Бядии редактор
Yezid, qeyrətin var, qulaq as sən də Hüseyn
Yüklə 1,01 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Eşqin bir olsun, at nəzərindən Rüqəyyəni
Yezid, qeyrətin var, qulaq as sən də Hüseynvay səsinə! Mərhum Fizuli deyir: Güli-bustani fəğandır Hüseyn Dəri-dorci sidqü səfadır Hüseyn Cigərguşeyi həzrət Fatimə Süruri-dili-Mustafadır Hüseyn Mərhəba ey nuri-ruyindən münəvvər kainat Qovhəri-zati-şərifin cameyi-hüsni-sifat İndi isə sonuncu müqəddiməni də qeyd edib söhbəti əsl mövzuya, verilmiş sualın cavabına gətirib çıxarmaq istəyirəm. Əvvəldəki çıxışlarda peyğəmbərlər, imamlar və övliyaların nuraniyyət məqamının hamıdan çox olduğunu qeyd etdik. İndi deyəcəyim sonuncu müqəddimə isə odur ki, İmam Hüseynin (ə) özünəməxsus bir cəhəti vardır. O cəhət də budur ki, o Həzrət bütün insanlardan üstündür. Bu, təbii ki, bir iddiadır və sübuta ehtiyacı vardır. Sübut isə bundan ibarətdir. Peyğəmbər, imam və övliyalarda olan nuraniyyət məqamı zamanın tələblərinə görə müxtəlif dərəcələrdə təzahür edə bilər və nə qədər çox təzahür edərsə, həmin şəxsin fəziləti bir o qədər artıq olacaq. Başqa sözlə desək, axirətdə hər bir şəxsə veriləcək savabın dəyəri həmin şəxsin əməlinə əsasən hesablanacaq. Məsələn, hansısa bir alimə öz elmi ilə xalqa etdiyi xidmətə görə savab veriləcək. Əgər alim xalqa heç bir xidmət etməyibsə, yalnız alim olmasına görə savab qazanacaq və xalqa xidmət etmiş alimin aldığı mükafata yiyələnə bilməz. Hər bir peyğəmbər öz dövrünün tələblərinə əsasən imanı müəyyən qədər büruzə çıxara bilmişdir. Məsələn, İbrahim peyğəmbəri Allah taala təqribən 70 il övlad verməməklə imtahana çəkmiş, övladı olduqdan sonra isə onu uzaq bir yerə aparıb qoymağı əmr edir, bir neçə il də ötdükdən sonra həmin övladın başını kəsməyi əmr edir. İbrahim (ə) də möhkəm iman sayəsində bütün bunlara dözdü. Bu da İbrahimin (ə) nuraniyyət məqamını göstərir ki, hər nəyi vardısa, Allah yolunda qurban verməyə hazır idi. Lakin Allah taala onu yalnız bir övlad ilə sınağa çəkdi. Əlbəttə, digər oğlu İshaqı da Allah taala istəsəydi, o həzrət verərdi. Amma Allah taala bunu istəmədi. İndi əgər hansısa peyğəmbəri Allah taala iki övladla sınağa çəkərsə, məlum məsələdir ki, İbrahim peyğəmbərə nisbətən daha sox savab aparar. Hərçənd İbrahim peyğəmbər də bu cür imtahana çəkilsəydi, üzüağ çıxardı, lakin Allah ondan bunu istəməmiş və nəticədə İbrahim (ə) bu savaba çıtmamışdır. Eləcə də bütün peyğəmbərlər bu cür olmuşdur. İmam Hüseynin (ə) fəzilətinin bütün insanlardan artıq olması da onunla əlaqədardır ki, Allah taala o həzrəti bütün peyğəmbərlərin birgə məruz qaldığı sınaqlara çəkdi. Yəni, İmam Hüseyn (ə) 124 min peyğəmbərin çəkdiyi müsibətlərin və imtahanların hamısına dözdü və bu da onun nuraniyyət məqamının ən yüksək həddə olduğunu göstərir. İmam Hüseynin (ə) yaşadığı dövr tələb edirdi ki, o həzrət bütün çətinliklərə dözsün. Bəli, hansısa peyğəmbərin də dövrü ondan bunu tələb etsəydi, təbii ki, həmin peyğəmbər də buna boyun əyib razı olacaq və bütün bunların savabını əldə edəcəkdi. Lakin nə etmək olar ki, heç bir peyğəmbərin dövrü ondan İmam Hüseynin (ə) dövrünün tələbini tələb etməmişdir. Allah taala İbrahmdən (ə) təkcə İsmaili (ə) qurban istəmişdisə, İmam Hüseyndən (ə) iki oğlunu istəyir və o həzrət də bunu can-başla qəbul edir. Görün İmam Hüseyn (ə) həyatının son anlarında Allah taala ilə necə münacat edir. "Əkbər başı münşəqq olur olsun, nə sözüm var. Dilsiz balam əmsin oxu püstan əvəzində, Bülbüllərimin yansa da kaşanəsi yansın. Yatsınlar tikanlıqda gülüstan əvəzində. Ey kaş yüz on dörd ola oğlum mənim Allah, Qurban verəm hər sureyi-Quran əvəzində. Ya Rəbb, tamam aləmi-imkan Səninkidür. Bir xeymələr ki, onda daldalanır əhli-beyti şam, Od vursa düşmən, eyləsə talan, səninkidür. O halda Cəbraili-pakfitrət Bəyan etdi pəs əz təzimi-xidmət İcazə ver mənə ey şəmi-izzət Açım şəhpər sən eylə istirahət. Gətirim nuş elə Kovsərdən abi Silib qanlı gözün ol şahi-əbrar Edib Ruhul-əminə lütfün izhar Təbəssümlə açıb nitqi-qohərbar Dedi xoş gəldin, ey yari vəfadar Ona qıldı dübarə bu xitabi Mənə lazım deyil şəhpər səfasi Sərindi bu isti yerin səhrasi Mənə rahətdi ox-nizə yarasi Açıqdı əbd ilə məbud arasi Ki, salmaz vəchə vəchullah niqabi Özüm ətşan vəslə davərəm mən Nəinki teşnəyəm su istərəm mən Mənim teşnəmdi aləm Kovsərəm mən". İmam Hüseyn (ə) bütün varlığını Allaha qurban verir. Əliəkbərlə Əliəsğərdən keçir, qardaşlarından, Abbasından keçir, yar-yoldaşını qurban verir. Bunu zaman tələb edirdi, o həzrət də gülərüzlə buna razı oldu. Sözün əsl mənasında səbr elədi. Bacısı Zeynəbin (s) azacıq səbirsizlik etməsini gördükdə isə onu da səbirli olmağa səslədi. Belə ki, İmam Hüseyn (ə) tək qalıb atına minərək vidalaşıb döyüş meydanına tərəf getdikdə arxadan xanım Zeynəb (ə) onu səsləyir. İmam geri baxmır. Xanım Zeynəb (s) neçə dəfə səsləsə də İmam arxaya dönmür. Xanım Zeynəb (s) yalnız Fatimeyi Zəhranın (s) adını çəkdikdən sonra İmam geri dönür: Dil dedi Zeynəb, dilə gəldi İmam Aşiqi-dilvapəsini etdi ram Sənlə mənimdür dedi xunin qiyam Baci, nişləri nuş eliyib qıl dəvam Yar baxır ağlama, ay zi-məqam Olma belə qalibi-bicani-eşq! Sinəvi qəmlər oxuna baz elə! Aləmi-nasutiyə sən naz elə! Aləmi-lahutiyə pərvaz elə! Əhmədi-Muxtari sərəfraz elə! Səy elə ol silsilə cünbani eşq! Ruzi-əzəl mətrəh olanda bəla Çatdı bəla ilə bizə Kərbəla Mən bu biyabanidə ollam fəna Ta nəfəsin var sənə var ibtila Çün eşq giriftarinə yoxdur dəva Dərdidi tənha baci, dərmani-eşq Eşqimizin var əbədi dövləti Həqq özü vermiş bizə bu neməti Neyliyirəm canü sərü itrəti Bəsdi mənə dilbərimin vüsləti Xəncərü şəmşir ilə var ləzzəti Yar baxa doğrana qurbani-eşq. Bu sözləri dedikdən sonra xanım Zeynəb (s) sakit oldu. Allah taala İmam Hüseyni (ə) butun imtahanlara birdən çəkdiyinə, o həzrətin də bunlara ləyaqətlə cavab verib başıuca çıxdığına görə İmam Hüseynin (ə) məqam və fəziləti bütün peyğəmbərlərdən üstündür. Bu çətinliklərə bir yerdə məruz qalan hansısa peyğəmbər varmı? Əlbəttə, bir-iki beyt şer deməklə mən iddiamızı sübut etmək fikrində deyiləm. İddiamızı sübut edən hədislər də mövcuddur. İmam Sadiqdən (ə) söylənilmiş hədisdə deyilir ki, bir gün İmam Hüseyn (ə) uşaq olarkən Peyğəmbər (s) ona baxıb Ummi Sələməyə buyurdu ki, Ummi Sələmə, gördüyün bu uşağım Kərbəlada Allah yolunda şəhid olacaq. Ummu Sələmə deyir ki, ya Rəsuləllah, sən ki peyğəmbərsən, Allaha dua et ki, bu müsibəti ondan uzaqlaşdırsın. Həzrət buyurdu ki, Ummi Sələmə, mən bunu Allahdan istədim, Allah isə cavabında buyurdu ki, ey Mühəmməd (s), onun elə bir məqamı olacaq ki, Bəni-Adəm arasında ondan başqa heç kəsin belə məqamı olmayacaq. Əziz möminlər, peyğəmbərlər də Bəni-Adəm nəslindəndirlər, İmam Hüseyndən (ə) başqa Bəni-Adəm arasında heç kim bu məqama yetişməyəcəksə, deməli peyğəmbərlər də həmin məqama yetişə bilməzlər. Başqa bir hədisdə deyilir ki, İmam Hüseyn (ə) Kərbəlada qılıncına söykənərək yuxuya gedir. Yuxuda babası Peyğəmbəri (s) görür. Peyğəmbər (s) o həzrətə buyurur: «Oğlum, sən Ali-Mühəmmədin şəhidisən. Sənin ayağın dəyəcək Cənnət və göylərin sakinləri gəlişinlə çox sevinəcəklər. Həmin gecə iftara mənim yanımda olacaqsan». Hörmətli möminlər, bu hədisə diqqət yetirin! Peyğəmbər (s) İmam Hüseynə (ə) buyurur ki, sən Ali-Mühəmmədin (s) şəhidisən. Məgər İmam Əli (ə), xanım Fatimeyi Zəhra (s), İmam Həsən (ə) (və eləcə də sonradan digər imamlar) şəhid olmamışdılar? Niyə, onlar da şəhid olmuşdular, lakin bunun mənası o deməkdir ki, İmam Hüseynin (ə) şəhadəti ilə onların şəhadəti fərq edir. Gəlin başqa bir hədisə müraciət edək. İmam Sadiq (ə) buyurur: «Bir gün cəddim Rəsulullah anam Zəhranın evində idi. Babam Hüseyni ağuşuna almışdı. Birdən o Həzrət Hüseyni yerə qoyub səcdə edərək ağlayır. Peyğəmbər səcdədən qalxdıqdan sonra anam Zəhra ondan soruşur ki, ya Rəsuləllah, nəyə görə birdən səcdəyə gedib ağladınız? Peyğəmbər belə cavab verir: «Allah taala mənə sual verdi ki, ey Mühəmməd, Hüseyni sevirsən? Dedim ki, bəli, o, mənim gözümün işığıdır. Allah taala buyurdu ki, mübarək olsun bu uşaq sənə! Mənim salamım, salavatım, bərəkətim və Cənnətim də olsun bu uşağa! Və qəzəbim, lənətim, əzabım olsun onun qatillərinə və düşmənlərinə! Bil ki, o, bütün şəhidlər arasında Seyyidüş-şühəda və Seyyidi-şəbabi-əhlil-cənnət (cənnət cavanlarının ağası) olacaq». Digər imamlarin da həmin şəhidlər arasında olduğunu nəzərə aldıqda bir az əvvəl dediyimiz fikir öz həqiqətini tapır. Yəni, İmam Hüseynin (ə) şəhadəti ilə digər məsumların şəhadəti fərq edir. Düzdür, başqa bir hədisdə Peyğəmbər (s) buyurmuşdur ki, Həsən və Hüseyn cənnət cavanlarının ağalarıdarlır, lakin bu iki imamın da arasında Hüseyn (ə) Həsənin (ə) ağasıdır. Bütün bu müqəddimə və hədislərdən əldə olunan nəticə budur ki, bir-biri ilə döyüşən iki ordudan birinin rəhbəri İmam Hüseyn (ə)- dır, İmam Hüseynin vücudu isə Quranın vücudu deməkdir. Çünki Peyğəmbər (s) buyurmuşdur ki, Quran Əli (ə) ilə, Əli (ə) də Quranladır, digər tərəfdən də ötən səhifələrdə hədislərlə sübut etdik ki, bütün məsumlar bir şəxs kimidirlər, deməli, İmam Hüseynin (ə) vücudu elə Peyğəmbərin (s) öz vücududur. Çünkü Peyğəmbər (s) buyurur ki, Hüseyn məndən, mən də Hüseyndənəm. Bu ordunun başçısı elə bir şəxsdir ki, bütün qohum-əqrəbası (Babası Peyğəmbər (s), atası Əli (ə), anası Fatimeyi Zəhra (s), qardaşı İmam Həsən (ə), oğlanları) hamı şəhid olmuşlar. Qarşı tərəfdəki ordunun rəhbəri isə Yezid ibn Müaviyədir, Müaviyə də Əbu Süfyanın oğludur, Əbu Süfyan isə həmin şəxsdir ki, döyüşdə Peyğəmbərin (s) dişini sındırmışdır. Yezidin babası belə bir şəxs idi. Bəs nənəsi kim idi? Nənəsi Hind isə həmin