Cavad heyət bu əsəri türk olmadığına baxmayaraq, saatlarca yalnız lığa dözən və mənim rahatlıqla bu kitabı ərsəyə gətirməyimə imkan yaradan sev­ gili həyat yoldaşım Fəridə xanıma ithaf edirəm. TÜRk diLLƏRİ

K ayabah 
I. 
Aslanoğlu,  Semender,  “İran  Türkleri”,  Azerbaycan 
Türk Kültür Dergisi, s. 223, Ankara,  1977.
Keyhan Məsud. “Coğrafıyaye-mofəssəle-İran”, Tehran,  1934.
Kişinyof  Tanasoglu.  “Çal  Türküm,  Şeerler  Toplusu”,  Moldavia, 
1966.
Kocar  Çağatay.  “Çağatay  Türkistan  Şiirinde  Kardeşlik  Temasın- 
dan Ömekler”,  IV Milletlerarası  Türkoloji  Kongresi,  Türkiyat  Ens- 
titüsü, İstanbul,  1982.
Köçərli Firidun. “Azərbaycan ədəbiyyatı”, Elm nəş., Bakı,  1978.
Köksal H.Kemal. “Türk Halk Edebiyatı”,  2  cilt,  İstanbul, Yaylacık 
Yayınevi,  1978.
Köprülü Fuat. “Türk Edebiyatı Tarihi”, Ötüken, İstanbul,  1980.
Köprülü  Fuat.  “Türk  Edebiyatında  İlk  M utasaw ıflar”,  Diyanet 
İşlerşi Yayınlan, IV. Baskı, Ankara,  1981.
Levend  Agah  Sirri.  “Türk  Dilinde  Gelişme  ve  Sadeleşme  Evrele- 
ri”, T.D.K., Ankara,  1972.
Menges  K.H.  “Türkiye  Dışındaki  Türk  Edebiyatlan”,  tercüme: 
Prof. Dr.  K.Aytaç, Türk Dünyası Araştırmalan (18) Haz.  1982.
Mirniya  Seyidəli.  “İlat  və  təvayefe-Dərgəz”,  ikinci  cild,  Xorasan 
mətbəəsi, Məşhəd,  1362 (1983).
Morer  Alfred.  “Grammaire  de  la  Langue  Turque,  Theorique  et 
Pratique”, 5e ed. Ath6nes,  1979.
Müctehidzadə  Qarabaği,  Məhəmməd  Ağa.  “Riyazül-aşiqin” 
(Təzkirətül-şüəra), birinci cild, İstanbul,  1328 h.q.
Məzavi  Mişel  M.  “Peydayeşe-dovləte-Səfəvi”,  tərcümə:  Yəqub 
Ajənd, birinci çap, Qostəre nəş., Tehran,  1363  (1984).
Nağıyev  M.  “Azərbaycan  dilində  ilk  Kəlilə  və  Dininə”,  Elm  və 
Həyat jurnalı, noyabr 3,  1978.
168

---

Nateqi  Etimad.  “Nisabi-Etimad  Natiqi”  (türkcə-farsca  mənzum 
lüğətlər), Tehran,  1344.
Nirumənd  Kərim;  Zəfəri,  Kərim.  “Soxənvəran  və  xəttatane-Zən- 
can”, Zəncan,  1347 (1968).
Nitqi  Həmid.  “Nokati  çənd  dərbareye-nəhve-torki”,  Varlıq,  Azər 
1358 (1979).
Nəbati  Əbülqasım.  “Divani-Nəbati”,  Ədəbiyyə  Kitabçısı,  Tehran, 
1345  (1966).
Nəsimi İmadəddin. “Əsərləri”,  3  cild, Elm nəş., Bakı,  1973.
Oberling  Pierre.  “The  Qashqai  nomads  o f  Fars”,  Paris:  M.  The 
Hague,  1977.
Oberling  Pierre.  “The  Turkic  Peoples  o f  Iranian  Azerbaijan”, 
American Council o f Learned Societies,  1964.
Philologia  Turcica  Fundam ental,  Le  Тигктёпе  Par  Luis  Bazin, 
Wiesbaden,  1959.
Pirhaşimi  T.  “Molla Əhməd Müqəddəs  Ərdəbili”,  Varlıq,  Bəhmən 
1358  (1980).
Pənahiyan  M.  “Fərhənge-Coğrafiyaiye-Torkane-İranzəmin”,  4  cild, 
1352(1973).
Ramiyan  Məhmud;  Təməddon,  Mohəmməd;  Təkeş,  Əlaeddin.
“Bozorqan və soxənsorayane-Azərbaycane-qərbi”.
Rəşidəddin  Fəzlullah.  “Cameüt-təvarix”,  birinci  cild,  elmi-tənqidi 
mətn,  hazırlayanlar:  A.A.Romaskoviç;  L.A.Xnaqorov;  Ə.Ə.Əliza- 
də.  Elm nəş., Moskva,  1965.
Rəzmara  Əli.  “Fərhənge-coğrafiyayiye-abadihaye-İran”,  on  cild, 
Ordu Coğrafiya İdarəsi nəş., Tehran,  1329-1330 (1950-1951).
Sami Şəmsəddin. “Qamusul-Əlam”,  6 cild,  İstanbul,  1889.
169

---

Sumer  Faruk.  “Oğuzlar  (Türkmenler)  Tarihleri,  Boy  Teşkilatı, 
Destanlan”, 2. baskı, D.T.C. Fak., Ankara Ü.,  1972.
Süleymanov E. “Fizikçinin Duası”, Türkçesi Ülkü Tamer, İstanbul, 
İst. Kitabevi,  1976.
Şahbaz  Hasan.  “Kerkük  Ağzı”  (doktora  tezi).  İstanbul  Edebiyat 
Fak.,  1979.
Şirəliyev M. “Azərbaycan dialektologiyasının əsaslan”,  Azər tədris 
nəşr, Bakı,  1962.
Togan Z.V. “Umumi Türk Tarihine Giriş”, 3. baskı, İstanbul,  1981.
Tuna Osman Nedim. “Ebiverdi:  İranda Bir Türk Diyalekti”.
TərbiyətM.Ə. “Daneşməndane-Azərbaycan”, Tehran,  1314 (1935).
Vallois Henri V. “Les Races Humaines”, Paris,  1971.
Veys  Cefril.  “Baba  Qorqud”,  tərcümə:  Fəriba  Əzəbdəftəri  və 
M.Həriri Əkbəri, İbn Sina nəş., Təbriz,  1355  (1976).
Xəlilov  Pənah.  “Sovet  Sosialist  Respublika  Xalqları  Ədəbiyyatı”, 
2 cild, Maarif nəş., Bakı.
Y.Manfred.  “Zəbanşenasiye-cədid”,  tərcümə:  Mohəmmədreza  Ba- 
teni, Agah nəş., Tehran,  1357.
Yaltqaya  Şərəfəddin.  “Kəlemat və  əş’are-torkiye-Movlana”  (ikin­
ci  hissə),  tərcümə:  Xəyyampur,  Təbriz  Universiteti  Ədəbiyyat  fa- 
külteti nəşriyyəsi, il: 4, №   1-4, Bəhmən  1330 (1951).
Yusuf Has  Hacib.  “Kutadgu Bilig”.  Tıpkı  Basım, Nusha-yi  Ferga­
na, İstanbul,  1342.
Zahidov  Vahid;  Ganiova,  Sevime.  “Alişir Nevai,  Mecalis  Ol  Ne- 
fais”, Taşkend:  Özbekistan, SSR Fenler Akademiyası Neşriyatı,  1961.
170

---

Zeynalov  F ərhad.  “Türkologiyanın  əsaslan”,  M aarif  nəş.,  Bakı, 
1981.
Əfəndiyev  P.;  Atayev  t.  “Azərbaycan şifahi xalq ədəbiyyatı”,  Bakı, 
1970.
Əliyev R üstəm .  “İberi Ebni Adilinin “İxtiyarat” əsəri”, Azərbaycan 
Mətnşünaslıq Məsələləri,  s.  80-92,  1979.
Əliyev  R üstəm .  ’’Kəvamil  Al-təbir  və  onun  müəllifi  haqqında”, 
Məcəllə Əlyazmalan xəzinəsində, Bakı,  1979.
171

---

KİTABIN İÇİNDƏKİLƏR
DÖRDÜNCÜ BÖLMƏ:
 M Ü A S İR  T Ü R K  D İL L Ə R İ.
L Ə H C Ə L Ə R İ  VƏ O N L A R IN  
S İN İF L Ə N D İR İL M Ə S İ
T ü r k   d illə r i  v ə   y a  lə h c ə lə r i n in   a d l a n d ı r ı l m a s ı ...........................................................7
G e r a r d   C la u s e n in   c o ğ r a f i  t ə s n i f ı ......................................................................................8
I.  O Ğ U Z  Q R U P U ...................................................................................................................  13
F o n e t i k  x ü s u s i y y ə t l ə r ...........................................................................................................13
Q r a m m a tik  v ə  y a  m o r f o lo ji  x ü s u s i y y ə t l ə r .................................................................14
A )   T ü r k i y ə   /  O s m a n lı  t ü r k c ə s i ....................................................................................14
B a lk a n  t ü r k c ə s i ........................................................................................................................ 14
Y u q o s l a v iy a  tü r k lə r i  t ü r k c ə s i .......................................................................................... 15
Y u n a n is ta n  tü r k lə r i  tü r k c ə s i  ............................................................................................16
R o m a n y a  tü r k l ə r i  t ü r k c ə s i ................................................................................................. 16
B u lğ a r is ta n   t ü r k lə r i  t ü r k c ə s i ............................................................................................. 17
K ip r  t ü r k c ə s i ............................................................................................................................. 17
S u r iy ə   v ə   L i v a n   tü r k lə r i  t ü r k c ə s i ....................................................................................17
Q ı n m   ( Q ın m - T a ta r )   t ü r k c ə s i ............................................................................................18
B )   A z ə r b a y c a n  t ü r k c ə s i ................................................................................................. 19
D i a l e k t l ə r ................................................................................................................... 2 4
a )  Ş ə r q   q r u p u   d ia le k t v ə   ş i v ə l ə r i .................................................................... 2 4
b )   Q ə r b   q r u p u   d ia le k t v ə   ş i v ə l ə r i ...................................................................2 5
c )  Ş im a l  q r u p u   d ia le k t v ə   ş i v ə l ə r i ................................................................. 2 5
d )   C ə n u b   q r u p u   d ia le k t v ə   ş i v ə l ə r i ................................................................2 6
C ə n u b i  A z ə r b a y c a n  t ü r k c ə s i n in   x ü s u s i y y ə t l ə r i .....................................2 7
Z ə n c a n   d i a l e k t i ....................................................................................................... 2 8
M ə h ə m m ə d   H i d ə c i ............................................................................................... 2 8
X ü s r o v   M i r z a  D a r a y i ........................................................................................... 2 9
Q u la m h ü s e y n   B i g d i l i ........................................................................................... 2 9
H ö k ü m ə   B i l l u r i ....................................................................................................... 3 0
172

---