Bulten sinir sayisi pdf
Yüklə 182,95 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Düşünüyorum
8 Sınır Özel Sayısı, Yaz 2016 “evrenin tümüyle bilinmesi, sonsuzun sona ermesi olurdu... bir tür sınır tanımlaması… evren sonsuzdur, demek ki bilgisi de sonsuzdur.” epimenides’in kulakları çınlasın… pek de benziyor... “ayrıca, bilginin sınırı, metafiziğin ve idealizmin uydurduğu bilimdışı var- sayımdır... çünkü bilginin sınırı yoktur, çünkü konusunun sınırı yoktur...” demiş ve son... kendisi aslında iyi bir ruh hekimi olmasına rağmen karl jaspers bu ko- nularda hayli iddialı şeyler söylemiş zamanında. ‘grenzsituationen’ demiş mesela... yani sınır durumları... sınır’a dayanmış durumlar... sınır’da olan durumlar... alışılmış metod, önlem ya da çarelerle üstesinden gelebilmenin son durağı olan durumlar... ihtiyarlık, amansız hastalıklar, ölüm gibi... bir de demiş ki bay jaspers: “ ‘olmanın’ akamete uğramasında, yani bir şekilde sınıra yaklaşılmasın- da; ‘ ’ a doğru bir kaçış kapısı daima vardır…” demiş… açık... doktor olarak da bunu en iyi onun bilmesi gerek... bu meselesini bir yerde akılda tutmak lazım... geldik en büyük ustaya… ludwig wittgenstein ve ‘ ’a… yani TRACTACUS... wittgenstein yazdığı tek ve biricik kitabında sınırdan üç ya da dört yerde bahsediyor... atladığım olabilir, kusura bakmayın... fakat bu konuda önsözünde söyle- necek olan her şeyi sanki söylemiş gibidir... demiş ki usta: “kitap (yani ) düşünceye böylece bir sınır çizmek istiyor, ya da, daha çok – düşünmeye değil, düşün- celerin dilegetirilişine (1); çünkü dü- şünmeye bir sınır çizebilmek için, bu sınırın iki yanını da düşünebilmemiz gerekirdi (yani düşünülemez olanı düşünebilmemiz gerekirdi)” demiş... bir başka yerde de: “dil’e bir sınır koyacağız… ve bu sınırın dışında olanlar ise düpedüz saçmadır...” belki de sınır’la igili değil ama, son sözü de: “eğer konuşulamayacak bir şey varsa, o konuda susmalı...” bu son söz; düşünce, düşünme ve onu lakırdıya tercüme etme ile ilgili olduğu için; bir yandan lakırdının kimi zaman (çoğu zaman!) ifade özürlü olduğunu, diğer yandan düşünce ve düşünmeye yetişme özürlü ve sınırlı olduğunu hissettiğim için buraya aldım... kendiliğimden… yoksa kötü bir maksadım yoktur… --ağır felsefenin ve ciddiyetin sonu-- --ve ciddi olanın altına burada kalın bir çizgi çekiyorum-- sıra boş kovalarda bazı şeylerde sınır yoktur... mesela yalan’da, iftira’da, mesela çamur atma’da, dolandırıcılık’ta... hırsızlık’ta mesela... bu gibi eylemlere süleymaniye’nin dört minaresi kadar kılıf uydurulur… ve denilir ki: hizmette sınır yoktur... bunlar dışardadır... bazı şeylerde sınır yoktur... sınır tanımayan yazarlar mesela… mesela düşünürler, sınır tanımayan özgürlük sevdalıları ve şürekâsı... mesela... ve onlar içerdedirler aslında bunlar insanoğlunun; derin düşünceye inat, sınır diye bi şey tanı- madıkları ve kolayca aşabilecekleri çok bi şeylerin olduğuna misal... neyse… bütün bu kocaman lakırdıların arasın- da neredeyse kaybolmadan… sınır denince benim aklıma gelen şey beşinci sınıfta ibrahim beyin (nedense biz ona hocam demezdik) verdiği harita ödevlerini yaparken, envâi çeşit kuru boya renklerle boyanması gere- ken şehirleri, bölgeleri, memleketleri: ‘bir tire bir nokta... bir tire bir nokta... bir tire bir nokta...’ ile birbirlerinden ayırmaktı. bunlar sınırdı... hatta noktaları kucaklamaları için tirelerin sonlarına ve başlarına minik birer yarımaylar bile yapılırdı… dekoratif olması için… beşinci sınıfta faik sabri duran’ın o meşhur büyük atlasında ne kadar şehirler ve ne dolu yurtlar ve kıt’alar vardı hepsi de bu minval üzerine birbirle- rinden ayrılmışlardı. bizim taraf… sizin taraf… (angaj ?!) kordelalar gibi kıvrım kıvrımdılar... kimi tepelerin arasındaki vadiyi ikiye böler, kimisi bir akarsuyu takip eder, kimisi yüce dağlardan kıvrıla kıvrıla yeşil ovalara inerdi… sanki bütün doğal engebelere bir uyum sağlamaya çalışır gibi... bu tabii yalnızca ‘siyâsî’ – boyalı ha- ritalar için geçerliydi... ne de olsa insan buluşu... fizikî olanlarda ise; yani sadece dağ tepe, orman, nehirleri gösteren harita- larda böyle sınırlar yoktu.. onlar sadece birbirlerinin içine geç- miş, kimin kime ait olduğu belli olmayan; açıktan koyu kahverengiye doğru yüce dağlar, yemyeşil ovalar ve mavi nehirlerin sınırsız haritalarıydı... ancak bu her zaman böyle olmadı… Anadolu Aydınlanma Vakfı Düşünüyorum Bülteni Sınır Özel Sayısı, Yaz 2016 9 beyaz adam kara kıtaya ayak bastı- ğında… beyaz adam savaş kazanıp yer zapt ettiğinde... beyaz adamın işine geldiğinde... sınırlar cetvelle çizildi… dümdüz... artık dağ bayır dere tepe hak getire… bir bakmışsın bir köyün dört evi bu tarafta geri kalan beş evi beri yanda kalmış… bunlar da işte beyaz adamın sınırla- rıdır... sanırım görseydi, ludwig bile buna akıl erdiremezdi... bir zamanlar mensubu olduğum bir cemiyete almanya diyarından misafir- ler gelmişti... kendileri çok güzel ağırlandılar... ve bir tanesi de yemekten sonra bir konuşma irad etti... dedi ki: “almanya’dan uçağa binip havalandıktan sonra üç saat boyunca çorak tepeler ve karlı dağlar, yemyeşil ya da sapsarı tarlalar, güneş ışığında yukarlara pırıltılar gönderen nehirler ve çok aşağılarda kalmış, oyuncak gibi minicik şehirler, köyler ve kasabaların üzerinden uçtuk. inanır mısınız dostlar bu üç saat içerisinde bu anlattıklarımı birbirlerinden ayıran tek bir çizgi bile görmedim” güzel bir konuşmaydı... bizim sabri duran’ın fiziki haritalarına benziyordu... ayrıca bir ‘güzelleme’ yapmak için ya da kazara söylenmiş olsa bile cemiye- tin mefkuresine de uyuyordu... neyse… aklıma gelen bir diğer şey ise ‘bir nokta bir çizgilerle’ alakası olmayan... belki de olan... neden derseniz galiba yukardaki üstadlardan birinin ya da bir kaçının bilgi ile bağdaştırmak istedikleri sonsuzluk savına oldukça sıcak bakı- yorum... yani bilgiden çok düşünme… bazen bütün kural ve kaidelere, kanun ve nizama ve intizama nanik yaparak konmuş olan bütün bu uydurma, saçma, aptalca ve en çok ta oduncu baltası misali sınırları, o noktalar ve çizgilerin aralarındaki boşluklardan yararlanarak sıvışıp gitmek... nereye... öte tarafa… fakat işte işin tam da bu noktasında; üç ayağı sağlam alman, fransız, antik yunan ve ingiliz siciminle bağlı bir deveyle bir kırlangıç arasında seçim yapmak zorunda kalırsınız... birisi; yalnızca sıkı sıkıya bağlanmış ipin serbestisiyle zar zor, kan ter için- de sürünerek kumda geride bıraktığı çizgiye kimi zaman esefle bakan... ve ayak-bağlarına inat, ayak-bağları- na saygılı, ayak-bağlarınla mağrur... bir yerlere bir sınıra ulaşmak ister- ken... diğeri (tabii oldukça izâfî ve alego- rik..) göklerde serapa hür ve serazat... sürünmek yerine hayal-gücü küheyla- nına binip bize yutturmaya çalıştıkları sınır ötesi bilinmezliği keşfetmenin serüvenine adım atmak... uçup git- mek... devenin saygın bağlarınla bir kıyas yaparken tabii ki benim kırlangıcıma pekala ‘kuş-beyinli’ diyebilirsiniz... o sizin bileceğiniz şey... bu arada devenin ayak bağı konusun- da mefisto’nun bir tiradını paylaşa- yım istedim sizlerle... mefisto faust’u beklerken hevesli bir talebe müsveddesine şöyle seslenir: (2) kimi günler öğretirler sizlere bir hamlede yaptıklarınızı; bir! ‘ki! üç! ne gerekliyse… yemeyi içmeyi yaptığınız gibi… aslında düşünce- fabrikası usta bir dokuma tezgahı gibidir. bir ayak ile binlerce iplik sallanır ve mekik bir oraya bir buraya savru- lur. görünmez iplikler sanki, akar giderler binlerce düğüm oluşur... feylozof girer içeri ve size; bunun böyle olması gerektiğini söyler, birinci böyledir, ikinci ise şöyledir ve onun’çin üç ve dört te öyledir. ve eğer birinci ve ikinci böyle olmasalardı, üç ve dördünce asla olamazlardı... bunu talebe her yerde medh’edip över; velakin dokumacı olamaz... kim ki hayy olanı tanır ve tanımlar, dener önce ruhu söküp atmayı, bütün parçalar elindedir artık, yalnızca işte ruhun eksiktir bağı. ve işte böyle dostlar... sınır ve o meşhur bilgi, bilme ve mantık/ve mantıksızlık ve akıl hepsi bu dizelerin bir yerlerinde... hem akıl nedir ki: bir omnipotent’in kendi kullanabile- ceği ihtiyaç fazlasından ayırıp, artaka- lanı sizlere lütfettiğini varsaydığınız ‘cüz’i’ bir sadakadır… ve akıl; daha çok pötikare bir pal- tonun yan cebine elini sokup, işaret parmağını sanki cebinde bir tabanca varmış gibi size doğrultandır... sizi tehdit edendir… buna kanmayın… işte belki de o zaman bir kırlangıç gibi bütün o noktalar ve çizgilerin aralarında kalan boşlukların sınırla- rından sıyrılır uçar gidersiniz... 1- arıoba ‘ausdruck’u, dilegetiriliş olarak çevirmiş. bana ‘ifade’ sanki daha doğru gibi geldi. 2- yukardaki çevirilerde eğer bi yanlışlık yaptıysam affedin. Anadolu Aydınlanma Vakfı Düşünüyorum Bülteni Yüklə 182,95 Kb. Dostları ilə paylaş:
|