qadın idi ki, Peyğəmbər (s), ölümünə nalə çəkib ağlamış Həmzənin (ə) qətlə yetirilməsinin baisi olmuş, Ühüd döyüşündə barmaqlarını Həmzənin qarnına soxaraq ciyərini çıxarıb dişləmişdir. Bu da Yezidin nənəsi. Bəs atası Müaviyə kimdir? O da həmin şəxsdir ki, iki imamla müharibə etmişdir. Tutaq ki, kimlərsə İmam Həsəni (ə) xəlifə kimi qəbul etmir, bəs Əlini (ə) necə? O ki, ən azı dördüncü xəlifə idi. Peyğəmbərin ən yaxını idi, səhabələrin ən fəzilətlisi idi. Necə olur ki, heç bir cəhətdən Əli (ə) ilə müqayisə edilməsi mümkün olmayan hansısa bir səhabənin adı kitablarda par-par parıldayır və ona nə isə pis söz deyən şəxs dinsiz adlanır, amma Əliyə (ə) qarşı müharibə edən şəxs pis olmur? Necə ola bilər ki, bu qədər haqsızlıqlara görə Müaviyəyə lənət demək günah olur? Müaviyə hansı ixtiyarla dövrün xəlifəsinə qarşı çıxırdı? Təbii ki belə bir şəxsin oğlunun da necə adam olması məlumdur. Yezid vur-tut 3 il hakimiyyətdə oldu. Hakimiyyətinin ilk ilində İmam Hüseyni (ə) qətlə yetirib, ikinci ilində Mədinəyə hücum edərək 1700 nəfər tanınmış şəxsi, 10 min nəfər də siravi müsəlmanı qətlə yetirib, üçüncü ilində isə Kəbəyə hücum etmişdir. Buda onun hakimiyyətdə olduğu 3 il. Atasının da dövründə belə olmuşdur. Müaviyənin hakimiyyətdə olduğu illərdə Peyğəmbər (s) səhabələrinin başı kəsildi, Hücr ibn Ədiyy və Mərəc Əzradənin gözü görə-görə qəbirləri qazılıb kəfən geyindirilərək başları vurulmuşdur. Əmr ibn Həmid Xəzai də Peyğəmbər (s) səhabəsi olmuşdur. Onun başını kəsərək aparıb arvadının üstünə atırlar. Arvadı Müaviyənin məmurlarına deyir ki, mənim adımdan Müaviyəyə çatdırın ki, mən neçə ildir ki, Əmrlə həyat yoldaşıyam, amma onun qarşısında gündüzlər bir dəfə də olsun süfrə açmamışam. Çünki həmişə oruc olub, gecələr isə bir dəfə də olsun onun üçün yorğan-döşək salmamışam, çünki bütün gecələri ibadətlə məşğul olub. İndi isə sən belə bir insanın qətlinə fərman verdin. Başqa bir nümunəyə nəzər salaq. Müaviyənin əmri ilə Busr ibn Ərta Şamdan Mədinəyə gələrək Əhli-beyti sevən 30 min insanı birdəfəyə qətlə yetirir Müaviyənin əmri ilə bütün xətib və natiqlər xütbələrdə Əlini (ə) söyməli idilər. Müaviyə özü bunun səbəbini belə açıqlayır ki, istəyirəm uşaqları Əlinin düşmənçiliyi ilə böyüdüb, gəncləri də Əlinin düşmənçiliyi ilə qocaldam. Bunlar hamı tarixi faktlardır, bir-iki yox, onlarla kitabda qeyd olunmuşdur. Əgər bu gün bü sözlər kimlərəsə sərf etmirsə, bunu tarixin yaddaşından silmək olmaz. Bax, budur Yezidin nəsli! İmam Hüseyni (ə) yanına çağırtdırıb Yezid üçün beyət almaq istəyən Mədinə valisi Vəlid ibn Ütbəyə İmam buyurur: «Vəlid, biz Peyğəmbər (s) ailəsiyik, İslam bizimlə başlayıb bizimlə də sona çatacaq. Məgər mən Yezidi tanımıram?! O, fasiq, şərabxor, günahsız insanların qatili, açıq-aşkar günah edən bir adamdır. Mənim kimi insan onun kimisinə beyət etməz». Fikir verin, İmam buyurmur ki, mən Yezidə beyət etmərəm. Belə desəydi, bəli, iki ərəbin mübarizəsi olardı. «Bəni-Haşim mənimlə hökumət davası edir, yalan sözdür ki, vəhy gəlib, ayə nazil olub»- deyən Yezid kimi bir adamı müsəlman adlandırmaq olarmı? İki ərəbin hökumət üstündə bir-biri ilə mübarizə apardığını deyən Yezid və yezidçilərdir. Məsələ iki ərəbin mübarizəsindən getmir. Hüseyn (ə) Allahın, Quranın, Peyğəmbərin nümayəndəsi idi. İmam Hüseynlə (ə) Yezidin mübarizəsi Allah ordusu ilə şeytan ordusunun mübarizəsi idi, haqq ilə batil mübarizəsi idi, nurla zülmətin, ədalətlə zülmün mübarizəsi idi. Şərabxor, it və meymun oynadan fasiq bir adamı Əmirəl-möminin adlandırmaq olarmı? Gərək insan nə qədər bədbəxt olsun ki, Yezidi Əmirəl-möminin adlandırsın! İmam Hüseyni (ə) müdafiə etmək Allahı, Quranı, Peyğəmbəri müdafiə etmək deməkdir Biz də fəxr edirik ki, Yezid kimi yox, məhz Hüseyn (ə) kimi bir şəxsin ardıcılıyıq və bu gün ona əza saxlayırıq. Əsl eşq məktəbi görmək istəyən məhz Kərbəla məktəbindən xəbərdar olmalıdır. Allah taaladan da arzumuz budur ki, bizləri dünya və axirətdə İmam Hüseyn (ə)- dan ayrı salmasın. Məhərrəm ayının 10-cu günü- Aşura günü təkcə İslam dünyasında deyil, bütün bəşəriyyət aləmində çox əlamətdar gündür. Bu günün özünəməxsus fəziləti, böyük hikməti vardır. Bu günlə əlaqədar çıxış edən hər bir şəxs borcludur ki, həmin günün tarixi, mahiyyəti və fəziləti haqda danışsın. Öncə də qeyd etdik ki, İmam Hüseynlə (ə) Yezidin mübarizəsi iki ərəbin bir-biri ilə mübarizəsi yox, dinlə dinsizliyin, imanla imansızlığın, haqq ilə nahaqqın, ədalətlə zülmün mübarizəsidir. Bu da Allahın buyurduğunu yerinə yetirmək deməkdir. İbrahim (ə) ilə Nəmrud, Musa (ə) ilə Firon mübarizə apardığı kimi İmam Hüseyn (ə) da Yezidə qarşı mübarizə aparmışdır. «Bu iki ərəb hakimiyyət uğrunda mübarizə aparmışdır» fikrində olanlara isə indi deyəcəyim cavabı vermək lazımdır. Şeyx Abdulla Əla sünni məzhəbinin görkəmli alimlərindən biridir. O demişdir: «Tarixdə baş vermiş iki hicrət bəşəriyyətin taleyində mühüm rol oynamış, insanların həyatını büsbütün dəyişmişdir. Bunlardan birincisi Mühəmmədin (s) Məkkədən Mədinəyə hicrətidir. Bu hicrətdən məqsəd o idi ki, Peyğəmbər (s) İslamın əsasını qurmaq istəyirdi. İkinci hicrət isə Hüseyn ibn Əlinin (ə) Mədinədən Məkkəyə hicrəti olmuşdur». Gəlin Şeyx Abdulla Əlanın dediyi bu cümləni bir az araşdıraq. Peyğəmbərin Məkkədən Mədinəyə hicrət etməkdə məqsədi o olmuşdur ki, İslam dininin bünövrəsini qurmaq istəyirdi. Bu, nə deməkdir? Bunun mənası odur ki, Peyğəmbər (s) Məkkədə peyğəmbərliyə seçilmiş, 13 il orada təbliğ etmiş, lakin İslamın bünövrəsi hələ də qurula bilməmişdi. İlk növbədə İslamın bünövrəsinin nə olduğunu bilmək lazımdır. Bu bünövrənin yaranması üçün İslam Peyğəmbərinin 3- əsas vəzifəsi var idi: 1) Quran və islami qayda qanunları insanlara çatdırıb və mənasını izah etmək. Məsələn «əqimus-səlatə» (namaz qılın) ayəsi nazil olmaqla İslamda namazın vacib olduğu məlum oldu. Eləcə də digər qanunlar. Yəni, camaat bu ayələr gəlməyənədək İslamın qayda-qanunlarından xəbərsiz idi, ayələr nazil olduqdan sonra isə Peyğəmbər (s) onları bu qanunlarla tanış etdi. Beləliklə, İslam dini sözlə-dildə meydana gəldi.Daha sonra bu sözlərin məna və məfhumunu camaata başa salmaqdır. Yəni, məsələn, camaat «əqimus-səlatə» ayəsini eşitdikdə «səlat» (namaz) sözünün mənasını olduğu kimi bilmirdi. Çünki İslam gəlməzdən öncə duaya «səlat» deyərdilər. Lakin Peyğəmbər (s) bildirdi ki, bu gündən etibarən «səlat» dua deyil, gün ərzində 17 rukət namazdan ibarətdir ki, onun da kefiyyətini o həzrət özü müsəlmanlara bəyan etmişdir. Beləliklə də İslamın yenicə meydana gəlmiş sözlərinin mənası da aydınlaşdı. 2) İslamda İslami şəxslərin yaranması: Yəni, məsələn, «əqimus-səlatə» (namaz qılın) ayəsi nazil olaraq namazın vacib olduğunu bildirdikdə məsələn, 10 nəfərdən beşi durub namaz qılmaqla İslami şəxsə çevrildiyi halda hələ namaz qılmayan digər 5 nəfər isə hələ ki, İslami şəxslər olmamışlar. Peyğəmbər (s) bu üç vəzifəsini Məkkədə yerinə yetirdi. Lakin İslamın ən əsas bünövrəsi indi deyəcəyim bünövrə idi ki, o, Məkkədə yox, Mədinədə meydana gəldi və İslamın bünövrəsi deyildikdə məhz o başa düşülür. Yəni, Peyğəmbər (s) Məkkədə olarkən İslamın dildə adı yaranmış, lakin hələ özü-əsl İslam yaranmamışdı. Peyğəmbər (s) gördü ki, Məkkədə əsl İslam yaratmaq mümkün deyil. Ona görə də o Həzrət Mədinəyə hicrət etdi. Şeyx Abdulla Əlanın da «Peyğəmbərin hicrət etməsindən məqsəd o idi ki, İslamın bünövrə və əsasını qurmaq istəyirdi» deməsi buna işarədir. 3) İslamda vəhdət, cəmiyyət əsası və bünövrəsi: Yəni, Peyğəmbər (s) Mədinəyə hicrət etdikdən qısa müddət sonra bütün müsəlmanları bir-biri ilə qardaş edərək İslam hökumətinin təməlini qoydu. Bax, budur İslamın əsası. Xəlvət bir yerə çəkilib gözdən uzaq yerdə namaz qılıb ibadət etmək İslamın əsası deyil. İslamın əsası odur ki, müsəlmanlar bir olsunlar. Peyğəmbərin (s) əsl vəzifəsi də məhz bu işi həyata keçirmək olmuşdur. Bunu həyata keçirmək üçün də təbii ki, təşkilata ehtiyacı var idi. Buna görə də Peyğəmbər (s) həyatda olduğu müddət ərzində şəxsən özü bu təşkilata rəhbərlik etmişdir. Lakin vəfat etmək istərkən təbii ki, bu təşkilata rəhbərlik etmək vəzifəsini kiməsə tapşırmalı idi. Bəli, Peyğəmbər (s) bu vəzifəni İmam Əliyə (ə) həvalə etdi. İmam Əli (ə) şəhid olarkən bu vəzifəni İmam Həsənə (ə), o da İmam Hüseynə və bu silsilə ilə həmin vəzifə 12-ci imama tapşırılmışdır. İmam Hüseynin (ə) dövründə şərait elə alınıb ki, kimliyini əvvəldə çox yaxşı xatırladığımız Yezid bu təşkilatı məhv etmək istəyir. Bunun da iki səbəbi var idi: 1) Təməlini Peyğəmbərin (s) qoyduğu bu təşkilatın qayda-qanunları itib-batsın, onlara daha əməl olunmasın. 2) Hakimiyyət Əbu Süfyan nəslinin əlindən çıxmasın. Hansı ki, onlar bu hakimiyyətə qəsbi yolla, heç nədən gəlib çatmışdılar və Peyğəmbərin (s) xəlifəsi adı ilə rəhbərlik etmək fikrindəydilər. Bax, budur İmam Hüseynin (ə) qiyamının əsl mahiyyəti! Həmin dövrdə nəyə görə İmam Hüseyn (ə) başqa hökmdarlara (məsələn, heç müsəlman da olmayan Roma imperiyasına) qarşı qiyam etmədi? Çünki onların İslamla düşmənçiliyi məlum idi və müsəlmanlar müvəqqəti də olsa, onlarla sülh şəraitində yaşayırdılar. Yezid isə müsəlman və Peyğəmbərin canişini adı ilə İslamı aradan aparmaq istəyirdi. Məlum məsələdir ki, bu iş mümkünsüz idi. Bütün günahları edə-edə məgər Peyğəmbər canişini olmaq mümükündür? Bunun əsl səbəbkarı isə Yezidin atası Müaviyə olmuşdur. Çünki oğlu Yezidi hakimiyyət başına gətirən məhz o olmuşdur. İmam Hüseyn (ə) də təbii ki, Yezid kimi bir şəxsə beyət edib boyun əyməyi heç cür qəbul edə bilməzdi. Belə olmasaydı, İmam Hüseyn (ə) «heyhat minnəz-zillət» (heyhat, alçaqlıq bizdən uzaqdır) deməzdi.
Qeyd etmək yerinə düşər ki, hədislərdə İmam Hüseynin (ə) faciəsinə bütün yer-göyün, mələklərin, hətta o həzrət dünyaya gəlməzdən qabaq əziz Peyğəmbərimiz (s) və bütün peyğəmbərlərin ağladığı göstərilir. İndi gəlin görək həqiqətən də belə olub, ya yox? Əgər belə olubsa, bəs onda bunun səbəbi nədir? Bu kiçik kitabçada qısa olaraq belə cavab verə bilərik. Allah taala Quranda neçə dəfə buyurmuşdur ki, bütün yaratdıqlarını insana görə xəlq etmişdir. Məsələn, «Bəqərə» surəsinin 29-cu ayəsində buyurur: «Yer üzündə nə varsa, hamısını sizin üçün yaradan Odur (Allahdır)!» «Loğman» surəsinin 20-ci ayəsində isə buyurur: «Görmürsünüzmü ki, Allah göylərdə və yerdə olanların hamısını sizlər üçün ram etmişdir?» Deməli, Allah taala göylərdə və yerdə nə varsa, insana xatir yaratmışdır. İndi onlardan istifadə etmə tərzi insanın özündən asılıdır. İnsan bunlardan yaxşı işlər üçün də istifadə edə bilər, həm də pis işlər üçün də. O qalıb insanın ağıl və iradəsinə. Bunu da bilirik ki, peyğəmbərlər arasında ən üstün şəxs həzrət Mühəmməd (s) peyğəmbərdir. Allah taala da ona müqəddəs bir din əta etmiş, İmam Hüseyn (ə) də həmin dinin yolunda şəhid olmuşdur. Yəni, İslamı gətirən Peyğəmbər (s), onu (təbii ki, Allahın vasitəsilə) qoruyub saxlayan isə İmam Hüseyn (ə) olmuşdur. Buna görə də özünü İslam dininə mənsub bilən hər bir şəxs İmam Hüseynə (ə) borcludur. Hətta Peyğəmbər (s) da özünü İmam Hüseynə (ə) borclu bilir. Peyğəmbərin (s) «Hüseyn məndən, mən də Hüseyndənəm»- deyə buyurduğu hədisin mənası da məhz budur. Belə olduğu halda indiki Peyğəmbərimiz (s) özü İmam Hüseyn (ə) -a ağlayır, nəyə görə bizlər ağlamayaq? Burada ağlamağın nə qəbahəti var? Malını, canını, oğul-uşağını, əhl-əyalını, əlində olan nə vardısa hamısını İslam yolunda qurban verən bir şəxsin şəninə məclis qurmağın nəyi pisdir? Bir halda ki, bütün kainatın ixtiyarını Allah taala Peyğəmbərə (s) veribsə və o həzrət İmam Hüseynə (ə) ağlayırsa, nəyə görə də yer-göy ağlamamalıdır? Bunu hədislərdə də görə bilərik. İmam Sadiq (ə), səhabəsi Zürarəyə buyurur: «Ey Zürarə, asiman Hüseynin şəhadətinə qırx gün qan ağladı». Başqa bir hədisdə deyilir: «Hüseyn şəhid olanda yeddi qat göy, yeddi qat yer və onların arasında olanlar, bütün məxluqat, Cənnət və Cəhənnəm, gözə görünən və görünməyənlərin hamısı ağladı». Əlbəttə, bu hədislərin Əhli-Beytdən olması bizlərə kifayət edər və onların digər məzhəblərin mötəbər kitablarında olub ya olmamasının lüzumu yoxdur. Hansısa bir hədisin Əhli-Beytdən yetişməsini yəqin etsək, həmin hədisi Quran ayəsini qəbul etdiyimiz kimi qəbul edərik. Başqa bir hədisdə isə deyilir: «Allah taala Hüseynin qəbri üstündə 4000 mələk təyin etmişdir ki, onlar Qiyamətədək çox üzgün halda ona ağlayarlar». İmam Hüseynə (ə) ağlamaq hələ insanlar xəlq olunmazdan qabaq da olmuşdur. Bu, iki dəfə baş vermişdir. Biri Allah taala insanların taleyini təyin edərkən baş vermişdir. İnsanların taleyi yazıla-yazıla növbə İmam Hüseynə (ə) çatdıqda lövhi-məhfuz və qələm o həzrət üçün ağlamışdır. Mərhum Dilriş və Şəhriyar da məhz buna işarə edərək demişlər: Hüseynə yerlər ağlar, göylər ağlar, Bətulo, Murtəza, Peyğəmbər ağlar Kor olmuş gözlərin qan tutdu Şimrin, Ki görsün öz əlində xəncər ağlar. Atanda Hərmələ ox Kərbəladə Görəydin düşmən ağlar, leşkər ağlar. Yazanda Ali-Taha nohəsin mən, Qələm gördüm sızıldar, dəftər ağlar. İkincisi isə Allah taala mələklərə «mən yer üzündə Özümə xəlifə təyin edəcəyəm» («Bəqərə» surəsi, 30-cu ayə) deyə buyurarkən mələklər «orada fitnə-fəsad törədib qan axıdacaq şəxsimi təyin edirsən?»- deyə sual verərkən baş vermişdir. Hədisdə, həmin ayənin təfsirində deyilir ki, hələ Adəm (ə) yaranmamışdan əvvəl Allah taala İmam Hüseynin (ə) müsibətini mələklərə göstərmiş, onlar da o həzrətin halına ağlamışlar. Allaha sual verərkən də məhz İmamı öldürmüş şəxslərin fitnə-fəsad törədib qan axıdacaqlarını nəzərdə tutmuşlar. İnsanlar arasında da hələ İmam Hüseyn (ə) dünyaya gəlməzdən qabaq dəfələrlə o həzrət üçün göz yaşları axıdılmışdır. Onlardan biri Cənnətdə olmuşdur. Peyğəmbər (s) meraca gedərkən Cənnətdə biri yaşıl, biri də qırmızı rəngli iki bina görür. Cəbraildən (ə) bu binalar haqda soruşduqda Cəbrail (ə) cavab verir ki, onlar sənin nəvələrinindir. Yaşıl bina Həsənin, qırmızı bina isə Hüseynindir. Yaşıl binanın mənası odur ki, onu zəhərlə öldürəcəklər, qırmızı binanın mənası isə odur ki, onu qanına qəltan edəcəklər. Sonra Cəbrail (ə) Kərbəla hadisəsini hələ baş verməzdən qabaq Peyğəmbərə (s) danışır, o həzrət də İmam Hüseynə (ə) ağlayır. Başqa bir nümunəyə nəzər salaq: Həzrət Adəm (ə) Ərəfatda olarkən göyə baxıb Peyğəmbər (s), Əli (ə), Fatimə (s), Həsən (ə) və Hüseynin (ə) adını görür. Bağışlanması üçün Cəbrailin (ə) göstərişi ilə Allahı həmin şəxslərə and verir və Allah da onu əfv edir. Adəm (ə) sonuncu şəxsin adını çəkərkən ürəyi narahat olur. Cəbraildən (ə) bunun səbəbini soruşduqda o buyurur ki, həmin şəxs sonuncu Peyğəmbərin nəvəsidir, onu Kərbəlada məzlumcasına şəhid edəcəklər. Ona görə sənin ürəyin narahat oldu. Sonra da Cəbrail (ə) həmin müsibəti Adəm Peyğəmbərə (ə) danışır, o da İmam Hüseynə (ə) ağlayır. Nuh (ə) peyğəmbər də İmam Hüseynə ağlamışdır. Nuh (ə) və tərəfdarları gəmidə olarkən bir yerdə gəmi təlatümə düşüb ləngər verməyə başlayır. Cəbrail (ə) gəlib həmin yerin Kərbəla olduğunu və sonuncu Peyğəmbərin nəvəsinin orada şəhid olacağını Nuh (ə) peyğəmbərə danışır. Nuh (ə)- da bu müsibətə göz yaşı tökür. İbrahim Peyğəmbər də, Süleyman peyğəmbər də, Musa peyğəmbər də, digər peyğəmbərlər də İmam Hüseynə (ə) ağlamışlar. Musa (ə) peyğəmbər Allahla söhbətə gedərkən yolda bir nəfər ona deyir ki, Allahdan mənim də bağışlanmağımı istə. Musa (ə) onun istəyini Allah taalaya buyurduqda Allah taala belə cavab verir: «Ey Musa, Hüseynin qatillərindən başqa kim məndən bağışlanmaq diləsə, Mən onu əfv edərəm. Kim də Hüseynin haqqını tanıyaraq ona ağlayıb əza saxlasa, Cəhənnəmi ona haram edərəm». Sonra da İmam Hüseynin (ə) başına gələcək hadisəni Musaya (ə) danışır, o həzrət də İmam üçün göz yaşı tökür. İmam Hüseyn (ə) dünyaya gələndən sonra, lakin hələ Kərbəla faciəsi baş verməzdən əvvəl, qabaq da o həzrət üçün göz yaşları tökülmüşdür. Məsələn Peyğəmbər (s) İmam Hüseyn (ə) hələ təzəcə dünyaya gələrkən onu qucağına alıb ağlamış, səbəbini o həzrətdən soruşduqda isə İmam Hüseynin başına gələcək hadisəyə ağladığını bildirmişdir. Həmçinin Əli (ə) da, Fatimə (s) də, İmam Həsən (ə) da, Peyğəmbərin (s) xanımı Ümmi-Sələmə də, habelə bir çox səhabələr də İmam Hüseynin başına gələcək hadisəyə ağlamışlar. Mərhum Fizuli deyir: Min cigər oldu qan bu vaqiədən. Tirə oldu cahan bu vaqiədən. Həm yeddi əxtər eylədi əfqan, Həm doqquz asiman bu vaqiədən. Gəldi fəryadə yer də, göylər də Mələku insü can bu vaqiədən. Kərbəla dəştində şahi Kərbəlanın halinə İttifaqi am olub məcmuyi aləm ağladi, Cəbrail ərşi-müəlladə tökübdür göz yaşın, Rövzeyi-Rizvanda ruhi Nuho Adəm ağladi. Öncə də qeyd etdiyimiz kimi İmam Hüseynin (ə) faciəsinə bütün məxluqat- yer, göy, insanlar, heyvanlar, mələklər göz yaşı tökmüşdür. Əhli-beytdən (ə) yetişmiş hədislərdə də qeyd olunur ki, həzrət Peyğəmbərdən (ə) tutmuş on dördüncü məsumadək-hamı İmam Hüseynə (ə) ağlamış və möminlərə də o həzrət üçün ağlamağı tövsiyə etmişlər. Həzrət Məhdi (ə.f.) İmam Hüseynə (ə) xitabən buyurmuşdur: «Ey cəddim, nə qədər göz yaşım var, sənə ağlayaram, göz yaşım qurtarsa, onda qan ağlayaram».Həzrət Peyğəmbər (s) buyurmuşdur: «Hüseynin məhəbbəti qəlblərdən qiyamətədək çıxmayacaq.» İmam Sadiq (ə) buyurur: «Şükr olsun o Allaha ki, bizi Öz yaratdıqlarından fəzilətli etdi, biz Əhli-beyti mərhəmətə məxsus etdi. Kim səmimi qəlbdən bizə ağlayarsa, hələ göz yaşı gözündən çıxmamış Allah taala onu bağışlayar. Elə ki, göz yaşı yanaqlarına axdı, həmin göz yaşının bir damlası Cəhənnəmə düşərsə, oranın odunu söndürər, daha onun hərarəti qalmaz.» Əziz oxucular! Görəsən Əhli-beytə (ə), xüsusilə də İmam Hüseynə (ə) ağlamağın nəyə görə bu qədər savabı vardır? Bu suala cavab vermək üçün mütləq ağlamağın məna və mahiyyətini bilməliyik. Bu kiçik kitabçada bu barədə ətraflı danışmaq mümkün olmadığına görə mən qısaca olaraq həmin mövzuya toxunuram. Ağlamağın aşağıdakı mənaları vardır: 1) Bəzən insan İmam Əli (ə) kimi Allah taalanın əzəmətindən qorxub ağlayır. Əli (ə) o qədər ağlayardı ki, göz yaşları bütün saqqalını isladardı. Əlbəttə, bunun üçün insan gərək Allah taalanın əzəmətini başa düşsün. Buna dair Quranda da bir çox ayələr vardır. Məsələn, «Məryəm» surəsinin 58-ci ayəsində deyilir: «Onlara Allahın ayələri oxunduqda ağlayaraq səcdəyə qapanarlar». Hədislər də bu məsələyə toxunmuşlar. Hədisdə deyilir: «Allah qorxusundan ağlamaq qəlbi nurani edər və bu, Allah mərhəmətinin açarıdır: 2) Bəzən insan öz halına acıyıb ağlayır. 3) Bəzən insan sevincindən ağlayır. Məsələn, neçə illərdən bəri görmədiyi övladını görən ana sevindiyindən ağlayır. 4) Bəzən də insan nəyəsə qəlbən bağlı olduğuna görə ağlayır. Bunun da müxtəlif formaları olur. Məsələn: hər iki valideynini itirib himayəsiz qalmış bir yetimə baxdıqda insan narahat olub özünü saxlaya bilmir. 5) Bəzən insan ağlamaqla nəyisə təbliğ edir. İmam Səccad (ə) məhz bundan istifadə edirdi. Çünki o dövrdə hakim dairə elə şərait yaratmışdı ki, həqiqətin üzərinə pərdə çəkilmişdi. Hətta iş o yerə çatmışdı ki, İmam Hüseynlə (ə) mübarizəyə girişmiş Kufə ordusunun içərisində bəziləri Allah xatirinə İmama qarşı çıxmışdı ki, savab qazansın. Yəni, İmam Hüseyni (ə) dinsiz bir şəxs kimi tanıtdırmışdılar. İmam Səccad (ə) isə ağlamaqla camaata həqiqəti başa salıb təbliğat aparırdı. Xanım Fatimeyi Zəhra (s) da Peyğəmbərdən (s) sonra Mədinə kənarında «Beytül-əhzan» (qəmlər evi) adlı bir yer tikdirib həmişə orada ağlayar və Peyğəmbərdən (s) sonra nələr baş verdiyini öz ağlamağı ilə hamıya başa salardı. 6) Bəzən də insan ağlamaqla kimisə, nəyisə müdafiə edir və özünü müdafiə olunan tərəfə nisbət verir. Məsələn: iki nəfər bir-biri ilə mübahisə edərək vuruşur, üçüncü bir şəxs də onlardan hər hansı birinin halına acıyıb ağlamaqla onu müdafiə etdiyini, əks tərəfə isə öz etirazını bildirmiş olur. İmam Hüseynə (ə) ağlamaq da məhz bu növdəndir. Yəni, o həzrətə ağlayanlar öz ağlamağı ilə İmam Hüseynin (ə) mövqeyini müdafiə etmiş olurlar. Qeyd olunası başqa bir məsələ də odur ki, hədislərdə Əhli-beyt (ə) yolunda ehsanlar verilməsi çox tövsiyə edilmişdir. Kimin imkanı nəyə çatırsa, bu yolda xeyriyyəçiliklə məşğul olmalı, ehsan verməlidir. Gəlin bu barədə bir hədisə diqqət yetirək. İmam Sadiq (ə) buyurur: «Ali-Mühəmməd yolunda malınızı xərcləməkdən çəkinməyin. Kim imkanlıdırsa, öz imkanı həcmində, kim də kasıbdırsa, o da öz imkanı daxilində (bu işi görsün). Nər kim istəsə ki, Allah onun ən mühüm istəklərini həyata keçirsin, onda öz malının ən yaxşısından Ali-Mühəmməd və onların tərəfdarları üçün xərcləsin.» Bu yolda nə xərclənərsə, hamısı insanın əməl dəftərində qeyd olunur. Qurani-Kərim də bunu təsdiqləyir: «Kim zərrə qədər xeyir iş görərsə, onu (savabını) görər.» («Zilzal» surəsi, 7-ci ayə.) İMAM HÜSEYNİ (Ə) ZİYARƏT ETMƏYİN FƏZİLƏTİ Başqa bir məsələ də İmam Hüseynin (ə) ziyarətidir. Hədislərdə bu məsələyə çox təkid edilmişdir. Kimin Kərbəlaya getməyə imkanı varsa, bunu etməlidir. İmam Baqir (ə) buyurur: «Ey tərəfdarlarımız, gedin Hüseynin qəbrini ziyarət edin!» Başqa bir hədisdə isə deyilir: «Hüseynin qəbrinin ziyarətinə getməyən (əlbəttə ki, imkan daxilində) şəxs özünü bizim tərəfdarlarımızdan hesab etsə də əslində o, bizim tərəfdarlarımızdan deyil. Öldükdən sonra Cənnətə getsə də orada yalnız qonaq qalar». Başqa bir hədisdə isə İmam Sadiq (ə) buyurur: «Sizlərdən kimsə 1000 dəfə həcci ziyarət edə, lakin Hüseyni (ə) ziyarət etməyə, Allahın haqqını verməmiş olar». Bir nəfər soruşur ki, ağa, nəyə görə? İmam buyurur: «Çünki Hüseynin hamının boynunda haqqı vardır». Bəli, həqiqətən də belədir. Bu gün dünyada kim namaz qılırsa, kim «la İlahə illəllah» deyirsə, onun boynunda İmam Hüseynin (ə) haqqı vardır. Çünki Yezidin tamamilə aradan aparmaq istədiyi İslamı məhz İmam Hüseyn (ə) yaşatdı. Avropa alimlərindən biri deyirdi: «Gərək biz Avropanın hər bir yerində Müaviyənin heykəlini ucaldaq. Çünki o olmasaydı, indi bütün dünya müsəlman olardı.» İmam Hüseynin (ə) ziyarəti təkcə insanlara xas olan bir məsələ deyil. Hədislərdə göstərilir ki, o həzrətin qəbrini mələklər, peyğəmbərlər, hətta Allah taala Özü də ziyarət edir. İmam Sadiq (ə) səhabəsi Səffan Cəmmala deyir: «Heç Hüseyni ziyarət edirsən?» Səffan həmin sualı İmamın özün qaytararaq deyir: «Siz özünüz də ziyarət edirsiniz?» İmam Sadiq (ə) ona belə cavab verir: «Axı necə ziyarət etməyim? Halbuki Allah da hər cümə axşamı onu ziyarət edir! Hələ mələklər və peyğəmbərlər də onu ziyarət edirlər».
