Çap üçün deyil


Kompüterdə bütün proqram və verilənlər fayllarda saxlanılır. Fayl



Yüklə 60,47 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə9/42
tarix26.08.2018
ölçüsü60,47 Mb.
#64701
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   42

1

Kompüterdə bütün proqram və verilənlər fayllarda saxlanılır. Fayl müəy-

yən daşıyıcıda (məsələn, diskdə, maqnit lentində) bir ad altında saxlanılan hər 

hansı informasiyadır. Bu, mətn, şəkil, proqram, videogörüntü və s. ola bilər. 

Faylda  informasiya  kodlaşdırılmış  şəkildə  saxlanılır.  Fayla  elə  ad  vermək 

lazımdır ki, həmin adla  verilənləri asanca tapmaq mümkün olsun. 



Faylın adı iki hissədən ibarət olur: adın özündən və faylın tipini göstərən 

uzantıdan. Faylın adında hərf və rəqəmlərdən istifadə etmək olar. Məsələn: 

“İnformatika-7”, “Lesson1”, “sgfg123”, “Bölüm_1”. Bəzi simvolların xüsusi 

təyinatı olduğundan onlardan faylın adında istifadə etmək olmaz.

 

Diqqät ! 



 

Diqqät ! 

Kompüter üçün faylın adının böyük və ya kiçik hərflərlə yazılması-

nın fərqi yoxdur. Faylın adı ən çoxu 255 simvoldan ibarət ola bilər, ancaq çalışın 

ki, o, yetərincə qısa olsun. Əməliyyat sistemi  faylın adında 

simvollarından istifadəyə imkan vermir. Həmin simvolların hər birinin əməliyyat 

sistemi üçün xüsusi anlamı var.

*/ : < > ? \ | “ 



uzantısı”  anlayışından  istifadə  olunur.  Faylın  adına  qo-

yulan qadağalar onun uzantısına da aiddir. Bundan başqa

faylın  uzantısında  nöqtədən  də  istifadə  etmək  olmaz. 

Faylın adı və uzantısı nöqtə ilə ayrılır. Məsələn, BAY.DOC 

yazısında BAY faylın adı, DOC isə onun uzantısıdır. Fayl-

ların tipləri (uzantıları) ilə bağlı bəzi razılaşmalar vardır:

doc, docx, txt

bmp, jpg, png

avi, mpg, flv

wav, mp3


ppt, pptx

exe


Mətn faylı

Qrafik fayl 

Video fayl 

Səs faylı 

Təqdimat faylı

İcra faylı, çalışdırılabilən fayl

Hər bir faylın öz simgəsi olur ki, o, faylın tipinə uyğun gəlir. 

Faylın  əsas  parametrləri  bunlardır:  ölçüsü,  yaranma  tarixi  və 

zamanı.  Faylın  ölçüsü  onda  saxlanılan  informasiyanın  həcmini   

5. 


FAYL VƏ QOVLUQ

· 

· 



Sənədlər nə üçün qovluqlara yığılır?

Kompüterdəki qovluqlarda nə saxlanılır?



Faylın tipi (uzantısı)

Açıqlaması

21

20



Kompüterdə  hər  hansı  bir  qovluğu  açın  və  orada  olan  obyektləri  gözdən 

keçirin. 



Nəticəni müzakirə edək:

- Qovluqda neçə obyekt var?

- Eyni simgəli obyektlər bir-birindən nə ilə fərqlənir? 

Fäaliyy t

ä

Fäaliyy t



ä

Kompüterdə  faylları  rahat  tapmaq  üçün  onların  nizamlı  saxlanması  çox 

vacibdir.  Bu  məqsədlə  qovluqlardan  istifadə  olunur.  Həqiqətən,  onların  iş 

Faylın tipi orada saxlanılan verilənlərin tipini göstərir. İnsanın soyadı kimi, 

faylın tipinə görə orada saxlanılan verilənlər haqqında fikir yürütmək olar: o, 

mətn, qrafika, səs, yaxud proqramdır. Çox hallarda “faylın tipi” deyil, “faylın 

bildirir və kilobaytla, meqabaytla və ya daha böyük ölçü vahidləri ilə ifadə 

olunur.  Hər  bir  fayl  yaradılarkən  onun  tarixi  və  zamanı  da  sistemdə  faylın 

parametri kimi qeyd olunur. 

