ġina növləri
1
Orijinal Ponseti şinasının [1 əvvəlki səh.] modifikasiyası bəzi üstün-
lüklər verir. Ayağın ayaqqabıdan çıxmasını önləmək üçün içinə yu-
muşaq yastıqcıq yerləşdirilə bilər [1]. Yeni şina tasarımları ayağa da-
ha yaxşı oturur, daha asan tətbiq edilə bilir və uşağa hərəkət etmə im-
kanı yaradır. Bu xüsusiyyətlər şinanın istifadəsini asanlaşdırır. Bir
neçə şina seçimi mümkündür [1–6].
Uqandanın Kampala şəhərində işləyən H.M.Steenbeek asan tapılan
materyallardan düzəldilə bilən şina tasarlamışdır [2]. Şina düzəldil-
2
miş ayağı qorumaqda effektlidir, istifadəsi və emalı asandır, ucuz-
dur və geniş istifadə üçün uyğundur (26-cı səhifəyə baxın).
Konstruksiya incəlikləri üçün Michiel Steenbeeklə
steenbeek.michiel@gmail.com və ya global-help.org səhifəsindən əla-
qə saxlaya bilərsiniz.
John Mitchell
Dr.Ponsetinin rəhbərliyi altında şina tasarlamışdır.
Bu şina uşağın ayağına rahat oturan çox yumuşaq dəri və plastik
ayaqaltlığından ibarətdir [3].
www.mdorthopaedics.com
baxın.
Vaşinqton universiteti tibb fakültəsindən Dr.Mattew Dobbs aya-.
ğın lazımi rotasiyasını dəyişdirmədən ayağın hərəkət etdirilə bil-
diyi dinamik şina təkmilləşdirmişdir [4]. Ayaq bilək plantar flek-
3
siyasının qarşısını almaq üçün bu şina ilə birlikdə ayaq bilək-ayaq
ortezi istifadə edilməlidir.
M.J.Markel əvvəlcə valideyinlər tərəfindən ayaqqabıları geydirilən
və sonra çubuğu taxılan şina dizayn etmişdir[ 5].
Dr.Romanus bu şinanı İsveçdə düzəltmişdir [7]. Ayaqqabılar yu-
muşaq plastik materialdan hazırlanır və uşağın ayaq şəklinə uy-
ğunlaşdırılır. Ayaqqabının içi çox hamar dəri ilə örtülür. Ayaqqa-
bılar çubuğa şuruplarla bağlanır.
4
ABD-də Los Anjeles şəhəri Kaiser xəstəxanaasından Dr.Jeffrey
Kessler
asan şəkil verilə bilən elastik və ucuz şina təkmilləşdirmiş-
dir. Çubuq 1/8 inç qalınlığında polipropilendən düzəldilmişdir [6].
Şina rahat olduğu üçün uşaq onu taxmağı asanlıqla qəbul edir. JPO-B
17:247 2008-ə baxın.
5
6
7
17
ġina müalicəsinə diqqətin artırılması
1
Şinalamaya ən çox riayət edənlər Ponseti müalicə metodunu və şinalama-
nın əhəmiyətini başa düşən ailələrdir.
Davamlı məlumatlandırma
Ailəyə Ponseti metodunu başa salmaq üçün bütün fürsətləri dəyərləndirin.
Əgər mümkündürsə yazılı materiallar çox kömək olur. Dərc edilmiş yazılar
şifahi məlumatlandırmadan daha faydalıdır [1].
Həftəlik gips sarğısı
tətbiqi vaxtı müalicə metodu və şinalamanın əhəmiy-
yəti haqqında ailəyə məlumat verilməlidir. Valideyinlər və ya digər ailənin
üzvlərinin suallarına cavab verin. Ailə fərdlərindən ən çox şübhəci davra-
nanlara diqqətinizi yönləndirin.
Ailənin Ģinalama proseduruna hazırlanması
Müalicədə olan uğursuzluq
şinalamanın erkən durdurulmasına bağlıdır. Bu müalicə mərhələsinin əhə-
miyyətli olduğunu ailəyə təkrar-təkrar xatırladın. Gipslə düzəltmə əldə edil-
məsi qədər, şinalama ilə düzəldilmiş ayağın vəziyyətinin qorunmasının da
2
əhəmiyyətli olduğunu ailəyə başa salın.
ġinalama təlimi
Məsuliyyətin ailəyə verilməsi Tam düzəlmə əldə edildikdən sonra şinalama
ilə uyğun vəziyyətin qorunması prosedurunu ailənin öhtəsinə buraxın. Bu mə-
suliyyəti atanın öz üzərinə götürməsi daha doğru olardı.
Ailə tərəfindən Ģina tətbiqinin nümayiĢ etdirilməsi
Əvvəlcə siz şinanın
necə taxılıb çıxarıldığını göstərin. Şinanı çıxardıqdan sonra valideynlərdən
şinanı uşağın ayağına taxmasını tələb edin. Taxdıqdan sonra uşağın bu şina-
da rahat olub olmadığını müəyyən edin. Əgər uşaq narahatdırsa, şinanı çıxa-
raraq dəridə vuruq nəticəsində əmələ gələ biləcək qızarıqlığı yoxlayın [2].
UĢağın hazırlanması
İlk günlərdə uşağın öyrəşməsi üçün ailədən şinanı
bir neçə dəfə çıxarıb taxmasını istəyin. Valideynlərə uşaq ağladıqda şinanı
çıxarmamalarını tövsiyə edin. Əgər uşaq ağlamaqla şinanın çıxarılmasına
öyrəşərsə düzəlmə çətin olacaq. Şinanın uşağın həyatının bir parçası oldu-
ğuna inandırın [3].
3
MüĢahidə
Şinalamaya nə qədər riayət etdiklərini görmək üçün 10-14 gün sonra ailəni
kontrola çağırın. Əgər şinalama yaxşı gedibsə, bir sonrakı kontrolu 3 ay son-
raya təyin edin. Həmin kontrolda gündüz şinalamağa son verilə bilər. Şina gün-
düz yuxularında və gecə vaxtı istifadə edilməyə başlanır.
Kömək edilməsi
Ailə şinalama zamanı çətinlik çəkirsə sizə zəng vura bilə-
cəklərini və ya poliklinikaya gəlmələrini söyləyin.
18
Ponseti müalicəsinə adət-ənənə maneələri
1
Maneələrin növləri
Əyripəncəliyin digər müalicə metodları
Valideynlər Ponseti metodu xaricin-
də müalicə üsulu axtara bilərlər. Ənənəvi tibb və digər metodlar nəticəsizdir və müali-
cədə olan gecikmələr Ponseti metodu ilə müalicəni də çətinləşdirir. Bu problemlə ailə-
ni, digər səhiyyə işçilərini və ictimaiyyəti məlumatlandıraraq həll etməyə çalışın..
Ġnanclar
Bəzi adət-ənənələrdə əyripəncəliyin şeytan ruhuyla, cadu ilə, lənətləmə
və ya ananın səhvlərinə görə olduğuna inanılır [1]. Bu inanclara Ponseti müalicəsinin
uğursuz olması haqqında səhv fikirlər də daxil ola bilər.
Stiqma(ləkə,ar)
Əgər əyripəncəlik və ya digər əlilliklərin ailə tərəfindən işlənən
günah və ya əxlaqsız hərəkətlərə görə əmələ gəldiyinə inanılırsa, əlil uşaq utanc mən-
bəyi olduğu üçün ailə tərəfindən cəmiyyətdən gizlədilir.
Kənddə doğuĢ
Kənddə doğulan uşaqlar ayrı bir problem yaradır. Onlar təcrübəli sə-
hiyyə işçiləri tərəfindən müayinə edilməkdən məhrumdurlar. Ailə xəstəlikdən və ya er-
kən müalicənin vacibliyindən xəbərsiz ola bilər.
2
Maneələrin dəf edilməsi
Ailələrə maneələri dəf etməsi üçün aşağıdaı kimi köməklik göstərin:
Əyripəncəlik poliklinikası qurun
Ölkədə hər kəsə Ponseti müalicəsini alma im-
kanını yaradın.
Ataları cəlb edin
Ataları analarla birlikdə poliklinikaya gəlməyi və müalicədə iş-
tirak etməyi üçün cəsarətləndirin. Bu müalicəyə qatılan və başa düşən atalar uşağın
müalicəsi üçün anaları daha çox dəstəkləyir [2].
Müalicə və müĢahidə planını izah edin
Valideynləri bütün müalicə pro-
seduru haqqında məlumatlandırın (4 il ərzində 20 kontrol). Başlanğıcda bütün müali-
cənin izahı və planlanması ailələrə müalicə proseduru üçün lazım olan sərmayənin
əvvəlcədən müəyyən edilməsinə kömək edir. Müalicə xərci xəstəxana tərəfindən ödə-
nilirsə ailəyə bildirilməlidir. Ailələri Ponseti müalicəsi mərkəzinə göndərin
Partnerlik
Valideynləri maneələri aşmaları üçün cəsarətləndirin. Valideynlər
maddi yükü və digər ailə məsuliyyətini öz aralarında bölüşdürməlidirlər. Əgər ailənin
maddi vəziyyəti yaxşı deyilsə, yerli məscidlərə, xidmət və xeyriyyə cəmiyyətlərinə
kömək üçün müraciət etmələrini söyləyin.
Təhsil, hörmət və etibar
Valideynləri və cəmiyyəti əyripəncəlik, onun səbəbləri və müasir tibblə müalicə
üsulları barəsində məlumatlandırın.
19
Dostları ilə paylaş: |