İmam Hüseynin (ə) zəvvarını mələklər, Peyğəmbər (s), xanım Zəhra (s) və eləcə də bütün imamlar dua edirlər. Həmin şəxs ziyarət məqsədilə evindən çıxıb evinə qayıdanadək Allahın nəzarəti altında olar. İmam Sadiq (ə) İbn Vəhəbə deyir: «Məbada qorxub Hüseynin ziyarətinə getməyəsən. Əgər belə eləsən, qiyamətdə getməməyinə görə həsrət çəkəcəksən. Allahın səni Peyğəmbər, Fatimə, Əli və bütün imamların dua etdiyi şəxslərin sırasında görməsini istəmirsən?» O həzrət başqa bir hədisdə buyurur: «Mühəmməd qızı Fatimə Hüseyni ziyarət etməyə gəlmiş şəxsin yanında hazır olub onun üçün Allahdan bağışlanmasını diləyər». Əziz oxucular, Xanım Zəhranın (s) duasının qəbul edilməməsi mümkündürmü? Buna görə də hədisdə deyilir ki, Kərbəla ziyarətindən gələn şəxsin bütün günahları bağışlanar. İmam Hüseynin ziyarətinin həm dünyəvi, həm də axirət mənfəəti vardır. Dünya mənfəətləri bunlardır: 1.Allah onun hacətlərini həyata keçirər. 2.Allah onun ruzisini bol edər və riayət üçün xərclədiyini müxtəlif vasitələrlə ona yetirər. 3.Allah onun 50 illik günahlarını, xeyr, bütün günahlarını bağışlayar və o, ziyarətdən evinə günahsız qayıdar. 4.İmam Hüseynin (ə) ziyarətinə gedən şəxs səfərdə olduğu müddətdə vəfat edərsə, mələklər enib ona qüsl verər, Cənnət qapıları onun üzünə açılar və qiyamətədək onun ruhu orada qalar. 5.Kərbəla ziyarətinə gedən şəxsin ziyarətdə olduğu günlər həmin şəxsin ömründən sayılmaz. Qeyd etdiyimiz bütün bunların hamısı hədislərdə göstərilmişdir. İmam Hüseyni (ə) ziyarət etməyin axirət mənfəətlərinə gəldikdə isə aşağıdakı hədisə diqqət yetirmək kifayətdir. İmam Sadiq (ə) buyurur: «Peyğəmbər Hüseyn uşaq olarkən ona baxıb buyurmuşdur: Kim mənim bu uşağımı ziyarət edərsə, Allah ona bizim bir həcc savabından verər. Aişə o həzrətdən soruşur ki, ya Rəsulullah, bir həcc savabı? O həzrət buyurur, yox, iki həcc savabı. Aişə soruşur ki, iki həcc savabı? Peyğəmbər buyurur ki, yox, dörd həcc savabı.Aişə hər dəfə soruşduqda Peyğəmbər doxsan həcc savabına qədər ona savab verdi». Bəli, məhz belə də olmalıdır. Çünki bu dini gətirən Həzrət Mühəmmədddirsə (s), onu yaşadan İmam Hüseyndir (ə). Necə ki, o həzrət Kərbəlada Kufə qoşununa xitabən bunu özü buyurmuşdur: «Əgər cəddimin dini mənim ölümümlə yaşayacaqsa, onda ey qılınclar, parçalayın məni!»
Vəssalamu ələykum və rəhmətullahi və bərəkatuh. MÜNDƏRİCAT QURAN NÖQTEYİ-NƏZƏRİNDƏN BİZİM ƏHLİ-BEYT QARŞISINDA VƏZİFƏLƏRİMİZ 6 ƏHLİ-BEYTƏ QARŞI MƏHƏBBƏTİN ŞƏRTLƏRİ, ƏHƏMİYYƏTİ VƏ FAYDASI 16 İMAM HÜSEYN (Ə)-IN MATƏMİ 25 ƏHLİ-BEYT AYƏSİ 27 PEYĞƏMBƏRİN NƏZƏRİNDƏ ƏHLİ-BEYTİN MÖVQEYİ VƏ ONLAR HAQQINDA OLAN BƏNZƏTMƏLƏRİ 34 ÖLÜMƏ QƏDƏR VƏ ÖLÜMDƏN SONRA MÖVCUD OLAN HƏYAT MƏRHƏLƏLƏRİ 38 PEYĞƏMBƏR (S) HƏDİSLƏRİNDƏ ƏHLİ-BEYT SEVGİSİ 43 ÖLÜMDƏN SONRAKI MƏRHƏLƏLƏRDƏ PEYĞƏMBƏR (S), ƏLİ (Ə)-IN VİLAYƏTİ VƏ ƏHLİ-BEYTİN ROLU 52 İMAM HÜSEYN (Ə)-IN ZİYARƏTİNİN ALLAH YANINDA SAVABI 57 İMAM HÜSEYN (Ə)-IN KƏRBƏLADAKI SƏHABƏLƏRİ 62 FATİMEYİ-ZƏHRA (S)-NIN FƏZİLƏTLƏRİ 70 İMAM RZA (Ə)-IN ŞƏHADƏTİ 83 İNSANLARIN YARADILIŞINDAN MƏQSƏD VƏ PEYĞƏMBƏRLƏRİN VƏZİFƏSİ 101 İMAM HÜSEYNƏ AĞLAMAĞIN MAHİYYƏTİ 136 İMAM HÜSEYNİ (Ə) ZİYARƏT ETMƏYİN FƏZİLƏTİ 143 1 Qeyd: Allah siz Əhli-beytdən bütün çirkinlikləri uzaq etmək və sizləri pak və pakizə qərar vermək istəyir. 2 Qeyd: Əgər bu saqqal məni siratın körpüsündən keçirməsə, sən deyəndir. Yüklə 1,01 Mb. Dostları ilə paylaş:
|