|
Cahid kəRİmov maşinqayirma çAŞIOĞLU
|
səhifə | 1/37 | tarix | 12.05.2022 | ölçüsü | 6,88 Mb. | | #86853 |
| C fakepath lav v sait-Ma mqay rma
1963-cü il aspirant
2007-ci il texnika elmləri doktoru, professor
CAHİD KƏRİMOV
MAŞINQAYIRMA
ÇAŞIOĞLU
2007
Rəy verənlər:
|
TexnİKa elmləri doKtoru, professor A.P.Həsənov (AzMİ)
TexnİKa elmləri namizədi, dosent Y.B.Tağıyev (AzTU)
|
Kərimov C.Ə. Maşınqayırma. BaKi: Çaşıoğlu, 2007 - 504 s.
K 2704000000 - 445 082 - 07
© “Çaşıoğlu” nəşriyyatı, 2007
TEXNİKA ELMLƏRİ DOKTORU, PROFESSOR
CAHİD ƏLİ OĞLU KƏRİMOV
TexnİKa elmləri dontoru, professor Cahid Əli oğlu Kərimov, Azərbaycan RespublİKasının Ağcabədi rayonunda 1938-ci ildə anadan olmuşdur. 1956-cı ildə Ağcabədi rayonunun Xəlfərəddin orta məKtəbinin 10-cu sinifini bitirmişdir.
O, 1961-ci ildə Azərbaycan Neft və Kimya İnstitunun Neft MexaniKa faKultəsini əla qiymətlə bitirib və əməK fəaliyyətinə həmin institutun «Maşınqayırma texnologiyası» Kafedrasında başlamışdır.
C.Ə.Kərimov 1970-ci ildə elmləri namizədi, 1982-ci ildə elmlər doKtoru alimliK dərəcələrini almaq üçün müvafiq dissertasiya işlərini müdafiə etmişdir.
C.Ə.Kərimiov 1980-ci ildə Sumqayıt Sənaye Universitetinə elm və tədris işləri üzrə proreKtor təyin edilmişdir. Burada elmi fəaliyyətə başlayan C.Ə.Kərimov respubliKada İİk dəfə olaraq Sumqayıt alüminium zavodu üçün robototexniKi KompleKsin KonstruKsiyasının yaradılması üzrə respubliKa proqramına rəhbərliK etmiş və həmin KompleKsdə nəzərdə tutulan robotların və manipulyatorların dinamiKa məsələlərinin nəzəri və praKtiKi həllini başa çatdıraraq, yüKsəK səviyyədə istehsalda tətbiq olunmasını təmin etmişdir.
C.Ə.Kərimov maşınqayırmada böyüK əhəmiyyəti olan tərtibatların, ştampların və pressqəliblərin KonstruKsiyalarının möhKəmliyə hesabı və layihələndirilməsi sahəsində tanınmış böyüK elmi-praKtiKi təcrübəyə maliK olan bir alimidir. Onun elmi istiqamətləri 1961-ci ildən başlayaraq maşınqayırmanın müxtəlif sahələrini əhatə edir və 200-dən çox elmi məqalədə və 7-i monoqrafiyada çap edilərəK, müxtəlif öİKələrdə elmi işçilər tərəfindən istifadə edilir. Belə kİ, C.Ə.Kərimovun elmi əsərlərinə Rusiya və Azərbaycan alimləri tərəfindən 6-monoqrafiyada və 20-dən çox məqalədə müraciət edilmişdir.
C.Ə.Kərimovun elmi istiqamətinin əsas hissəsini qeyri-metal materialdan hazırlanan maşın hissələrinin mexaniKi göstəricilərinin nəzəri problemlərinin öyrənilməsi məsələləri təşKil edir. İİk dəfə olaraq maşın və avadanlıq hissələrinin uzun ömürlüyünün təmin edilməsində, «yığışma deformasiyasının» rolu və nəzəri və praKtiKi olaraq geniş tətqiq edilmiş və bu istiqamətdə fundamental nəticələr alınmışdır.
Maşınqayırmada metal itgisi olmayan texnoloji proseslərin metodları və metodologiyası C.Ə.Kərimov tərəfindən yaradılmışdır. Bununla əlaqədar olaraq texnoloji proseslərin dinamiK və stoxastİK riyazi modelləri müəyyən edilmiş və onların əsasında çoxKriteriyalı optimizasiya məsələləri həll edilmişdir.
C.Ə.Kərimov tərəfindən, maşın hissələrinin yığışma deformasiyasının mexaniKasının öyrənilməsində yeni ideya «qruplaşdırma» prinsipi və yığışma deformasiyasının qruplara görə dəyişmə tənliKləri və onların həll metodu verilmişdir.
C.Ə.Kərimov tərfindən İİk dəfə olaraq nəzəri həll edilən qruplaşdırmanın əsas prinsipləri, maşınqayırmada daha mürəKKəb mexanizm olan tərtibatların mexaniKi «qohumluq» probleminin həlli üçün nəzəri əsas yaradılmış və KonstruKtorlar tərfindən geniş istifadə edilir.
Bunun praKtiKi nəticəsi olaraq Sumqayıt alüminium zavodunda RespubliKida İİk dəfə olaraq çeviK avtomatlaşdırılmış istehsal sahəsi C.Ə.Kərimovun rəhbərliyi ilə layihələndirərəK, tətbiq edilmişdir. BeləliKİə, alınmış nəzəri və praKtiKi nəticələr əsasında çeviK avtomatlaşmış istehsalda tətbiq olunan, tutma mexanizmlərinin, xüsusi manipulyatorların, avtomatiK nəqliyyat mexanizmlərinin, robotların, layihələndirmə sistemləri yaradılmışdır kİ, onlar artıq 1985-90-cı illərdə «Sumqayıt alüminium» «Kompressor» və «BaKı fəhləsi» zavodlarında tətbiq edilmişdir.
Qeyri-metal materiallardan hissələrin hazırlanmasında «yığışma deformasiyasının» mexaniKasının nəzəri və praKtiKi öyrənilməsində C.Ə.Kərimovun aldığı elmi nəticələr müxtəlif Beynəlxalq simpoziumlarda, Konfranslarda və elmi seminarlarda (London, Tokİo, MosKva, SanKt-Peterburq, Kiev Varşava, MinsK, DaşKənd, BaKı və s.) məruzə ilə təqdim edilmiş və yüKsəK qiymətləndirilmişdir.
C.Ə.Kərimovun rəhbərliyi ilə 17 nəfər texnİKa elmləri namizədi adını almaq üçün dissertasiya hazırlayıb, müvəffəqiyyətlə müdafiə etmişlər. Onu elmi nəaliyyətləri yüKsəK qiymətləndirilərəK 1989-92-ci illərdə Keçmiş SSRİ Nazirlər Soveti yanında Ali Attestasiya Komissiyasının eKspert şurasının üzvü seçilmişdir.
C.Ə.Kərimov 1988-ci ildən ADNA-nın nəzdində fəaliyyət göstərən texnİKa elmləri doKtoru alimlİK dərəcəsi verən 05.04.07. «Neft və qaz sənayesinin maşın və aqreqatları» elmi şuranın üzvüdür. O, son 10-ildə,4-doKtorluq, və b-namizədlİK dissertasiyasının müdafiəsində rəsmi opponent Kimi çıxış etmişdir.
C.Ə.Kərimovun elmi nəticələri aşağıdaKı monoqrafiya və Kitablarda çap edilmişdir:
«OcHOBbi nooeKTnpoBaHHH ngacrnaccoBbix geTagen u npecc-$opM», r.Baxy, 1997 «3HM» nəşriyyatı həcmi 504 s.
«OcHOBbi ^$$eKTHBHO^o npHMeHeHHH ngacrnacc b He^raHOM MamHHoerpoeHHH». r.BaKy, 1992.
«noBbimeHHe KanecTBa u gogroBenHOCTH ngacrnaccoBbix geTagen He^TaHoro MamuHoerpoeHHH». MocKBa, 1987.
Dostları ilə paylaş: |
|
|