3
ÖN SÖZ
XUTBƏTUL-HACƏ
Həmd ancaq Allahadır, Ona həmd edir, Ondan yardım və məğfirət
diləyirik. Nəfslərimizin şərindən və pis əməllərimizdən Allaha sığınırıq.
Allah kimi hidayətə yönəltmişsə, onu heç kəs azdıra bilməz, kimi də
azdırmışsa, heç kəs onu hidayətə yönəldə bilməz. Mən şəhadət edirəm ki,
Allahdan başqa ilah yoxdur. O, təkdir, şəriki də yoxdur və şəhadət edirəm
ki, Muhəmməd onun qulu və elçisidir.
«Ey iman gətirənlər! Allahdan lazımınca qorxun. Yalnız müsəlman
olduğunuz halda ölün». (Ali-İmran 102).
«Ey insanlar! Sizi tək bir şəxsdən (Adəmdən) xəlq edən, ondan
zövcəsini (Həvvanı) yaradan və onlardan da bir çox kişi və qadınlar
törədən Rəbbinizdən qorxun. (Adı ilə) Bir-birinizdən (cürbəcür şeylər)
istədiyiniz Allahdan, həmçinin qohumluq əlaqələrini kəsməkdən
qorxun. Şübhəsiz ki, Allah sizin üzərinizdə nəzarətçidir». (ən-Nisa 1).
«Ey iman gətirənlər! Allahdan qorxun və doğru söz söyləyin! (Əgər
belə etsəniz) Allah əməllərinizi islah edər və günahlarınızı bağışlayar.
Hər kəs Allaha və Peyğəmbərinə itaət etsə, böyük bir səadətə (Cənnətə)
nail olar». (əl-Əhzab 70-71)
1
.
Şübhəsiz ki, sözlərin ən doğrusu Allahın kəlamı, yolların ən xeyirlisi
Muhəmməd - sallallahu aleyhi və səlləm - in yoludur. Əməllərin ən pisi
sonradan uydurulanlardır. Sonradan uydurulub dinə salınan hər bir əməl
(iş) bir bidətdir, hər bir bidət isə zəlalətdir (sapıqlıqdır), hər bir zəlalət isə
oddadır
2
.
1
Xutbətul-Hacə adı ilə məşhur olan bu duanı, cümə və s. xütbələrdə Peyğəmbər - sallallahu aleyhi və
səlləm - oxumuşdu. Səhabələrinə də bunu əmr etmiş və özü də onları öyətmişdir. Hədisin ilk hissəini
bizə: – Əhməd 1/392-393,432, Əbu Davud 2188, Tirmizi 1105, Nəsəi 3/104-105, 6/69 və «Əməlul
Yəum vəl Leyl» 488, İbn Məcə 1892, Darimi 2202, Tayalisi «Musnəd» 1557, AbdurRazzaq
«Musənnəf» 10449, Bəzzar «Musnəd» - Kəşful Əstar 1/314, Əbu Yəla «Musnəd» 5233-5234,5257,
Tahavi «Şərhul Müşkilil Asar» 1-3, Təbərani «Məcmuul Kəbir» 10/10079-10080, Həkim
«Mustədrək» 2744, Beyhəqi «Sünnənul Kubra» 3/214-215, Bəğavi «Şərhus Sunnə» 2268 İbn Məsud -
radıyallahu anhu – yolu ilə, Müslim «Şərhu Nəvəvi» 6/156-158, Əhməd 1/302,350, Nəsəi 6/89-90,
İbn Məcə 1893 və Tahavi «Şərhul Müşkilil Asar» 4 İbn Abbas - radıyallahu anhu – yolu ilə, Tahavi
«Şərhul Müşkilil Asar» 5, Beyhəqi «Sünnənul Kubra» 3/215 Nubeyt b. Şərit - radıyallahu anhu –
yolu ilə, Əbu Yəla «Musnəd» 7221, Nəsəi «Sünnənul Kubra» bax: «Tuhfetul Əşraf» 6/472 № 9148
Əbu Musa əl-Əşari - radıyallahu anhu – yolu ilə.
2
Hədisin Ikinci Hissəsini – Müslim «Şərhu Nəvəvi» 6/153-156, Əhməd 3/319,371, Nəsəi 3/188-189,
Beyhəqi «Sünnənul Kubra» 3/214 Cabir b. Abdullah
- radıyallahu anhu – yolu ilə. Bu ləfz Nəsainin
ləfzidir. Hədisi Əhməd 3/371 və Müslim: «Sözlərin ən doğrusu» ləfzi yerinə: «Sözlərin ən xeyirlisi»
ləfziylə rəvayət edilmişdir. İmam Əhmədin digər rəvayətlərində isə 3/319: «Sözlərin ən gözəli»
şəkilindədir. Müslim: «Sonradan uydurulub dinə salınan hər bir əməl (iş) bidətdir» ləfzi yerinə: «Hər
bir bidət bir zəlalətdir (sapıqlıqdır)» ləfziylə ravayət etmişdir. Hədisin sonunda olan: «Hər bir zəlalət
isə oddadır» ləfzini zikr etməmişdir. Bu beş səhabədən başqa hədsi: Aişə - radıyallahu anhə –, Səhl b.
Sad - radıyallahu anhu – mərfu olaraq. Hədis səhihdir. Muhəddis Muhəmməd Nəsrəddin əl-Albani –
4
«Ey Rəbbim! köksümü açıb genişlət, işimi yüngülləşdir, dilimdəki
düyünü aç ki, sözümü yaxşı anlasınlar». (Ta ha 25–28).
Möhtərəm müsəlman bacı və qardaşlarım! İlk öncə hamınızı Allahın
salamı ilə salamlayıram. Allahın kitabına və Rəsulullah - sallallahu aleyhi
və səlləm – in yoluna uyaraq öz risaləmi «Bismilləh» ilə başlayıram.
Çünkü Allah Rəsulu - sallallahu aleyhi və səlləm - də öz məktublarını
«Bismilləh» ilə başlamış və buyurmuşdu: «Hər mühüm bir işə
«Bismilləh» ilə başlanılmazsa, o işin sonu kəsikdir»
3
.
Əhli Sünnə Vəl Cəmaat - Cənnət və Cəhənnəmin insanların əbədiyyən
qalmaq üçün girəcəkləri yer olduqlarına inanırlar. Cənnət və Cəhənnəm
yaradılmışdır. İndi də vardır. Əbədiyyən yox olmazlar. Peyğəmbər –
sallallahu aleyhi və səlləm – gecə namazına qaxdıqda bu duanı deyərdi:
«Həmd yalnız sənədir. Haqq olan sənsən. Sənin vədin də haqdır. Sənə
qovuşmaq da haqdır. Sözün də haqdır. Cənnət də haqdır. Cəhənnəm atəşi
də haqdır. Bütün Peyğəmbərlər də haqdır. Muhəmməd də haqdır. Qiyamət
də haqdır»
4
. Ubadə b. Samit – radıyallahu anhu – rəvayət edir ki,
Rəsulullah
- sallallahu aleyhi və səlləm - buyurdu: «Kim şəhadət etsə ki,
Allahdan başqa ibadətə layiq haqq ilah yoxdur, Muhəmməd onun qulu və
Rəsuludur, İsa – əleyhissəlam - onun qulu və Rəsuludur, Məryəmə dediyi
söz və Ondan gəlmə bir ruhdur, Cənnət haqq, Cəhənnəm haqqdır, Allah o
insanı əməlindən asılı olaraq (və ya olmayaraq) Cənnətə salar (Başqa
rəvayətdə: Cənnətin hansı qapısından istərsə, onu oradan içəri salar!)»
5
.
Cənnət əbədi nemətlər yurdudur. Allah oranı iman edilməsi fərz olan
şeylərə iman edən, Allah və Rəsuluna itaət edən, bunu da Allaha ixlas ilə
və Rəsuluna tabe olaraq gerçəkləşdirən təqva sahibi olan möminlər üçün
hazırlamışdır. Orada olan nemətləri nə bir göz görmüş, nə bir qulaq
eşitmiş, nə də bir insanın xatirindən keçmişdir. «İman gətirib yaxşı
əməllər edənlər isə yaradılmışların ən yaxşılarıdır. Onların öz Rəbbi
yanındakı mükafatı (ağacları) altından çaylar axan Ədn Cənnətləridir.
Onlar orada əbədi qalacaqlar». (əl-Bəyyinə 7-8). «Etdikləri əməllərin
mükafatı olaraq (Allah dərgahında) möminlər üçün göz oxşayan nə cür
nemətlər gizlənib saxlandığını heç kəs bilməz». (əs-Səcdə 17). Ənəs b.
Məlik – radıyallahu anhu – rəvayət edir ki, Rəsulullah - sallallahu aleyhi
və səlləm - buyurdu: «Qiyamət günü Cənnət əhlindən olub dünyada ən
rahmətullahi aleyhi – hədisin bütün rəvayətlərini bir yerə toplayaraq «Xutbətul Həcə» isimli bir kitab
yazmışdır. İstəyənlər bu kitaba baxa bilərlər. Ayrıca bax: əl-Albani «Muxtəsər Səhih Müslim» 409,
«Mişkətul Məsabih» 3149,5860.
3
Əbu Davud.
4
Buxari, Müslim.
5
Buxari, Müslim.