Sözlük

Sözlük


Fayl 

Faylın adı 

Faylın tipi

Faylın uzantısı

Qovluq

Fayl birbaşa diskdə, diskdəki hər hansı qovluqda, qovluğun içərisindəki baş-

qa  bir  qovluqda,  başqa  sözlə,  iç-içə  qovluqlarda  yerləşə  bilər.  Faylın  yer-

ləşdiyi yeri dəqiq göstərmək üçün yol anlayışından istifadə olunur. Məsələn, 

əgər 

 adlı fayl   diskindəki (



qovluğunda 

yerləşirsə, həmin fayla yol aşağıdakı kimi olacaq:

Buradakı sola əyik cizgi (\) ayırıcı funksiyasını yerinə yetirir. Tutaq ki, yolu 

aşağıdakı kimi olan faylı tapmaq lazımdır:

Bunun üçün siz C diskindəki 

qovluğunu, sonra onun 

içərisindəki 

 qovluğunu, sonra isə 

qovluğunu açsanız, 

 faylını orada tapa bilərsiniz.

Orman.bmp

C

C: İNFORMATİKA7



 

C:\İNFORMATİKA7\Orman.bmp

C:\My Documents\Azərbaycan tarixi\Şəxsiyyətlər\Nizami.doc

My Documents

 

Şəxsiyyət-



lər 

Nizami.doc

Azərbaycan tarixi

Çap üçün deyil



1

Faylın parametrləri

Adı

Tipi (uzantısı)



Yerləşmə yeri

Yerləşdiyi qovluq

Ölçüsü

Dəyişdirilmə tarixi



1. Fayl nədir və hansı parametrlərlə xarakterizə olunur?

2. Faylın uzantısı nədir və nəyə lazımdır?

3. İki eyniadlı fayl bir qovluğa yazıldıqda sonradan yazılan fayl əvvəlkinin 

üzərinə yazılacaq. Sizcə, bu problemi necə həll etmək olar?

Öyrändiklärinizi yoxlayın

Öyrändiklärinizi yoxlayın

6. 

FAYL VƏ QOVLUQLARLA İŞ



Hər bir obyekt kimi, qovluğun da parametrləri 

vardır. Onlardan ən başlıcası qovluğun adıdır

Qovluğa adın verilməsi qaydası fayldakı kimidir. 

Yeganə fərq ondadır ki, qovluğun adının uzan-

tısı,  bir qayda olaraq, olmur. 

Qovluğun parametrlərindən biri də onun öl-

çüsüdür. Qovluğun ölçüsü onun içərisində olan 

bütün  faylların  və  qovluqların  ölçülərinə  görə 

müəyyən olunur. Qovluq yaradılarkən əməliyyat 

23

22



Fayl haqqında informasiyaya baxış.

1. Siçanın göstəricisini hər hansı faylın 

simgəsinin üzərinə aparın və sağ 

düyməni çıqqıldadın.

2. Açılan kontekst menyusunda 

Properties bəndini seçin.



3. Açılan pəncərədə faylın xassələrini 

gözdən keçirin. Faylın tipini (Type of 

file), yerini (Location), ölçüsünü 

(Size), yaranma tarixini (Created) 

və başqa parametrlərini göstərən 

sahələrə diqqət edin.



4. Aşağıdakı cədvəli doldurun.

Araådıraq – öyränäk

Araådıraq – öyränäk

Nəticəni müzakirə edək:

- Qovluqda neçə tip fayl var?

- “Yaşca” hansı fayl daha böyükdür? Bəs həcmcə? 

Qovluqda olan fayllara baxış.

1. Fayllarınızı saxladığınız qovluğu açın. Orada olan fayllar haqqında əks 

olunan  informasiyanı gözdən keçirin.

2. View menyusunu açın, yaxud alətlər zolağındakı                  düyməsi-

nin oxunu çıqqıldadın. Açılan siyahıdan List bəndini seçin. Faylların 

necə əks olunmasına diqqət edin.

3.  Siyahının  başqa  bəndlərini  (məsələn,  Tiles,  Content,  Small  Icons, 

Details) seçin və əks olunan informasiyanın necə dəyişməsini izləyin. 

Nəticələri müqayisə edin.  

Fäaliyy t – 1

ä

Fäaliyy t – 1



ä

Sözlük


Sözlük

Qovluğun  parametrləri

Qovluğun adı

Qovluğun ölçüsü

Yerini dəyişmə

Adını dəyişmə

Kopiyalama

Uzaqlaşdırma

prinsipi sənədlər olan şkafı çox xatırladır. Kağız vərəqləri kimi fayllar da qov-

luqlara tikilməlidir ki, şkafda (yəni diskdə) nizamlı və əlverişli qaydada saxla-

nılsın.


sistemi onun yaranma tarixi və zamanını qeydiyyata alır. 

Çap üçün deyil


Yüklə 60,47 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   42




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə