5
¹ 55 29 sentyabr 2013-íÿ ñîð
ХЫДОКИТОБОН
Òîëûøîí Ñÿäî
Ирадя
Мялико-
ва
ирадамаликова@маил.ру.
(əvvəlış navminə numrədə)
4
Yunisi ğıyz iyən çe
Xıdo lutf
1 In ko hiç xoş noməy bə Yunisi,
əv ğıyzin be. 2 Əy dıvo karde-karde
votışe bə Rəbbi: «Ya Rəbb! Az hələ
ıştə məmləkətədə beədə ımi votey-
dənıbim? Bıçımi qorən az vitim bə
Tarşiş, çumçıko zıneydəbim, Tı lut-
fkorə, rəhminə, behəddə səbrinə, bolə
mehibbətinə Xıdoş, rəhm bəkardeş,
bəlo nibəvğandeş! 3 Ha Rəbba, esət
isə, bə lovəm, bıstən çımı coni,
çumçıko bomı marde çoke mandesə».
4 Rəbbi votışe: «Çokə koye ıştı ğıyzin
be?» 5 Yunis beşe şəhəro, nışte şəhəri
həşibeşə tərəfədə. Əyo jəşe boştə
ləm, nışte çəy soqnədə ki, bıvindı
şəhərədə bıə ğəziyon. 6 Rəbbə Xıdo
vığandışe qıləy təğ ki, rost bıbu bo Yu-
nisi səpe soqnə eğande iyən əy bevəcə
holo peroxniye. Yunis xəyli şo be bı
təği qorənə. 7 Əmma maşkinəy çəsoni
Xıdo rosnişe qıləy rəsə melı. Melı
dılətono hardışe rəsə, əv hışk be. 8
Həşi beşeədə Xıdo rosnişe qemıj.
Həşi pesutışe çəy sə, əv incori qıniye,
boştə marde piye-piye votışe: «Bomı
marde çoke mandesə». 9 Xıdo votışe
bə Yunisi: «Bəqəm çokə koye ıştı bı rəsə
qorənə ğıyzin be?» Əy votışe: «Həl-
bəttə, çoke, jıqo ğıyzin bim ki, kam
mande bımardım». 10 Bəvədə Rəbbi
votışe: «Iştı dılı suteydə bə zəhməti
nıkəşə iyən penırosniyə, i şəvədə bemə
iyən i şəvədə məhv bıə rəsə. 11 Bəs
Çımı dıl çoknə nısutı bo dıjdə şəhər
Ninevə, əyo jiyə ıştə rostə dasti çəpə
dastiku co karde nıznə sadı vist həzosə
vey insoni iyən çandə həyvoni?»
(Щестышедумоş)
Çand sor çimi bə nav qıləy
marağinə, təsirinə iyən hədəy-
onə hodisə bıə. Az piyeydəme bı
barədə çok-çoki ətrofinəqeşə
qəp bıjənım boşmə.
Şərq tərəfədə bıə şəhrədə
jiyeydəbe dıqlə boə ivırədə.
Rukə boə pemujyəbe bıjiyo de
kefi. Əv çəstəku detosə şəvi i
nimə dastko beydəbe de qıno-
vardə koon. Jıqo koon bə kəno
noy fik nıbe beyku.
Yolə boə esə boy Xıdoko
tarsəkəs, Xıdopərəst, aşişə
odəmbe. Çəy rukə boə vardey-
dəbe veyə ğəm-ğussə bəyo,
bəçəy qorənə əv lovə əkəy de
çəşə arson bəştə rukə boə ki, əv
dast peqəto ıştə yavə koonku.
Rukə boə hiç fik nədəy bəçəy
çəşə arson. Əv bəştə dıli, ando-
mi zərər doy-doy jiyeydəbe. Har
ruj çəy bemənə-bemənə nəvey
dəkəşi detosə şəvi nimə.Yolə
boə hejo çəş əkəy əy, iyən lovə
əkəy bə Xıdo bəçəy qorənə.
Ruji şəvi i nimədə kuyəşone
yolə boə kəybə. Əy rə-rəy
okardışe kəybə. Qədə boə dəşe
bə mənzıl, çəy oləton xuni dılədə
bin. Əv tarsiku larzeydəbe,
həmən vitəbe çəy dimi ranq.
-Mıni peroxın! Mıni niyo
bıkə!- Əv dəmande bo zikkə
jəy.- Polis eqınyə çımı dumo. Az
kıştəme qılə odəm. Diyə bıkə bı
xuni, ım çəy xune. Dəhşəte!
"Əy çı curə niyo bıkəm ki,
nıqəton?" Yolə boə qın nıkardışe
ıştə vaxt. Rəyrə doşe evate çəy
oləton, tankardışe ıştən çı rukə
boə oləton. Çəyo ıştə təmizə
oləton tankardışe bə rukə boə,
dəmande çəş karde ki, çiç bəbe.
Əy vey çəş nıkardışe. Tikə
dəvarde məsəbe lınqə sədon,
polison oməyn.
- Əmə şohidimon ki, odəm
kıştəkəs ənə iyoy.
Çəvonədə i kəsi jəşe zikkə :
-Xunə rizon bı kə omeydə-
beşeydə.- Əv oməy bə odəm
kıştəkəsi tono. De dığəti diyə
kardışe bəy. Qıləy polis parsəy
cəyku:
-Tıniş odəm bıkışt?- Həni
hiççi nıvotışe bəy.- Əmə ənədə
vaxti boçi qin kardeydəmon iyo?
Çəvonədə qıləye. Diyə bıkənən
bəçəy oləton, ım nişo doydə ki,
əv qınokore.
Əvon qəteydən ım bədbəxtə
insoni, okırne-okırne bardeydən
de tokiyəkuçon bə zindon. De
tosə maştə oqəteydən əyo əy. Hiç
qılə sıxan voteydəni əv bı vax-
tədə. Maştəvo beədə əvon
omeydən bo xəbə səy, əncəx
iqlə cəvob beydə çəy: “Az
zıneydəm ki az bəpe bımardom
bı cinoyəti qoronə, ıştənən
çanədə rə bımardom tikəyən
çoke”.
Hakimi diyə kardışe bəçəy
tani xuninə olaton, votışe: “ Bı
vəziyyəti sıxan lozim ni, har
çiy oşkoye”.
-Iştı vəkil heste?
-Çımı vəkilim ni.
-Jıçiy votey piyeydə?
-Hiççim vote piyeydəmni.
Əy cəvob doşe, ıştə sə qətışe
bə ji ki, çəşonış nişo nıdən çəy
be qıno bey.
Məhkəmə ğəror bekardışe:
"Edom kardə bıbuy".
Bo edomi i ruj mandəy əy
xahiş kardışe çı zindoni yoliku:
-Quş bıdən bəçımı oxonə
sıxani. Koğəz iyən surquçən
bıdən ki, bə mıhi bıjənom ın
nomə. Bəmı sıxan bıdənən ki,
peş çımı marde ın nomə
onıkardəy bərosneyon iyo bıə
ədresi. Bovə bıkənən bəmı, iyo
ni qıləy yavə çiy. Çımı dıl maştə
çı Xıdo vədə bəmande, az du
vote əzınim ıştə jimoni oxonə
saətədə. Zindoni sərdo diyə
kardışe bəçəy dimi de dığəti. Əv
bovə nıkardışe bəy, əncəx "ne"
voteşən nızınəşe bəçəy oxonə
piyeymoni.
Əy diyə kardışe de aşişə
vəziyyəti bəy, çəy çəşono beşə
mislış nıbə nuri vinde beydəbe.
Zindoni sərdo vardışe həmə
çiyon ıştən, konqılə ki xohiş
kardəşbe əy. Çəyo sıxanış doşe
bəy ki, bə vırə bərosne çəy
piyəyon.
Şanqo zindoni osə kardeədə
peqətışone çəy nomən. Şəv orəx-
eydəbe, ın şəv bo məhkumi aşiş
iyən be hani-hıt dəvarde, əv
nışte zınosə. Əv bə çəşbe ıştə
oxoy. Ruj obeydəbe. İnsonon
bino kardeydəbin deştə koy
məşğul bey. Əy bo kışte bardə
odəmonən hozı beydəbin ıştə
koon bəvırə rosneyro. İ saəti
bədiqə har çiy həni orəxəbe.
Çəyo de həmonə zindoni sər-
do əmri peqətışone nomə şin bə
ədres. Kuyəşone həmonə kəybə,
konco ki, jiyeydəbin dıqlə boə.
Qıləy cohilə zoə de təloşi
okardışe kəybə, səşe nomə. Əy
jıqo de təəccubi diyə kardışe bə
nomə ki, nomə bəy oməni. Ləzi
bədiqə əy okardışe ın nomə, də-
mande bo hande. Hande-hande
ah kəşəşe, vite bə kəybə çəyo bı
kə, bənə cındo bıə odəmi larzey-
dəbe əv. Bı nomədə çiç hestbe?
Əncəx i-dıqlə kəlmə:
“Az maştə bəmardem işti
olətonədə, işti virədə. Ti çimi olə-
tonədə de solehəti iyən miğəddəs
jiyey bəzineş.”
“Az bəmardem ıştı vırədə!”
-Əv məğlub bəbe. In sıxanon çı
cohilə zoə dıl pur kardışe. Əv
bənə biyə be çı qıno tarsi jiyədə.
Esə əv iberdəmədə oğo be,
zikkə jəşe de bərkə sədo.
“Az bəmardem ıştı vırədə!”...
Qavər hələ mardəni əv!
Əv bə zindon omeədə
qətışone çəy və. Əy tələb kardışe
ki, əy bıbən zindoni yoli tono.
Mıhofizəkə bardışe əv zindoni
yoli tono.
“Az bəmardem ıştı vırədə!”
–ın sxanon vey təsir kardışone bə
zindoni sərdo. Əy bə yod vardışe
ın nomə nıvıştəkəsi aşişə nəzəron
peşo doşe ın nomə bə hokimi.
Hokimi handışe nomə dəmande
parse əsil cinoyətkoriku. Əvən
har çiy qətışe bəştə qiy. Ox-
oədə dəmande bo zikkə jəy ki,
mıni ehaştən, bo mardey az loy-
iğim. Bo hokimi ıştə əhəmiyyət
qin nıkardəşe mardə yolə boə
sıxanon. Əvon bo əy mığəddəs
bin. Çumçıko əy ğırbon vardəşbe
kon qılə ki, çəy əhəmiyyəti bəyji
eğande, hədərə doy mımkun
nıbe. Hokim de həsrəti diyə
kardışe bə cohilə zoə, çumçıko
çəy nıbeşe huğuğ ijən cəzo
bıdə bəy.
Bə rukə boə jimon iyən
ozodəti doə bey. Cinoyətkori
dastədə nomə vadoəbe bə kə. Əv
bəsə dəşəbe ıştə qınon bəçəy
qoronən bə Xıdo voteydəbe ıştə
pəşimonəti. Əv de çəşə arson
lovə kardeydəbe bə Xıdo.
-Çımı Xıdo, mahaşt az bı-
mardom ıştə qınon dılədə” Co
kəs mardə bo çımı qınon qorənə.
Bəmı koməq bıkə bımandom
bə bevəci vəynə. Mıni loyiğ
bıkə ki, təmiz oqətom çımı
vırədə mardə odəmi oləton.
Çimi bəpeştə odəmon hədəy-
on mandəbin bəy. Əv dəqiş be.
Əv nəveydəbe ım odəmon arədə
bənə açinon. Əv de mehibbəti
pur bəbe bo insonon, bəbolətiş
omeydəbe .
Sıftədə şəy duston piyey-
dəşonbe okırnon əy bəçəy sıftənə
jimon, əncəx əy rəd cəvob doşe
bə həmməy.
-Bı olətonədə ome əzınim,
çımı boə bı jıqo vıron nəşi.
Bəçəy qoronə əvon hiççi
nəvotin bəy. Kali odəmon de
hurmeti diyə kardeydəbin bəy
iyən bəçəy oləton. Əvon vin-
deydəbin Xıdo bəy doə jimoni,
əvonən oqardeydəbin çı qınonku.
İ-dı sor dəvarde, çəy ji-
monədə mivon vində bin. Çəyo
Xıdo “Bəmı icozə bıdə bımar-
dom” bəçəy xohişi cəvob doy
lozim zınəşe. In dınyo jimon
orəxə bəpeştə bino beydə zolə ji-
mon. Vaxt omə kəynə ki, umjən
bin ım dıqlə boə bə zoləti jimon,
həni hiç vaxt co əbınin.
ИрадяМяликова
RUT
Jİmon çı Jİmonİ əvəzİ