Bulaşici hastaliklarin epidemiyolojiSİ (TÜRKİye örneğİ) Uz. Dr. A. Emel önal

BULAŞICI HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİ (TÜRKİYE ÖRNEĞİ)

• Uz. Dr. A. EMEL ÖNAL

• İstanbul Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı

BULAŞICI HASTALIKLAR

TÜRKİYE’DE 5 YAŞ ALTI ÇOCUK ÖLÜMÜ NEDENLERİ ( 1991 )(4)

Bulaşıcı hastalıklardan korunma ve kontrol infeksiyon zincirindeki bu ögelerin etkileşmelerinin engellenmesi yolu ile olur. Çevre

• Bulaşıcı hastalıklardan korunma ve kontrol infeksiyon zincirindeki bu ögelerin etkileşmelerinin engellenmesi yolu ile olur. Çevre

• Enfeksiyon kaynağı

• Sağlam kişi Bulaşma yolu

• İnfeksiyon Zinciri

TNSA’na göre 1999’da Türkiye’de tam aşılı* çocuk oranı % 45.7 dir ( 10 ).

• TNSA’na göre 1999’da Türkiye’de tam aşılı* çocuk oranı % 45.7 dir ( 10 ).

• Türkiye’nin batısında bu oran % 50.2, güney’inde 57.3, ortasında % 51.8, Kuzey’inde % 58.9, Doğu’sunda % 22.9 dur.

• * Tam aşılı çocuklar : BCG, kızamık, üç doz DPT ve polio aşısı olan çocuklar.

Türkiye’de Rutin Epidemiyolojik Sürveyans, Genel Sağlık Yasası ( Umumi Hıfzıssıhha Kanunu ) ve Sağlık Hizmetlerinin Sosyalleştirilmesi Hakkındaki Yasa ile belirlenen tanı almış Bildirimi Zorunlu Hastalıkların en yakın sağlık otoritesine bildirimi ile başlar.

• Türkiye’de Rutin Epidemiyolojik Sürveyans, Genel Sağlık Yasası ( Umumi Hıfzıssıhha Kanunu ) ve Sağlık Hizmetlerinin Sosyalleştirilmesi Hakkındaki Yasa ile belirlenen tanı almış Bildirimi Zorunlu Hastalıkların en yakın sağlık otoritesine bildirimi ile başlar.

TÜRKİYE’DE BİLDİRİMİ ZORUNLU HASTALIKLAR LİSTESİ

• Çiçek

• Hummai Racia

• Sarı Humma

• Veba

• Tifüs

• İnflüenza

• Kolera

• Poiomiyelit

• Boğmaca

• Difteri

• Tetanoz

• Neonatal Tetanoz

• Kızamık

• Tifo

• Paratifo

• Basilli Dizanteri

• Amipli Dizanteri

• Hepatit A

• Hepatit B

• Kuduz

Veriler İl Sağlık Müdürlükleri aracılığı ile Sağlık Bakanlığı’nda toplanmaktadır.

• Veriler İl Sağlık Müdürlükleri aracılığı ile Sağlık Bakanlığı’nda toplanmaktadır.

• Verilerin analizi ( yaş ve cinsiyete göre, olayın başlangıç yerine göre..) ve yorumlanmasından sonra bilgiler yayımlanmakta ve ilgili birimlere ulaştırılmaktadır ( geri bildirim ).

Tablo1. İstanbul’da 1995’te Bildirilen Bildirimi Zorunlu Bulaşıcı Hastalıklar ( 8 )

Tablo 2. Türkiye’de 1995’te Bildirilen Bildirimi Zorunlu Bulaşıcı Hastalıklar ( 9 )

SITMA ( MALARYA )

• Bugün Dünya’da 300 – 500 milyon sıtma vakası vardır ve yılda 1.5 – 2.7 milyon insan sıtmadan ölmektedir.

• Türkiye Dünya’da sıtmanın endemik olduğu 100 ülkeden biridir.

Şekil1. Dünya’da sıtmanın endemik olduğu bölgeler(1)

Türkiye’de sıtma Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde endemiktir. 1995’te bildirilen sıtma vakalarının % 80 i bu bölgedendir.

• Türkiye’de sıtma Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde endemiktir. 1995’te bildirilen sıtma vakalarının % 80 i bu bölgedendir.

• Aynı yıl Türkiye’de sıtma sürveyans çalışmaları çerçevesinde 1 839 521 kan örneği alınmış, 51 345 671 metrekare alana insektisid uygulanmıştır.

VEREM ( TÜBERKÜLOZ )

• Bugün Dünya’da her yıl 7.3 milyon yeni verem vakası saptanmakta, 3 milyon insan veremden ölmektedir.

• Bir ya da daha fazla ilaca karşı dirençli basil türleri, 50 milyon kadar insanı infekte etmiş olabilir.

Türkiye’de 1995’te 256 Verem Savaş Dispanseri’nde 46 139 bakteriyolojik muayene yapılmış,

• Türkiye’de 1995’te 256 Verem Savaş Dispanseri’nde 46 139 bakteriyolojik muayene yapılmış,

• 58 776 numune bölge laboratuarına gönderilmiştir;

• 82 633 temaslı muayenesi yapılmış,

• 14 628 i ilaçla korumaya alınmıştır.

KIZAMIK

• Kızamık her yıl Dünya’da 1 milyon çocuğun ölümüne neden olmaktadır.

• DSÖ’nün Doğu Akdeniz Bölgesi, kızamığı 2010 yılına kadar ortadan kaldırmayı hedeflemiştir.

Şekil 2. Dünya’da 1996’da Bildirilmiş Kızamık İnsidans Hızları ( 2 )

Tablo 3. Türkiye’de 1998’de Bölgelere göre kızamık aşılama oranları ( 4 )

İSHALLİ HASTALIKLAR

• 1996’da Türkiye’de 507 840 ishal, 27 040 tifo, 20 064 dizanteri, 582 paratifo vakası bildirilmiştir.

• 1996’da Türkiye’de 870 birey ishalden, 124 birey dizanteriden ölmüştür.

1999’da Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması ( TNSA )’na göre Türkiye’de 5 yaş altı 3 299 çocukta son iki haftada ishal+kanlı ishali olan çocuk oranı % 29.7, kanlı ishali olan çocuk oranı % 3.3 tür.

• 1999’da Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması ( TNSA )’na göre Türkiye’de 5 yaş altı 3 299 çocukta son iki haftada ishal+kanlı ishali olan çocuk oranı % 29.7, kanlı ishali olan çocuk oranı % 3.3 tür.

1993’te Türkiye’de ishalli çocukların % 36.5 i bir sağlık kuruluşuna götürülmüş, % 14.3 ü oral rehidrasyon tuzu

• 1993’te Türkiye’de ishalli çocukların % 36.5 i bir sağlık kuruluşuna götürülmüş, % 14.3 ü oral rehidrasyon tuzu

• ( ORS ) almıştır.

• Türkiye’de İshalli Hastalıkların Kontrolu programı çerçevesinde 1995’ te sağlık kuruluşlarına 617 500 ORS Paketi gönderilmiştir.

HEPATİTLER

• Günümüzde Dünya’da 300 – 400 milyon insanın HBV taşıyıcısı olduğu düşünülmektedir.

• Türkiye Dünya’da hem HAV hem de HBV infeksiyonlarının orta düzeyde yaygın olduğu bölgeler arasındadır.

Şekil 3. Dünya’da Hepatit B Prevalansı, 1997 tahminleri ( 2 )

Şekil4. Dünya’da Hepatit A Virus İnfeksiyonunun yayılımı ( 1 ).

Dünya nüfusunun ve Türkiye nüfusunun üçte biri Hepatit B virusu ile infektedir.

• Dünya nüfusunun ve Türkiye nüfusunun üçte biri Hepatit B virusu ile infektedir.

• Türkiye DSÖ önerileri doğrultusunda Hepatit B aşısını ulusal bağışıklama programına dahil etmiştir.

KAYNAKLAR

• 1-Wallace RB, Doebbeling BN ( Editor ) Public Health & Preventive Medicine. Appleton & Lange, Stamford, Connecticut, 1998.

• 2-Dünya Sağlık Raporu 1998, Dünya Sağlık Örgütü ( DSÖ ) Cenevre 1998 ( Çeviri Editörleri : Bekir Metin, Prof. Dr. Ayşe Akın, İzgi Güngör ) T.C. Sağlık Bakanlığı Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı, Ankara, 1998.

• 3-Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı Sağlık İstatistikleri 1995, Yayın No:579, 1996.

• 4-Türkiye Sağlık İstatistikleri 2000. Türk Tabipleri Birliği Yayın No: 001/ 2000, Ankara 2000.

5-The State of the World’s Children 2001, UNICEF.

• 5-The State of the World’s Children 2001, UNICEF.

• 6-1593 Sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu,1930.

• 7-224 Sayılı Sağlık Hizmetlerinin Sosyalleştirilmesi Hakkında Kanun, 12/1/1961, 10705 Sayılı Resmi Gazete.

• 8- İstatistik Yıllığı 1995, T.C. İstanbul Valiliği İl Sağlık Müdürlüğü, 1996.

• 9-Sağlık İstatistikleri 1995, Sağlık Bakanlığı, 1996.

• 10-Nüfus ve Sağlık Araştırması 1998, Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, MEASURE DHS+ Macro International Inc., 1999.