Bədən diliniz
32
Təlimat 3: Universal bədən dilinin tanınıb
aydınlaşdırılması
Bir çox insanda eyni şəkildə göründüyü üçün bəzi bə-
dən hərəkətləri universaldır. Məsələn, qarşınızdakı insanın
dodaqlarını bir-birinə sıxaraq görünməyəcək dərəcədə içə
çəkməsi onun həyəcan duyduğuna və nələrinsə yanlış ol-
duğuna açıq işarədir. “Dodaq büzmək” adlandırılan bu hərə-
kət aşağıda izah edəcəyim universal ifadələrdən biridir
(
Bax:Qutu 4).
Universal bədən davranışlarını nə qədər yaxşı ay-
dınlaşdırıb izah edə bilsəniz, ətrafınızdakı insanların düşün-
cə, duyğu və niyyətlərini eyni dərəcədə dəqiq qiymətlən-
dirməyi bacaracaqsınız.
Təlimat 4: İdeosenkratik (şəxsi vəziyyətlə bağlı)
davranışların aydınlaşdırılıb izah edilməsi
Universal bədən davranışları demək olar ki, bütün in-
sanlar üçün eyni hərəkət və işarələri özündə birləşdirir. İkin-
ci davranış qrupu isə fərdlərə məxsus hərəkətləri ifadə edən
ideosenkratik (şəxsi vəziyyətlə bağlı) davranışlardır.
İdeosenkratik (şəxsi vəziyyətlə bağlı) işarələri ayırd etmə-
yiniz üçün daima münasibətdə olduğunuz insanların (dost-
lar, ailə fərdləri, iş yoldaşları, alver etdiyiniz, yaxud da xid-
mətindən istifadə etdiyiniz insanlar) davranış qəliblərini araş-
dırmağınız lazımdır. Bir insanı nə qədər çox tanısanız,
Bədən diliniz
33
Qutu 4: BİR DODAQBÜZMƏ GƏMİLƏRİ
QURTARA BİLƏR
Dodaqların universal ifadələri bir ingilis dənizçilik
şirkətində məsləhətçi işlədiyim zaman işimə çox yaradı.
Şirkət sahib olduğu yük gəmilərinin nəqliyyat təminat-
ını edəcək böyük bir beynəlxalq qurumla müqavilə
bağlamağa mənim də gəlməyimi istədi. Təklifi qəbul
etdim və müqavilənin hər bir maddəsinin üzərində da-
yanılmasını, müzakirə edilməsini, o maddə razılaşdırıl-
mamış digərinə keçilməməsini məsləhət gördüm. Belə-
liklə mən müştərim üçün xeyirli olacaq informasiyanı
əldə etmək üçün qarşımdakı şirkət nümayəndəsini da-
ha yaxından tədqiq edə biləcəkdim.
Müştərimə “Marağınıza səbəb olacaq məqam olsa,
sizə işarə verəcəm”, – deyib tərəflərin müqaviləni mad-
də-maddə araşdırmasını izləmək üçün yerimdə otur-
dum. Qarşı tərəfdən əhəmiyyətli bir ifadə yaxalamaq
üçün çox gözləmək lazım gəlmədi. Gəminin müəyyən
hissəsindəki təminata dair maddə oxunduqda (milyon-
larla dollar dəyərində olan təminatdan bəhs edirik) qar-
şı şirkətin şef müzakirəçisinin dodaqlarını büzdüyünü
fərq etdim. Müqavilənin bu hissəsində xoşuna gəlmə-
yən nəsə var idi.
Müştərimə müqavilənin bu maddəsinin sonradan
ixtilafa yol açacaq problemli maddə olduğunu və tərəf-
lər görüşmüşkən bütün detalları ilə araşdırılıb qəti qə-
rara gəlinməsinə dair kağız yazdım.
Bədən diliniz
34
və ya onunla nə qədər uzun müddət münasibətdə olsanız,
əldə edəcəyiniz məlumat bazası sayəsində ideosenkratik
davranışlarını müəyyən etmək şansınız artacaq. Məsələn,
yeniyetmə övladınızın imtahan öncəsi başını qaşıdığını və
dodaqlarını gəmirdiyini fərq etsəniz, bu uşağınızın gərgin-
liyini, yaxud da imtahana hazırlaşmadığını göstərən etibarlı
ideosenkratik davranış ola bilər. Şübhə yoxdur ki, bu dav-
ranış stressin öhdəsindən gəlmək üsuluna çevrilib və ona bir
çox hallarda, həm də dəfələrlə rast gələ bilərsiniz. Çünki
“gələcəkdəki davranışlarımıza ən bariz nümunə keçmişdəki
davranışlarımızdır”.
Təlimat 5: İnsanlarla olan münasibətlərinizdə əsas
davranışları müəyyən etməyə çalışın
Daimi olaraq münasibətdə olduğunuz insanların əsas
davranışlarını anlamaq üçün normal vəziyyətdə necə görün-
düklərini, necə oturduqlarını, əllərini haraya qoyduqlarını,
Tərəflər arasında yenidən müzakirə oldu və detallı araş-
dırıldıqda hər iki tərəfin bu maddə haqqında yürüdəcəkləri
siyasət açıqlandı. Müştərim 13,5 milyon dollarlıq riskdən qur-
tulmuş oldu. Rəqib şirkətin müzakirəçisinin narahatlığını
açıqlayan davranış maddənin qəti şəkildə aydınlaşdırılması
və elə oradaca qərar verilməsinin vacibliyini göstərən dəqiq
işarə idi.
Bədən diliniz
35
ayaqlarının normal duruşunu, ümumi üz ifadələrini, başları-
nın əyilib-əyilməməsini, əşyalarını hara qoyduqlarını, yaxud
harada saxladıqlarını müşahidə etməyiniz lazımdır (Bax:
Rəsm 1 və 2). Normal üz ifadələri ilə stresli üz ifadələrini
asanlıqla ayırd edə bilərsiniz.
Tanıdığınız birinin əsas davranışlarına diqqətsiz olmaq
sizi xəstələnənə qədər uşaqlarının boğazına baxmayan vali-
deyn vəziyyətinə salar. Həkim çağırıldıqda o, uşağın boğa-
zında hansı dəyişikliyi gördüyünü soruşsa da, valideynin
müqayisə etmək şansı yoxdur, çünki sağlam vaxtı heç vaxt
uşağın boğazına baxmayıb. Axı normal olanın da fərqində
olmaq lazımdır ki, anormal olanı anlayıb müəyyən edə bilə-
sən.
Bir adamla yalnız bir dəfə görüşsəniz belə, münasibəti-
nizin əvvəlində onun “ilk duruş şəklini” müəyyənləşdirmə-
yə çalışmalısınız. Əsas davranışları müəyyən etmənin əhə-
Stress keçirən üz gərilib və xəfif şəkildə
əyilib. Qaşlar çatılmış, alın isə bürüş-
müşdür.
Stress keçirməyən üz ifadələrini araş-
dırın. Gözlər rahatdır, dodaqlar isə
açıq şəkildə görünür.
.
Rəsm 1
Rəsm 2
Dostları ilə paylaş: |