Camal Zeynaloğlu
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
13 bəşəriyyətin uzun sürən təkamülü prosesində, daha doğrusu, sivil dövlətlərdə əxlaqsızlıq, qəbahət və rəzalət içərisində olanlar, hiyləgərlər, “mühitə uyğunlaşanlar” yaşayış uğrunda mübarizədə, xeyirxah əməllər sahiblərini, əxlaq cəngavərlərini sıxışdırıb aradan çıxartmışlar. Bunun nəticəsində cəmiyyətdə əxlaqca cırlaşma, əxlaqi tənəzzül prosesi baş verir, xeyirxah əməllərin sayı getdikcə azalır, əxlaqsızlığın, qəbahətlərin, şər əməllərin sayı isə həddindən artıq çoxalır. Əsl əxlaq qəhrəmanların yerini əxlaqsızlar tutur. Cəmiyyətdə insanpərvərlikdən əlçəkmə prosesi baş verir, əxlaqsızlar, mənəviyyatca kasıb adamlar, riyakarlar, tamahkarlar, mərdimazarlar, paxıllar, qisasçılar əsas aparıcı qüvvəyə çevrilirlər. Beləliklə, heyvanilik insaniyyətə üstün gələrək, vaxtilə boğulub gizlədilən vəhşi heyvani instinktlərin inkişafı üçün geniş meydan açılır. Bəli, burjua alimi Hobbsun ilkin kapital yığımı dövründədediyi “insan insanın canavarıdır” sözləri indi daha aydın “insan ən yırtıcı heyvandan da yırtıcıdır, qəddardır”, “insan öz xoşbəxtliyindən daha çox başqalarının bədbəxtliyindən həzz alır”, “müasir insan vəhşiləşmişdir” kimi fikirləri ilə əvəz olunur. Ancaq bu fikirlərlə tamamilə razılaşmaq da düzgün olmazdı. Nə qədər ki, cəmiyyətdə diqqət mərkəzində olmağı sevməyən, ancaq bütün ömrünü, amalını xalqının tərəqqisinə, əxlaqi və mənəvi cəhətdən zənginləşməsinə xidmət göstərən alimlərimiz, sənət adamlarımız, yaradıcı ziyalılarımız var bu fikirləri özümüzə yaxın buraxmamalıyıq. Bu gün laqeydlik məngənəsində sıxılan insanları oradan ancaq inam xilas edə bilər. Heç kəs şöhrətə, rütbəyə, vəzifəyə arxalanıb öz insanlıq vəzifələrini unutmamalıdır. Ancaq təəssüf doğurası odur ki, şöhrət doymazları şöhrət qanadları altına elə sığınıblar ki, cəmiyyətdə gedən əxlaqi tənəzzülün sanki onlara qətiyyən aidiyyatı yoxdur. Çünki bu sübut olunmuş bir faktdır 14 ki, yoxsullar əxlaqsızlığı, namussuzluğu, qeyrətsizliyi qan ilə yumuşlar, şöhrətpərəstlər isə bu iyrənc hərəkətləri həmişə pul, kapital ilə ört-basdır etməyə çalışmışlar. Ona görə də aşağılar, qara camaat daha çox əzab və iztirablara düçar olurlar. Filosoflardan biri yazmışdır ki, “əlacım olsaydı qatillərdən və cinayətkarlardan əvvəl yoxsulluğu və nadanlığı məhkəməyə verərdim. Çünki bir çox bədbəxtliklərin banisi bunlardır”. Cəmiyyətdə baş alıb gedən əxlaqsızlığın əsas səbəblərini yoxsulluqda, maddi ehtiyacda və mənəvi səbatsızlıqda görənlər yanılmırlar. Bu gün həyatın əxlaqsızlıq girdabına atılanlar öz hisslərini, ehtiraslarını vaxtında cilovlamağı bacarmayanlar, ilk növbədə isə özünü yaxşı görə bilməyən, özünü lazımınca qiymətləndirməyən insanlardır. Həyatda yaxşını-pisdən, xeyiri-şərdən, xeyirxahlığı- naqislikdən, alicənablığı-riyakarlıqdan, ayırd etmək, paxıllığı, mərdimazarlığı, kinliliyi, qısqanclığı, qeybəti, tamahkarlığı və i.a. kimi qəbahətləri konkret şəraitdə və konkret halda görə bilmək üçün hər kəsin öz ağıl və emosiyalarının, zəka və ehtiraslarının düzgün işləməsi, tərbiyə edilməsi lazımdır ki, bu da öz növbəsində doğru-düzgün dünya görüşündən, möhkəm əqidə və inamdan, sarsılmaz həyat qanunlarına çevrilmiş vərdişlərdən aslıdır. Məhz buna görə də biz özünənəzarətin, öz hərəkətlərini təhlil etməyin, özünə kənardan baxa bilməyin, özünü yaxşı görə bilməyin əhəmiyyətini xüsusi qeyd etməliyik. İnsanın böyüklüyü hər şeydən əvvəl özünü daxilən yaxşı görə bilməsindədir, öz-özünə obyektiv hökm çıxara bilməsindədir. Təəssüf ki, müəyyən mənada cəmiyyətdə baş alıb gedən kapital burulğanı gənclərimizin əxlaq və mənəvi dünyasına nəzər salmağa imkan belə verməyərək, onları hiss və ehtiraslar dənizində öz ağuşuna alır. Bu zaman artıq gec olur. Bu dənizə atılmazdan qabaq hər şeyi yaxşıca, özü də ağılla götür-qoy etmək lazımdır. Bu dənizin sularında üzənlər, bu suyun acısını dadanlar sahilə çıxandan sonra canlı varlıq olsalar da, cəmiyyət üçün onlar artıq “əşyaya”, “alətə” çevrilirlər. Bu həyatın insana 15 verdiyi ən amansız, həm də ən layiqli cəzasıdır. Görəsən, onları bu çirkaba atılmazdan qabaq saxlamaq mümkündürmü?! Əlbəttə, mümkündür. Axı, onlar bu iztirablı çirkaba atılmazdan əvvəl özləri üçün həmdəm insan, yoldaş, dost axtarışında olurlar. Həyatda əsil dostun, yoldaşın, əqidənin, etibarın, inamın itdiyini görəndən sonra, digər tərəfdən də kapitalın hissolunmaz gücü, ecazkar qüvvəsi onların səmtini istər- istəməz dəyişməyə məcbur edir. İnsanların laqeyidlik azarına tutulması isə bu faciənin daha da dərinləşməsinə, eyni zamanda kütləvi vüsət almasına şərait yaradır. Nə etməli?! Yenə də əlimizi-əlimizin üstünə qoyub nəyi isə gözləməliyikmi?! Xeyir! Əsla! Bu gün qəbahətlərimizə qarşı açıq mübarizəyə qalxmaq üçün həyacan təbilini səslən- dirməliyik! Cəmiyyətdə baş alıb gedən əxlaqsızlığı, mənəvi pozğunluğu, rüşvətxorluğun doğurduğu iyrənc əməlləri yabanı alaq otları kimi vaxtında təmizləyə bilməsək, onda gələcək nəsildə sağlam tərbiyəli gənclərimizin mövcudluğu sual altında ola bilər. Bu gün cəmiyyətimizdəki çirkab suların çoxalmasının əsas səbəbi digər tərəfdən də bu işdə lazımi vaxtda, düzgün və cəsarətli addım atmamağımız səbəb olubdur. Artıq bu sahədə cəsarətli vəqəti addımlar atmağın çoxdan vaxtı çatıbdır. Düzdür, bu gün bizi uğursuzluq, müvəffəqiyyətsizlik yaxalayıbsa, biz əllərimizi göyə qaldırıb tez təslim olmamalıyıq, bu baxımdan özümüzü məğlub hesab etməməliyik. Əgər gələcəkdə yaxşı, rahat, firavan və gözəlhəyatda yaşamaq istəyiriksə, milli mənəvi dəyərlərimizin qorunması yolunda durmadan, gecikmədən yaxşı da işlər görməliyik. Bu gün hamımızı düşündürən bir məsələ var. Biz bu gün Müstəqil Respublika olaraq özümüzü Azərbaycan Cümhuriyyətinin varisi, yoxsa Azərbaycan SSR-nin varisi hesab etməliyik. Milli ideologiya baxımından ilk növbədə Azərbaycan Respublikasının varislik probleminə, yəni özünü Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|