Bulten sinir sayisi pdf
Yüklə 182,95 Kb. Pdf görüntüsü
|
170 Sınır Özel Sayısı, Yaz 2016 tarihi tarafından doluşturulmuş ve salt bilgi ve nesnesi- karmaşasına, yine felsefe tarihi tarafından yol açılmıştır. Bacon’un, metafiziğin bir kip oluşunu anlatan güzel bir imgesel ifadesi var- dır: “Duyular dünyanın yüzünü gös- teren, ama göklerin yüzünü kapatan güneşe benzerler”. Yine Hegel’in şu cümlesi, metafiziğin, bir kipten başka bir şey olmadığını vurgular, kendi- si tam olarak bu amaçla söylememiş olsa da. “Görüngü dünyası ile karşıt- lık içinde, kendi içine yansımış ” (bu dünyanın adı metafiziktir) Hegel, bi- lim derken mantığı kastediyordu, yine de Felsefenin bilim olmasından da ne- redeyse aynı biçimde söz ederek, iki kavram arasındaki belirsiz sınırı öy- lece bırakmıştır. Leibniz, Hume, Kant bilim derken metafiziği kastediyordu ki, ancak Kant’ta metafiziğin artık mantığa dönüşmüş olduğu Hegel ta- rafından vurgulanıyordu. Şimdi şu sorunun zamanıdır. Felsefe ya da metafizik ya da mantık, bu ka- dar filozofun çabası, ürettiği gereç ve ateşli beklentisine karşın, her ne adla olursa olsun neden bir bilim olarak gerçekleşmemiştir. Kanımızca durum o kadar kötü değildir. Hegel’in lojik kitapları bu bilimin yaratıldığının gös- tergesidir. Bu kitaplarda içerik, felse- feye bilim olma hedefi koyan öteki filozofların, bu bilim için yarattıkları gereçten biçim ve öz olarak farklı değildir. Hegel’in çalışmasının bir bi- lim olabilecek bir biçime geliştirilmiş olması onun bölümlemesinin, ya da içeriğinin kendi içinde bir bütün dü- zeyine çıkarılmış olmasıdır. Bir bütün ki; ister varlıktan kavrama ister kav- ramdan varlığa doğru ilerlensin, aynı bütünsel sürecin içinden geçilir, ve süreç kendini tamamlar, ya da başla- dığı noktaya geri döner. Hegel, büyük mantığın ikinci basımı için yazdığı ve elinden en son çıkan metin olduğu söylenen önsözde; hem kendisinden önce bu bilimin gerecinin birleşti- rilememiş dağınıklığını vurgular ve kendisinin ortaya koyduğu biçimiyle bile mantık biliminin eksikliklerinden dolayı affını isterken bu isteminin ge- rekçelerini söyle vurguluyor. “Ama böyle bir istemin gerekçesi ilk olarak hiç kuşkusuz içerik için ön- ceki metafizikte ve mantıkta başlıca salt dışsal gerecin bulunması üzerine dayandırılabilir. Özellikle sonuncusu( yani mantık) günümüze dek olmak üzere, ikisinin de evrensel olarak ve yineleyerek işlenmiş olmalarına kar- şın, böyle bir çalışma kurgul yan ile çok az ilgilenmiştir; gerçekte, bütü- nünde aynı gereç yinelenmiş, kimi zaman önemsiz ve yüzeysel olma noktasına dek inceltilmiş ve kimi zaman eski yükün çoğu yeniden or- taya getirilerek mantığın yanı sıra sürüklenmiş, ama sık sık bütünüyle ve yalnızca düzeneksel olan böyle bir çaba yoluyla felsefe içerik hiçbir şey kazanamamıştır. Düşüncenin ülkesini felsefe olarak, kendi içkin etkinliği içinde, ya da, yine aynı şey, zorunlu gelişimi içinde sunmanın bu nedenle yeni bir girişim olması ve ona baştan başlanması gerekiyordu; ama o kaza- nılmış gereç, tanıdık düşünce biçim- leri çok öneli bir kaynak olarak ve minnettarlıkla kabul edilecek bir ön gerek olarak kabul edilmelidir, üstelik sundukları, yalnızca şurada ya da bu- rada zayıf bir ipucu ya da bir iskeletin dirimsiz kemiklerinin üst üste atılmış düzensiz bir yığını olsa da.” 10 1. Herkesin, ondan farklı bir şey an- ladığı varlık ve kavram olamaz. Buna rağmen varsa, ancak kavramın bizim için olan yanıdır, evrensel değil, öz- neldirler ve onlar üzerine bilim kuru- lamaz. Bilimin ihtiyacı evrensel kav- ramdır. Öznel, yani bizim için kavram değil. Çünkü öznel kavram, öznel olan nesne veya varlık demektir ve öznel nesneler bir bilimin ve gerçek- liğin nesnesi değil, öznel düşüncele- rin nesneleri olabilirler. Bütün bunlar Felsefe kavramı için de geçelidir. 10 Hegel, Büyük Mantık, s.19 2. Matematiğin ilk bilim oluşu rast- lantı değil zorunluluktur. Matematik öteki bilimlere giriş için zorunlu ko- şuldur, çünkü ölçü ve oranın bilimi olarak öteki bilimlerin niceliksel yanı matematiksiz olanaksızdır. İkinci ola- rak matematik gereci niteliklerden oluşan öteki bilimlerden daha az kar- maşıktır, daha biçimsel ve nedensellik bağları daha yüzeydedir. Çünkü hem gereci hem de ürünü soyut ögelerin biçimsel bağıntısıdır. Antik Yunan okullarında matematik neyin zemini- dir? Her şeyin; ontoloji, epistemoloji, mantık, teoloji, etik, tohum halinde tinsel bilimler, doğa bilimleri ve bir kez daha her şey. İşte, bu ‘her şey ’in adıydı felsefe. Tüm bilimler felsefey- di ve felsefe tüm bilimlerdi, bütün bi- limlerin içinde olduğu bir bilim. An- cak böyle bir bilim yoktu, olamazdı; çünkü ayrımsız her şeyi içinde taşıyan bir şey, bilim olamaz; sınırı yoktur. Bilim, içeriğinin sınırlarını ön gerek- tirir. Sınırsız olan yani sonlusuz sonsuz. Sonlusuz son- suz boş belirlenimdir, boş belirlenim olmayandır, bilim ise var olanı ve bu nedenle sınırları belli olanı nesne alır. 3.Tüm bilimleri kapsayan ‘eski’ fel- sefe içinden sınırlar belirdikçe her bir sınır tekil bilimlerin nesnelerinin sınırı olarak ortaya çıktı, yeni sınırla- rın belirlenimi yeni bilimlerin doğuşu demekti.Ama oluşan bu sınırlardan doğan bilimler felsefe değildi, bu ne- denle felsefe bilim oldukça ve olduğu kadar bilim olma karakterini de yitir- di. Bir başka ifade ile felsefe bilim- lerin karmaşasıydı, sınırlanarak yasa altına giren her alan gibi bir tikelin bilim nesnesi olarak bu karmaşadan kurtuldu ve aydınlandı. Giderek kar- maşadan geriye kalan, boşluk oldu. Böylece felsefe olarak anlaşılan ana tanrıçadan doğan her bilim, onun içe- riğinin boşalmasına yol açtı; kargaşa bitti ama biz aydınlanmış alanlarda bilimleri ayırarak, kendi bitirdiğimiz kaostan, her şeyin bilimi olan felse- feden, bu kez de kendimizi ayırama- dık. Böylece karmaşa bir alandan bir başka alana kaydı, belirsiz ögelerin Anadolu Aydınlanma Vakfı Düşünüyorum Bülteni Yüklə 182,95 Kb. Dostları ilə paylaş:
|