Toricelli bulmuştur. Atmosferin yeryüzündeki her şey üzerinde belirli bir basıncı olduğunu kanıtlamak için deneyler yapan Torricelli, 90 cm uzunluğundaki bir cam tüpü cıva ile doldurdu ve tüpü ters çevirerek açık ucunu cıva dolu bir kaba daldırdı. Tüpteki cıvanın kaptaki cıva düzeyinden 76 cm yüksekliğe kadar alçaldığını ve bu yükseklikte kaldığını gördü. Tüpteki cıva sütununu yukarıda tutan güç, havanın kaptaki cıvanın yüzeyine yaptığı basınçtı. Atmosferin basıncı arttığı zaman tüpteki cıva düzeyi yükseliyor, azaldığı zaman cıva düzeyi düşüyordu. Böylece Torricelli havanın bir basıncı olduğunu kanıtlamakla kalmadı, ilk cıvalı barometreyi de yapmış oldu. Barometreyi 1643'te, Galileo'nun öğrencilerinden İtalyan bilim adamı Evangelista Toricelli bulmuştur. Atmosferin yeryüzündeki her şey üzerinde belirli bir basıncı olduğunu kanıtlamak için deneyler yapan Torricelli, 90 cm uzunluğundaki bir cam tüpü cıva ile doldurdu ve tüpü ters çevirerek açık ucunu cıva dolu bir kaba daldırdı. Tüpteki cıvanın kaptaki cıva düzeyinden 76 cm yüksekliğe kadar alçaldığını ve bu yükseklikte kaldığını gördü. Tüpteki cıva sütununu yukarıda tutan güç, havanın kaptaki cıvanın yüzeyine yaptığı basınçtı. Atmosferin basıncı arttığı zaman tüpteki cıva düzeyi yükseliyor, azaldığı zaman cıva düzeyi düşüyordu. Böylece Torricelli havanın bir basıncı olduğunu kanıtlamakla kalmadı, ilk cıvalı barometreyi de yapmış oldu.
İngiliz mühendis Thomas Savery, 1698’de maden ocaklarında biriken suları çekmek için bir buhar makinesi yaptı. Makine aynı zamanda yangın söndürmek amacıyla da kullanılabiliyordu. Savery, bu makinesine “Madenci Dostu” adını taktı. Buhar önce, yumurta şeklindeki büyük bir kaba doldurulurdu. Daha sonra buhar giriş vanası kapatılıp, maden ocağına bağlı bir borunun vanası açılırdı. Yumurta şeklindeki kap su ile soğutulunca, sıvılaşan buhar vakum yaratır ve madendeki suyu kabın içine çekerdi. Ardından maden ocağına inen borunun vanası kapatılır ve kaba tekrar buhar basılırdı. Buharın basıncı ile kaptaki su 2deşarj borusundan dışarı atılırdı. İngiliz mühendis Thomas Savery, 1698’de maden ocaklarında biriken suları çekmek için bir buhar makinesi yaptı. Makine aynı zamanda yangın söndürmek amacıyla da kullanılabiliyordu. Savery, bu makinesine “Madenci Dostu” adını taktı. Buhar önce, yumurta şeklindeki büyük bir kaba doldurulurdu. Daha sonra buhar giriş vanası kapatılıp, maden ocağına bağlı bir borunun vanası açılırdı. Yumurta şeklindeki kap su ile soğutulunca, sıvılaşan buhar vakum yaratır ve madendeki suyu kabın içine çekerdi. Ardından maden ocağına inen borunun vanası kapatılır ve kaba tekrar buhar basılırdı. Buharın basıncı ile kaptaki su 2deşarj borusundan dışarı atılırdı.
Boşluklarla ilgili önemli deney yapan diğer bir bilim adamına Otto Von Guericke’dir. Konuyla ilgili olan ilk deneyinde su dolu bir fıçıdan suyu pompa ile boşaltıp boşluk elde etmeye çalışmış ve başarılı olamamıştır. Suyun yerine havanın dolduğunu gören Guericke, kalın bir bronz küre ile deneyini tekrarlar ve hava boşluğunu oluşturur ve böylece bu kürelerle çeşitli deneyler yapmaya başlar. Boşluklarla ilgili önemli deney yapan diğer bir bilim adamına Otto Von Guericke’dir. Konuyla ilgili olan ilk deneyinde su dolu bir fıçıdan suyu pompa ile boşaltıp boşluk elde etmeye çalışmış ve başarılı olamamıştır. Suyun yerine havanın dolduğunu gören Guericke, kalın bir bronz küre ile deneyini tekrarlar ve hava boşluğunu oluşturur ve böylece bu kürelerle çeşitli deneyler yapmaya başlar.
Von Gericke 1661 yılında basınç yardımı ile havası boşaltılmış bir silindirin içine doğru bir pistonun hareket etmesi ile mekanik işin elde edileceğini göstermiştir. Von Gericke 1661 yılında basınç yardımı ile havası boşaltılmış bir silindirin içine doğru bir pistonun hareket etmesi ile mekanik işin elde edileceğini göstermiştir. 1673 yılında Huygens, barutun patlaması ile bir metal silindirin içerisinde hava boşluğunu elde etmeyi denemiş ve piston hava basıncının etkisi ile ileri doğru hareket ederek mekanik işi gerçekleştirmiştir. Böylece ilk içten yanmalı motoru yapmıştır.(1680)
Huygens ile çalışan papin ise 1708 yılında ilk buhar makinesini yapmıştır. Huygens ile çalışan papin ise 1708 yılında ilk buhar makinesini yapmıştır.Yapmış olduğu buhar makinesi ,silindir biçimdeki bir kazan ,bir piston ve bir buhar borusundan oluşmakta idi.Kazan içerisindeki su ısıtıldığında ağırlık aşağı iniyor, soğutulduğunda ise ağırlık yukarı çıkıyordu.Papin bu makineyi kusursuzlaştırmak amacı ile gerekli parayı almak için Kraliyet Bilim Derneği’ne başvurmuştur. Ancak başvurusu reddedilmiştir.
Papin buhar makinesini geliştirmeye çalıştığı yıllarda İngiltere’de Thomas Savery de aynı konu ile uğraşmaktaydı. Bu buhar makinesi Papin’in geliştirmiş olduğu makine ile aynı ilkelere dayanmasına karşılık bir pistona gereksinim duyulmamıştır. Burada buhar suyu aşağı itmekte, depoya dolan su depo soğuduğunda bir pompa yardı ile dışarı çekilmektedir. Daha sonra 1769 yılında James Watt tarafında geliştirilen makine sanayi hizmetine sunuldu. Papin buhar makinesini geliştirmeye çalıştığı yıllarda İngiltere’de Thomas Savery de aynı konu ile uğraşmaktaydı. Bu buhar makinesi Papin’in geliştirmiş olduğu makine ile aynı ilkelere dayanmasına karşılık bir pistona gereksinim duyulmamıştır. Burada buhar suyu aşağı itmekte, depoya dolan su depo soğuduğunda bir pompa yardı ile dışarı çekilmektedir. Daha sonra 1769 yılında James Watt tarafında geliştirilen makine sanayi hizmetine sunuldu.
Watt makinenin verimi artırmak için çeşitli yöntemler geliştirdi ve eski modellerde kullanılan silindirin küçük olması nedeni ile büyük ısı kaybına neden olduğunu fark etti. Böylece daha büyük silindirler kullanarak isi kaybını düşürmeyi başardı. Watt makinenin verimi artırmak için çeşitli yöntemler geliştirdi ve eski modellerde kullanılan silindirin küçük olması nedeni ile büyük ısı kaybına neden olduğunu fark etti. Böylece daha büyük silindirler kullanarak isi kaybını düşürmeyi başardı.
Bundan sonra demir yoları yapımı başlamış oldu ve 1830 yılında Liverpool Manchester hattının açılması ile çağdaş demiryolculuğunun temeli atıldı. Bundan sonra demir yoları yapımı başlamış oldu ve 1830 yılında Liverpool Manchester hattının açılması ile çağdaş demiryolculuğunun temeli atıldı.
Mekanik saatin nerede ve ne zaman yapıldığına dair kesin bir bilgi yoktur. Mekanik saatin nerede ve ne zaman yapıldığına dair kesin bir bilgi yoktur.Heron’un, bir kule üzerinde muhtazam hızda dolanan bir kuşun bulunduğu mekanik alet ilk örnek sayılabilir.VII. ve VIV.yüzyıllarda Çin’de astronomik saatlerin yapıldığı bilinmektedir. Bu saatlerde kovalar birer birer su ile dolar ve buna bağlı olan çark her iki saatte bir gonk çalar.
Saatlerde harekete geçiren mekanizma olarak zembereğin kullanılması 1500 yıllardadır. Zembereğim kullanılmasıyla saatler küçültülebilmiş ve taşınabilir hale getirilmiştir. Saatlerde harekete geçiren mekanizma olarak zembereğin kullanılması 1500 yıllardadır. Zembereğim kullanılmasıyla saatler küçültülebilmiş ve taşınabilir hale getirilmiştir.Galileo 1641 yılında oğluna sarkacın saatlerde nasıl kontrol mekanizması olarak kullanabileceğini açıklamıştır. Oğlu 1649 yılında Galileo’nun fikrini kullanmış ama babasının ölümü üzerine sonuç alamamıştır.
Sarkaçlı saat yapan ilk kişi Huygens’tir. Sarkaçlı saat yapan ilk kişi Huygens’tir. 1673 yılında sarkaçlı saatlerin prensiplerini ele alıp matematiksel analizini yapmıştır. Böylece bir sarkacın salınımının, Galileo’nun da işaret ettiği gibi, Eş zamanlı olduğunu göstermiştir.
Elektrik ile ilgili çalışmalar M.Ö. 600’lere kadar gider. Yün bir beze sürülen kehribarın saman ile hafif cisimleri, doğal mıknatısında demir parçalarını çektiği bilinmektedir. Elektrik ile ilgili çalışmalar M.Ö. 600’lere kadar gider. Yün bir beze sürülen kehribarın saman ile hafif cisimleri, doğal mıknatısında demir parçalarını çektiği bilinmektedir. Bu konuda bilimsel olarak ilk defa William Gilbert (1546-1603)tarafından ele alınmıştır. Gilbert sürtünme ile oluşan statik elektrikle ilgilenmiş ve elektriğin sadece belirli maddelere özgü olduğu saptamıştır.
Elektriğin depo edilmesi leyden şişesinin yapılası ile gerçekleştirilmiştir. 1745 yılında Von Kleist, içi su dolu bir şişeye bir çivi daldırır ve çiviye elektrik verir. Böylece suyu şarj ederek elektriğin depo edilebileceğini gösterir. Elektriğin depo edilmesi leyden şişesinin yapılası ile gerçekleştirilmiştir. 1745 yılında Von Kleist, içi su dolu bir şişeye bir çivi daldırır ve çiviye elektrik verir. Böylece suyu şarj ederek elektriğin depo edilebileceğini gösterir.
Yıldırımın elektrikten başka bir şey olmadığını ve atmosfer elektriğinin depo edilebileceğini ise ilk defa Benjamin Franklin (1706-1790) ortaya koymuştur. Sayısız deneylerle atmosfer elektriğini depo etmeyi başarmıştır. Ancak deneyler sırasında birkaç asistanı yıldırım çarpması sonucu hayatını kaybetmiştir. Yıldırımın elektrikten başka bir şey olmadığını ve atmosfer elektriğinin depo edilebileceğini ise ilk defa Benjamin Franklin (1706-1790) ortaya koymuştur. Sayısız deneylerle atmosfer elektriğini depo etmeyi başarmıştır. Ancak deneyler sırasında birkaç asistanı yıldırım çarpması sonucu hayatını kaybetmiştir.
XVII. Yüzyılın ikinci yarısında elektrik akımının keşfi ile yeni bir dönem başlar XVII. Yüzyılın ikinci yarısında elektrik akımının keşfi ile yeni bir dönem başlar Galvani, tamamen tesadüf eseri olarak, metal bir masa üzerindeki ölü bir kurbağanın bacağına bıçak deydiğinde kasıldığını fark eder ve hücrelerin elektrik içermesi nedeni ile oluştuğunu ileri sürer. Fakat birkaç yıl sonra Alessandro Volta bu kasılmanın iki farklı metalden kaynaklandığını bulur. Ve deneyleri sonucunda, iki farklı metal arasında çeşitli sıvılar koyarak ilk elektrik pilini yapmayı başarır.
1821 yılında Michael Faraday ilk elektrikli motoru yapmıştır. 1821 yılında Michael Faraday ilk elektrikli motoru yapmıştır.Elektriksel ve manyetik kuvvetlerinin çizgilerini mıknatıs etrafında toplanan demir tozları yardımı ile göstermeyi başarır ve bu çizgilere, manyetik çizgiler adını verir.H. Rudolf Hertz, ilkel bir verici devresinde oluşan kıvılcımı, yine ilkel bir alıcı devresinde, arasında hiçbir bağlantı olmadan elde eder. Böylece elektromanyetik dalgaların uzayda yayıldığını ispatlar. Ulaştığı bu sonuçla teknoloji önemli bir ivme kazanacaktır. Telsiz, telgraf, telefon, radyo gibi araçlar birer birer icat edilir.
1833 yılında Karl F Gauss ilk telgrafı yapar. 1835 yılında ise Samuel Morse telgraf mesajlarını 16 km ye kadar gönderir. 1833 yılında Karl F Gauss ilk telgrafı yapar. 1835 yılında ise Samuel Morse telgraf mesajlarını 16 km ye kadar gönderir.1853 yılında Alexander Gragam Bell tarafından telefon icat edilir.(ABD Temsilciler Meclisi'nden, telefonun mucidinin İskoçyalı Graham Bell değil, İtalyan göçmeni Antonio Meucci olduğu kararı çıktı.) 1890 yılında Gublielma Marconi ilk radyoyu yapar ve ilk radyo yayınana başlar.
Ampulün keşfi dönemin en önemli olaylarından biridir. Bir çok deneyler yaparak başarısız olan Thomas Alva Edison, bir gün ceketinin kopmakta olan düğmesine bakarak, bildiğimiz dikiş ipini kullanmayı düşündü ve 1879 yılında hiç sönmeden tam 40 saat boyunca etrafını ışıtan bir ampul yapmayı başarmıştır. Ampulün keşfi dönemin en önemli olaylarından biridir. Bir çok deneyler yaparak başarısız olan Thomas Alva Edison, bir gün ceketinin kopmakta olan düğmesine bakarak, bildiğimiz dikiş ipini kullanmayı düşündü ve 1879 yılında hiç sönmeden tam 40 saat boyunca etrafını ışıtan bir ampul yapmayı başarmıştır.
Hazırladıkları slaytlardan dolayı Kimya öğretmenliği programındaki arkadaşlara teşekkür ederiz…
Dostları ilə paylaş: |
