C.botulinum-un mikrobiologiyasını nəzərdən keçirmək Botulinum toksininin səciyyəvi xüsusiyyətlərini təsvir etmək Botulinum toksininin sinir sisteminə təsir mexanizmini başa düşmək Botulinum toksininə qarşı immun reaksiyanı müzakirə etmək
Botulin toksininə yoluxmuş qidalar Botulin toksininə yoluxmuş qidalar - Su məməliləri və balıqların qıcqırmış əti
- Evdə konservləşdirilmiş qida (konservləşdirmə zamanı yanlış hazırlanmış)
- Ətlər
- Tərəvəzlər
- Salsa
- Pendir sousu
- Sarımsaq
- Soğanlar
- Alüminium folqada kartof
Qida mənşəli (2001-ci ildə 33 hadisə) Qida mənşəli (2001-ci ildə 33 hadisə) - İnkubasiya dövrü 12 - 36 saat
- A, B, E tipləri
- A Tipi - ən yüksək ölüm göstəricisi
- B Tipi - ən aşağı ölüm göstəricisi
Körpə (2001-ci ildə 211 hadisə) - 1975-ci ildən bəri aşkar edilir
- 3 həftədən 8 aya qədər dövrdə
- Demək olar ki hamısı, A serotipindəndir
Yoluxma yaşı adətən 2 həftədən 1 yaşa qədərdir Yoluxma yaşı adətən 2 həftədən 1 yaşa qədərdir Ana südündən ayırma ilə əlaqələndirilə bilər - Bağırsaq florasında dəyişikliklərə səbəb olur
Tədqiqatlarda körpə botulizminin bal qəbulu ilə əlaqələndirilməsi ehtimal edilir. Tədqiqatlarda körpə botulizminin bal qəbulu ilə əlaqələndirilməsi ehtimal edilir. - Balda C. botulinum sporlar
- bir tədqiqatda bal nümunələrinin 6-10%-ində bu sporlar var idi
<1 yaşa qədər körpələrə bal verilməməsi tövsiyə edilir. - Avropadakı 59%-lik göstərici ilə müqayisə edildikdə, ABŞ-də baş verən körpə botulizmi hadisələrin yalnız 20%-i bal yeyilməsinin nəticəsidir.
Cansız toxumalarda C. botulinum böyüdükdə və sporlar formalaşdırdıqda baş verir. Cansız toxumalarda C. botulinum böyüdükdə və sporlar formalaşdırdıqda baş verir. Kliniki əlamətləri qida mənşəli botulizmə bənzəyir Ən çox rast gəlinən risk amili daxil edilən narkotik maddə, xüsusilə heroin istifadəçiləridir.
Toksin Clostridium botulinum, həmçinin C. baratii və C.butyricum-dan mənbəyini götürür Toksin Clostridium botulinum, həmçinin C. baratii və C.butyricum-dan mənbəyini götürür - C. botulinum qram-müsbət, çöp şəkilli, spor əmələ gətirən, obliqat anareobdur
Sporlar rast gələ bilər: Sporlar rast gələ bilər: - Torpaqda (əsasən)
- Dəniz və göl çöküntülərində
- Heyvanların, o cümlədən balıqların bağırsaq yollarında
Ekstremal şəraitlərdə davamlıdır - Ultrabənövşəyi şüalara, spirt və fenollara davamlıdır
- Gün şüasına qarşı
- Qaynama prosesi zamanı fəallığını 4 saata qədər saxlayır
- Bir çox qida hazırlanması proseslərinə davamlıdır
- Qurudulmaya qarşı davamlıdır
Xlorun təsirindən asanlıqla məhv olur
Yoluxma spesifik şəraitdə baş verir - anaerob mühit
- pH < 7.0
- Tərkibində şəkərin və duzun miqdarı az olan su
- temperatur > 4 və < 121°C
Əlverişli şərait sporların çoxalmasına səbəb olur Bakteriyaların lizisi toksinin yaranmasına imkan verir
Məlum olan ən toksik maddələrdən biridir Məlum olan ən toksik maddələrdən biridir Toksiklik dərəcəsi yoluxma yolundan asılıdır LD - letal doza (çəkisi 70 kq.1mg.kg olan insan, A növü) - Venadaxili: 0.09-0.15 nq
- Tənəffüs: 0.7-0.9 nq
- Oral: 70 nq
Müxtəlif toksiklik və coğrafi yayılması olan yeddi toksin növü var Müxtəlif toksiklik və coğrafi yayılması olan yeddi toksin növü var İnsan xəstəliyi: A, B, E və F - A, B və E növləri qida mənşəli botulizmin ən geniş yayılmış səbəblərindəndir
- E növü əsasən balıq məhsulları ilə əlaqəli olur
- A növü ilə yoluxma zamanı ən yüksək ölüm göstəricisi müşahidə edilir
Heyvan xəstəliyi: C, D və G
Botulinum toksinləri SNARE kompleksinin müxtəlif sahələrini parçalayır Botulinum toksinləri SNARE kompleksinin müxtəlif sahələrini parçalayır - B, D, F və G növləri sinaptobrevini parçalayır
- A, C və E növləri SNAP-25-i parçalayır
- C növü sintaksini parçalayır
Botulizm üç yolla təmas nəticəsində əmələ gəlir: qida, bağırsaqda kolonizasiya və ya yaralar Botulizm üç yolla təmas nəticəsində əmələ gəlir: qida, bağırsaqda kolonizasiya və ya yaralar Çox sayda müxtəlif qidalar qida mənşəli botulizmə səbəb ola bilər Körpə botulizminin digər xəstəliklərdən fərqləndirmək çətindir - hal-hazırda məlum olduğundan daha geniş yayılmış ola bilər
C. botulinum qram-müsbət, spor əmələ gətirən çöpdür C. botulinum qram-müsbət, spor əmələ gətirən çöpdür Mikroorqanizm neyrotoksin ifraz edir ki, bu da çox kiçik miqdarda belə təsirli olur və sinir-əzələ birləşməsində asetilxolinin yaranmasının qarşısını alır Toksinin təsiri dönməz olur və normal sinir-əzələ funksiyası yalnız sinirlərin yenidən inkişafından sonra bərpa olur
Botulizmin tipik və atipik klinik formalarını başa düşmək Botulizmin tipik və atipik klinik formalarını başa düşmək Hansı kliniki əlamətlər aşkar olunduqda Gigiyena Və Epidemiologiya Mərkəzinə xəbər vermək lazım olduğunu başa düşmək
Xəstəlik halları zamanı müşahidə olunan əlamət/simptomların faiz göstəricisi Xəstəlik halları zamanı müşahidə olunan əlamət/simptomların faiz göstəricisi - Normal psixi durum (90%)
- Ürəkbulanma (88%)
- Tutqun görmə (78%)
- Ağızda quruluq (82%)
- Disfoniya (76%)
- Disfagiya (75%)
- Yuxarı ətrafların zəifliyi (75%)
- Ptoz (73%)
- Aşağı ətrafların zəifliyi (69%)
Qida mənşəli Qida mənşəli Yara Körpə/Bağırsaq Tənəffüs
Tərkibində toksin olan qidanın qəbul edilməsindən sonra baş verir Tərkibində toksin olan qidanın qəbul edilməsindən sonra baş verir Son tədqiqatlara əsasən Gürcüstanda ən geniş yayılmış formadır
C. botulinum, C. baratii və ya C. butyricum tərəfindən törədilə bilər C. botulinum, C. baratii və ya C. butyricum tərəfindən törədilə bilər Klostridiya sporlarının daxilə qəbul edildikdən sonra bağırsaqda çoxalması və toksin ifraz etməsi yolu ilə baş verir Simptomları - Hipotoniyadan ağır dərəcəli süst iflicə
- Kəllə-beyin sinir reflekslərinin və funksiyalarının azalması və ya itməsi
- Qəbizlik
Miasteniya qravis Miasteniya qravis Giyena-Barre sindromu İnsult Beyin qan dövranının pozulması Eton-Lambert sindromu Gənə paraliçi Poliomielit Sinir sisteminə təsir edən maddə /Pestisidlə intoksikasiyası
Miasteniya Qravis Miasteniya Qravis - Adətən təkrarən baş verir, anti-xolinesteraza inhibitorlarına qarşı yaxşı reaksiya göstərir
Giyena-Barre sindromu - Prodromal əlamətlərlə keçən xəstəlik, reflekslərin olmaması, OBM-də zulalın artması, qalxan iflic
İnsult - İflic bir qayda olaraq assimmetrik olur, əlamətlər adətən beyinin rentgenoqrafiyasında görünür
Eton-Lambert sindromu - Elektromioqrafiyada stabil qıcıqlanma zamanı artmış əzələ fəallığı müşahidə olunur
Gənə iflici Gənə iflici - Paresteziya, bədənin yuxarı hissələrinə qalxan iflic
Poliomielit - Prodromal əlamətlərlə keçən virus xəstəliyi, assimetrik iflic, OBM-də patoloji dəyişikliklər
Sinir sisteminə təsir edən maddə /Pestisid İntoksikasiyası - Anamnezdə məruz qalma tarixi, qıcolmalar, tutmalar, sidik/nəcis ifrazını saxlaya bilməmək
Mərkəzi Sinir Sisteminin infeksiyası Mərkəzi Sinir Sisteminin infeksiyası - Qızdırma, psixi durumun dəyişməsi, OBM-də patoloji dəyişikliklər müşahidə edilir
MSS-də şiş - Beyinin rentgenoqrafiyasında görünür, iflic assimmetrikdir, qrup halında xəstəlik hadisələri olmur
İltihabi miopatiya - Kreatinkinazanın artması, kəllə-beyin sinirləri adətən zədələnmir
Qırtlaq travması Psixiatrik xəstəliklər - Nevroloji əlamətlər davamlı olmur
Hipotireoz - Kəllə-beyin sinirlərinin zədələnməsi nadir hallarda baş verir
- Kəllə-beyin sinirlərinin zədələnməsi və digər obyektiv nevroloji əlamətlər nadir hallarda olur
Xəstələrdə əqli proses bir qayda olaraq normal olur Xəstələrdə əqli proses bir qayda olaraq normal olur - Normal psixi durum
- İdrak funksiyası pozulmur
Xəstələrdə adətən qızdırma olmur OBM-nin analizi zamanı göstəricilər adətən normal olur
Toksin əleyhinə zərdab İntubasiya Ağciyərlərin süni tənəffüsü İntensiv simptomlara əsaslanan müalicə (Yaranın cərrahi işlənməsi/müalicəsi)
Cari toksin əleyhinə zərdab 3-valentlidir –A,B,E Cari toksin əleyhinə zərdab 3-valentlidir –A,B,E Simptomların başlanmasından sonra 24 saat ərzində botulizm növündən asılı olaraq toksin əleyhinə zərdabdan istifadə Dərinin həssaslığının yoxlanması Sərbəst sistemli toksinlərin birləşdirilməsi yolu ilə təsir edir - Artıq mövcud olan paraliçi aradan qaldırmır
İnsan botulizminin immunoqlobulini (körpə-BİQ) 2003-cü ildə ABŞ-də istifadə üçün təsdiq edilmişdir. İnsan botulizminin immunoqlobulini (körpə-BİQ) 2003-cü ildə ABŞ-də istifadə üçün təsdiq edilmişdir. - Botulin toksini peyvəndi vurulmuş donorlardan insan zərdabı
- Əsasən A və B növlü botulizminə qarşı təsirlidir
- Eritematoz səpkiylə əlaqələndirilir
BK(UK): BK(UK): - 5-valentli keçi toksin əleyhinə zərdabı
- 7-valentli qoyun toksin əleyhinə zərdabı (IqG fraqmenti)
ABŞ: - 7-valentli at toksin əleyhinə zərdabı (IqG fraqmenti)
- Təkklonlu əkscisimlər (lakin serotipə 3 ədəd)
Botulin anatoksin peyvəndi Botulin anatoksin peyvəndi - ABŞ-da eksperimental yeni dərman statusuna malikdir
- Beşvalentli
- A, B, C, D, və E serotipləri
- Əsas ardıcıllıq - 0, 2, və 12 həftə, 1 ildən sonra təkrar peyvənd
- >90% hallarda qoruyucu titr
- 2 doza (0 və 2 həftə) verilmiş meymunlar aerozolun nəfəslə udulması çətinliyinə qarşı qorunmuşdurlar
Profilaktik tədbirlərə qidanın hazırlanması/saxlanması/konservləşdirilməsi üzrə tədris daxildir. Profilaktik tədbirlərə qidanın hazırlanması/saxlanması/konservləşdirilməsi üzrə tədris daxildir. Toksin əleyhinə zərdablar müalicənin əvvəlində qəbul edildiyi zaman təsirli ola bilər. - Toksin əleyhinə zərdablar artıq sinir-əzələ sistemində baş vermiş təsirləri aradan qaldıra bilməz.
Sağalma uzun müddət ərzində baş verir.
Botulizm Botulizm Şübhə doğuran hadisə: xəstədə aşağıdakı əlamətlərin hamısı olarsa: - Hərarətsiz kəskin xəstəlik
- Həyəcanlı psixi durum
- Kəllə-beyin sinirlərinin simmetrik iflici (məs. diplopiya, ptoz, disfoniya və s.)
Botulizm Botulizm Ehtimal olunan hal: şübhəli hadisə təyininə uyğun gəlir və aşağıdakılardan ən azı biri: - Xəstəlikdən əvvəl bir həftə ərzində aşağıdakı qida məhsullarından birinin yeyilməsi:
- Konservləşdirilmiş və ya kip bağlanmış tərəvəz, ət, balıq, meyvə, göbələk və s.
- Hisə verilmiş və ya qurudulmuş balıq
- Kolbasa məmulatları
- Deşilmiş və ya kəsilmiş yara, açıq sınıq, cərrahi müdaxilə və ya venadaxili inyeksiyalardan sonrakı iki həftə ərzində simptomların meydana çıxması
- Təsdiq olunmuş botulizm hadisəsi ilə epidemioloji əlaqə
- C.Botulinum Botulizm törədicisi ilə yoluxmuş materiallarla təmasda olan laboratoriya işçiləri
Botulizm Botulizm Təsdiq olunmuş hal: - Laborator testlərin müsbət nəticələri
?
1>
Dostları ilə paylaş: |