Cild: 0 Say: issn 2218 – 0346 2017



Yüklə 4,3 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə8/36
tarix08.07.2018
ölçüsü4,3 Mb.
#54530
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   36

 
Tunc dövründə orta Kür hövzəsinin məskunlaşmasının təbii-coğrafi şəraiti …  
19 
 
amili (Gəncə-Qazax bölgəsi üzrə etnoarxeoloji tədqiqat) / Gənc alimlərin II 
Elm Festivalı çərçivəsində “Müasir şəraitdə Azərbaycan tarixi, dili, ədəbiy-
yatı və fəlsəfəsi qarşısında duran yeni vəzifələr” adlı gənc alimlərin respub-
lika elmi konfransının materialları. Bakı, 05-07 mart, 2013, s. 170-173.  
4.
 
Nəcəfov  Ş.N.  Gəncə-Qazax  bölgəsinin  Xocalı-Gədəbəy  mədəniyyəti  abi-
dələrində  son  tədqiqatlar  / “Azərbaycan  arxeologiya  və  etnoqrafiya  elmləri 
müstəqillik  illərində”  beynəlxalq  elmi  konfransın  materialları.  Bakı,  10-14 
noyabr, 2013, s. 135-137. 
5.
 
Джафарзаде И.М. Хачбулагская археологическая экспедиция 1960 года. 
МКА, т. VIII. Баку, 1976. 
6.
 
Исмаилов  Г.С.  Исследования  наскальных  изображений  в  верховьях 
р.Тертер. // Археологические открытия 1976 г. Москва, 1977. 
7.
 
Müseyibli N. Ə. Qobustan və Gəmiqaya petroqliflərində işarə və damğalar // 
Azərbaycan arxeologiyası və etnoqrafiyası. Bakı, 2003, № 1. 
8.
 
İbrahimli B.İ., Qədirzadə H.Q., Xəlilov T.F. Plovdağın yeni aşkar edilmiş III 
nekropolu  //  Azərbaycanda  arxeoloji  tədqiqatlar-2011.  Bakı,  2012,  s.  150-
154. 
9.
 
Расулоглы  Т.  Циклопические  сооружения  на  территории  Азербайд-
жана. Баку, 1993, 145 c. 
10.
 
Абибуллаев  О.А.  Энеолит  и  бронза  на  территории  Нахичеванской 
АССР. Баку, 1982, 315 c. 
11.
 
    Göyçaylı Ş. Coğrafi ekologiyanın əsasları. Bakı, 2010, 268 s. 
12.
 
Кесаманлы  Г.П.  Археологические  памятники  эпохи  бронзы  и  раннего 
железа Дашкесанского района. Баку, 1999, 179 c. 
13.
 
Нариманов  И.Г.  Культура  древнейшего  земледельческо-скотоводчес-
кого населения Азербайджана. Баку, 1987, 259 c. 
14.
 
Hacıyev  Q.  Qarabağın  maddi  və  mənəvi  mədəniyyəti.  Bakı,  Təhsil,  2010, 
502 s. 
15.
 
Əliyev V.H. Gəmiqayada aparılmış arxeoloji tədqiqatlar / Azərbaycanda ar-
xeologiya və etnoqrafiya elmlərinin son nəticələrinə həsr olunmuş elmi kon-
fransın materialları. Bakı, “Bilik”, 1992, s. 33-36. 
16.
 
İsmayılov Q.S. İlk tunc dövründə Azərbaycan ərazisində yaşayan tayfaların 
ictimai  həyatı  və  dini  təsəvvürləri  //  Tarix,  ictimaiyyət,  coğrafiya  tədrisi. 
Bakı, 1980, № 2.  
 


 
20
 
 
Şamil Nəcəfov 
 
Summary 
 
The natural-geographical conditions in the settlement of the Middle 
Kura Basin population in the Bronze Age 
 (еthno archaeological investigation of the monuments of Ganja-Kazakh 
region) 
 
Shamil Najafov 
Azerbaijan National Academy of Science. Institute of Archeology and 
Ethnography 
 
The  favorable  natural  and  geographical  conditions  and  climate,  as  well  as 
rich  natural  resources  of  the  Middle  Kura  basin,  more  preciously,  of  the  Ganja-
Kazakh region had favored for the cultural development of the local kin and tribes 
that settled there in the Bronze Age. This region manifested mainly with local fea-
tures in early Bronze Age, then during the late Bronze and early Iron Ages was inc-
luded  to  the  area  of  Kura-Araxes  and  Khojaly-Gedabey  cultures  that  in  certain 
extent differed from the local cultures of the South Caucasus. 
Archaeological  materials  found  the  monuments  of  Bronze  Age  in  Ganja-
Kazakh region prove the decisive role of farming traditionally associated with the 
previous  periods  in  the  economic  development  of  the  local  tribes  in  the  afore-
mentioned  period.  Due  to  more  perfect  iron  tools  in  the  Middle  and  the  Late 
Bronze Ages and wooden plow farming in early Iron Age the area of arable lands 
expanded.
 
Based  on  archaeological  evidence,  it  was  determined  that  arable  lands 
around  the  large  settlements  and  cultivable  untilled  lands  were  completely  mas-
tered by local residents at the end of the Bronze Age. Probably, foothill areas of the 
Kazakh  steppe  suitable  for
  dry-farming  were  in  the  same  state.  Of  course,  the 
growth and expansion of arable lands had been associated with increase of popula-
tion. This factor is very clearly reflected in the topography, planning and building 
of the settlements of the time. Dwellings where starting from the Neolithic period 
people continued to live, in Late Bronze Age had become large and densely popu-
lated areas. 
 
Key words:
 
Ganja-Kazakh region, the Middle Kura basin, the Bronze Age, 
population, geographical conditions. 
 
 


 
Tunc dövründə orta Kür hövzəsinin məskunlaşmasının təbii-coğrafi şəraiti …  
21 
 
Резюме 
 
Естественно-географические условия заселения среднего бассейна 
Куры в эпоху бронзы  
(этноархеологические исследования по памятникам Гянджа-Газахского 
региона) 
 
Шамил Наджафов 
Национальная Академия Наук Азербайджана. Институт археологии и 
этнографии 
 
Естественно-географические  условия  и  климат  среднего  бассейна 
Куры,  точнее  Гянджа-Газахского  региона,  а  также  богатые  наземные  и  под-
земные  естественные  богатства  значительно  поспособствовали  культурному 
росту  местных  племен,  заселявших  регион  в  период  бронзы.  Этот  регион, 
обладающий локальными свойствами, наглядно проявляющимися в основном 
в  периоды  ранней  бронзы  и  раннего  железа,  входил  в  ареал  своеобразных 
Куро-Араксинских  и  Ходжалы-Кедабекских  культур,  несколько  отличаю-
щихся от местных культур Южного Кавказа.  
Археологические материалы, обнаруженные на памятниках бронзового 
периода Гянджа-Казахского региона доказывают, что в отмеченный период в 
экономическом развитии местных племен земледельческое хозяйство, тради-
ционно связанное с земледелием прежних периодов, играло решающую роль. 
В  связи  с  возникновением  более  совершенных  железных  орудий  и  мотыж-
ного сева в периоды средней бронзы и поздней бронзы-раннего железа значи-
тельно расширились посевные площади. На основе археологических данных 
было определено, что уже в конце бронзового периода, расположенные вок-
руг крупных поселений посевные участки и целинные земли, пригодные для 
земледелия, были полностью освоены местным населением. Вероятно, бога-
тые участки предгорных зон Казахской равнины были в таком же состоянии. 
Несомненно, что увеличение и расширение посевных участков было связано 
с повышением численности населения. Этот фактор очень ярко выражен в то-
пографии,  планировке  и  группировке  поселений  того  периода.  Поселения, 
заселенные еще с энеолита, в конце бронзового периода превращаются в кру-
пные пункты с плотным населением. 
 
Ключевые  слова:  Гянджа-Газахский  регион,  средний  бассейн  Куры, 
бронзовый период, заселение, географические условия. 
 
 
 
 


Yüklə 4,3 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   36




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə