Çap üçün deyil



Yüklə 60,47 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə3/42
tarix26.08.2018
ölçüsü60,47 Mb.
#64701
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   42

· 

· 

Kompüterə informasiya hansı qurğular vasitəsilə daxil edilir? Həmin 



qurğuların ümumi adı nədir?

Yaddaş, emal və çıxış qurğuları hansı funksiyaları yerinə yetirir? 

9

8

Altınсı  sinifdə  kompüterin  yaddaş  qurğuları  haqqında  geniş  məlumat 



verilib. Növbəti iki dərsdə giriş və çıxış qurğularından danışılacaq. İndi isə 

verilənlərin emalı zamanı istifadə olunan qurğuları gözdən keçirək. 



Sistem  bloku  kompüterin  əsas  hissəsidir:  kompüterin  qalan  hissələri  ya 

sistem  blokunun  içərisində  yerləşir,  ya  da  ona  kənardan  qoşulur.  Sistem 

blokunun içərisində yerləşən ən vacib qurğu sistem lövhəsidir. Çox zaman 

ona  ana  lövhə  də  deyilir.  Sistem  lövhəsinin  üzərində  çoxlu    komponentlər 

quraşdırılıb. Bu komponentlər içərisində ən önəmli olanları mərkəzi prosessor

yaddaş və genişləndirmə yuvalarıdır

1. 


KOMPÜTERİN MƏRKƏZİ QURĞUSU – PROSESSOR

Cədvəli iş vərəqində çəkin. Şəklə baxın, kompüterin əsas və əlavə qurğuları-

nın  adlarını cədvəlin uyğun sətrinə yazın.

Nəticəni müzakirə edək:

- Bu qurğulardan hansılar giriş, hansılar çıxış qurğularıdır?

- Nə üçün qurğuları əsas və əlavə adlandırırlar?

Fäaliyy t – 1

ä

Fäaliyy t – 1



ä

Kompüterin əsas qurğuları

Kompüterin əlavə qurğuları

Bu maraqlıdır. 

Bu maraqlıdır. 

Vaxtilə mikroprosessorları ədədlərlə işarələyirdilər: 286



386486. Sonra isə onlara daha 

adlar verildi: PentiumCeleronAthlon



Duron.  Bəzi  adlara  rəqəmlər  də  əlavə  olundu,  məsələn,  Pentium  4.  İndi  daha 

yüksək səviyyəli prosessorlar istehsal olunur: Itanium, Xeon, Core, 

cəlbedici 

Apple Ax

.

Sistem lövhəsi



Mərkəzi prosessoru  mikroprosessor  və  ya,  sadəcə, 

prosessor da adlandırırlar. Prosessor kompüterin bütün 

qurğularının  işini  idarə  edir.  Məhz  buna  görə  mərkəzi 

prosessoru  kompüterin  “beyni”  adlandırırlar.  Ölçüsü 

2

təxminən 2 sm  olan müasir prosessorlarda milyonlarla 



elektron element olur. Kompüterin parametrləri verilər-

kən ilk növbədə prosessorun tipi göstərilir. 

Sistem lövhəsində digər vacib komponent genişləndirmə yuvaları, yaxud 

genişləndirmə slotlarıdır. Bu yuvalara xüsusi kartlar – genişləndirmə kartları 

taxılır. Onların köməyi ilə kompüterin özünü dəyişmədən istifadə imkanlarını 

genişləndirmək olur. 

Müxtəlif  qurğuları  sistem  lövhəsinə  qoşmaq  üçün  sistem  blokunun  arxa 

panelində çoxlu bağlayıcılar, yaxud portlar var. Hər bir bağlayıcıya bir xarici 

Sözlük

Sözlük


Sistem bloku 

Sistem lövhəsi

Prosessor

Slot, yuva

Port, bağlayıcı

Prosessoru  sürətli  olan  kompüter  daha  güclü  hesab  olunur.  Prosessorun 

sürəti herslə 

ilə ifadə 

olunur.

(Hz) ölçülür və meqahers (MHz), yaxud giqahers (GHz) 



Genişləndirmə 

yuvası


Port

Mərkəzi 


prosessor

Operativ 

yaddaş kartı 

Çap üçün deyil



Araådıraq – öyränäk

Araådıraq – öyränäk

Kompüterinizdə neçə USB portu olduğunu müəyyən edin. 

Bu portlara hansı qurğuları qoşmaq olar? 

USB qısaltmasının açılışını öyrənin. Bu haqda referat hazırlayın.  

Öyrändiklärinizi yoxlayın

Öyrändiklärinizi yoxlayın

1. Prosessorun vəzifəsi nədən ibarətdir?

2. Prosessorun sürətinin ölçü vahidi nədir?

3. Sistem lövhəsində hansı əsas komponentlər yerləşir? 

4. Nə üçün mərkəzi prosessor kompüterin “beyni” hesab olunur?

11

10



2. 

GİRİŞ QURĞULARI



1

İşlədiyiniz kompüterin prosessorunun adını və sürətini öyrənin. Bunun 

üçün:

1. Siçanın göstəricisini iş masasında Computer simgəsinin üzərinə aparıb 

sağ düyməni çıqqıldadın. 



2. Açılan kontekst menyusunda Properties bəndini seçin.

3. Açılan pəncərənin Processor sətrində prosessorun tipi və sürəti 

haqqında informasiya göstərilib.



4. Həmin sətirdə gördüyünüz CPU qısaltmasının açılışını öyrənin.

Fäaliyy t – 2

ä

Fäaliyy t – 2



ä

İlk elektron hesablayıcı maşınlarda verilənləri daxil etmək üçün perfokart və 

perfolentlərdən istifadə olunurdu. Bu daşıyıcılarda hər bir simvol bir sütun-

da olmaqla deşiklər vasitəsilə kodlaşdırılırdı. Kodlaşdırma, yəni deşiklərin 

açılması xüsusi qurğularda – perforatorlarda yerinə yetirilirdi.

· 

Sizcə, verilənlərin belə daxil edilməsi üsulunun hansı çatışmazlıqları var idi?



İnsan informasiyanı öz duyğu orqanları vasitəsilə aldığı kimi, kompüterə də 

kənardan informasiyanın daxil olması üçün “gözlər” və “qulaqlar” gərəkdir. 

Hazırda  bu  funksiyaları  yerinə  yetirən  cürbəcür  qurğular  vardır.  Onlara 

daxiletmə, yaxud giriş qurğuları deyilir. Bu qurğular daxil edilən informa-

siyanı rəqəmli formaya çevirir ki, sonradan onu kompüterdə emal etmək və 

saxlamaq mümkün olsun. 

Verilmiş qurğulara informasiya necə daxil edilir? 

Mobil telefon  

Televizor 

Mikrodalğalı 

soba 


Tozsoran 

maşın   


Paltaryuyan 

maşın


Fäaliyy t

ä

Fäaliyy t



ä

İlk kompüter ENIAC (1946)

qurğu qoşulur. Bəzi bağlayıcılar yalnız müəyyən qurğular üçün nəzərdə tu-

tulub,  bəzilərinə  isə  müxtəlif  qurğular  qoşmaq  olar.  Genişləndirmə  slotları 

kimi, bu portlar da kompüterin imkanlarını genişləndirir. 

Çap üçün deyil



Yüklə 60,47 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   42




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə