Coğrafi Bilgi Sistemleri(gis) Buna göre en genel haliyle cbs‘ tanımı “Coğrafi Bilgi Sistemleri
Yüklə 26,34 Kb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Coğrafi Bilgi Sisteminin Temel Bileşenleri nelerdir
- CBS Yazılımında Olması Gereken Özellikler
- Raster (hücresel) Veri Modelleri
- Vektör ve Raster Veri Arasındaki Farklar
- CBSde Temel İşlevler 1.Veri Toplama 2.Veri Yönetimi 3. Veri Analizi 4. Veri Sunumu Veri Toplama
- 4. Veri Sunumu
- Bir CBS Neleri Yapabilir
- CBS Uygulama Alanları Çevre Yönetimi
- CBS’in Potansiyel Yararları
- CBS’lerde Gelecekteki Eğilimler
|
Coğrafi Bilgi Sistemleri(GIS) Buna göre en genel haliyle CBS‘ tanımı “Coğrafi Bilgi Sistemleri; konuma dayalı gözlemlerle elde edilen grafik ve grafik-olmayan bilgilerin toplanması, saklanması, işlenmesi ve kullanıcıya sunulması işlevlerini bütünlük içerisinde gerçekleştiren bir bilgi sistemidir. Coğrafi Bilgi Sisteminin Temel Bileşenleri nelerdir? Donanım Yazılım Veri İnsan Yöntem Donanım (hardware) :CBS’nin işlemesini mümkün kılan bilgisayar ve buna bağlı yan ürünlerin bütünü donanım olarak adlandırılır. Bütün sistem içerisinde en önemli araç olarak gözüken bilgisayar yanında yan donanımlara da ihtiyaç vardır. Örneğin, yazıcı (printer), çizici (plotter), tarayıcı (scanner), sayısallaştırıcı (digitizer), veri kayıt üniteleri (data collector) gibi cihazlar olarak CBS için önemli sayılabilecek donanımlardır. Yazılım(software): Coğrafik bilgileri depolamak, analiz etmek ve görüntülemek gibi ihtiyaç ve fonksiyonları kullanıcıya sağlamak üzere, yüksek düzeyli programlama dilleriyle gerçekleştirilen algoritmalardır. Yazılımların pek çoğunun ticari amaçlı firmalarca geliştirilip üretilmesi yanında üniversite ve benzeri araştırma kurumlarınca da eğitim ve araştırmaya yönelik geliştirilmiş yazılımlar da mevcuttur. Dünyadaki CBS pazarının önemli bir kısmı yazılım geliştiren firmaların elindedir. Bu bakımdan günümüzde CBS bu tür yazılımlarla neredeyse özdeşleşmiş durumdadır. CBS Yazılımında Olması Gereken Özellikler
Veri(Data): CBS’nin en önemli bileşenlerinde biri de “veri”dir. Grafik yapıdaki coğrafik veriler ile tanımlayıcı nitelikteki öznitelik veya tablo verileri gerekli kaynaklardan toplanabileceği gibi, piyasada bulunan hazır haldeki veriler de satın alınabilir. İnsan Kaynakları: CBS’ de insan kaynakları , sistemleri tasarlayan ve koruyan uzman teknisyenlerden günlük işlerindeki performanslarını artırmak için bu sistemleri kullanan kişilerden oluşan geniş bir kitledir. Yöntemler: Başarılı bir CBS, çok iyi tasarlanmış plan ve iş kurallarına göre işler. Bu tür işlevler her kuruma özgü model ve uygulamalar şeklindedir. CBS’nin kurumlar içerisindeki birimler veya kurumlar arasındaki konumsal bilgi akışının verimli bir şekilde sağlanabilmesi için gerekli kuralların yani metotların geliştirilerek uygulanıyor olması gerekir. Coğrafik Referanslar Coğrafik bilgiler, enlem-boylam şeklindeki coğrafi koordinat ya da ulusal koordinatlar gibi kesin değerleri veya adres, yol ismi gibi tanımlanan referans bilgileri içerirler. Bu coğrafik referanslar objelerin konumlandırılmasına yani koordinatı bilinen bir pozisyona yerleştirilmelerini sağlar. Coğrafik referans konumu belirlerken, konum verisi seçilecek veri modeline bağlı olarak ifade edilir. Bu ifade şekli CBS’de iki farklı konumsal veri modeli(“vektörel (vector)” ve “hücresel (raster)”) biçimindedir.. Vektörel Veri Modeli: Vektörel veri modelinde, nokta, çizgi ve poligonlar (x,y) koordinat değerleriyle kodlanarak depolanırlar. Nokta özelliği gösteren bir elektrik direği tek bir (x,y) koordinatı ile tanımlanırken, çizgi özelliği gösteren bir yol veya akarsu şeklindeki coğrafik varlık birbirini izleyen bir dizi (x,y) koordinat serisi ve poligon özelliğine sahip coğrafik varlıklar, örneğin imar adası, bina, orman alanı, parsel veya göl, kapalı şekiller olarak, başlangıç ve bitişinde aynı koordinat olan (x,y) dizi koordinatlar ile depolanır. Vektörel model coğrafik varlıkların kesin konumlarını tanımlamada son derece yararlı bir modeldir. Ancak, süreklilik özelliği gösteren coğrafik varlıkların, örneğin toprak yapısı, bitki örtüsü ve yüzey özelliklerindeki değişimlerin ifadesinde daha az kullanışlı bir model olarak . Raster (hücresel) Veri Modelleri: Hücresel ya da diğer bir deyişle raster veri modeli daha çok süreklilik özelliğine sahip coğrafik varlıkların ifadesinde kullanılmaktadır. Raster görüntü, birbirine komşu grid yapıdaki aynı boyutlu hücrelerin bir araya gelmesiyle oluşur. Hücrelerin her biri piksel olarak ta bilinir. Fotoğraf görüntüsü özelliğine sahip raster modeller, genellikle fotoğraf ya da haritaların taranmasıile elde edilirler .Bir CBS de hem vektör hem de raster veri kullanılıyorsa bu hibrid bir sistemdir. Vektör ve Raster Veri Arasındaki Farklar
CBS'de Temel İşlevler 1.Veri Toplama 2.Veri Yönetimi 3. Veri Analizi 4. Veri Sunumu Veri Toplama : Coğrafik veriler toplanarak, CBS’de kullanılmadan önce mutlaka sayısal yani dijital formata dönüştürülmelidir. 2.Veri Yönetimi: Küçük boyutlu CBS projelerinde coğrafik bilgilerin sınırlı boyuttaki basit dosyalarda saklanması mümkündür. Ancak, veri hacimlerinin geniş kullanılması durumunda ilişkisel Veri Tabanı Yönetim Sistemleri verilerin saklanması, organize edilmesi ve yönetilmesine yardımcı olur. 3. Veri Analizi : Bazı durumlarda özel CBS projeleri için veri çeşitlerinin birbirine dönüşümü veya irdelenmesi istenebilir. Örneğin, konumsal bilgiler farklı ölçeklerde mevcut olabilir (yol verileri 1/100.000, nüfus dağılım verileri 1/10.000, bina verileri 1/1.000 gibi). Tüm bu bilgiler birleştirilmeden önce aynı ölçeğe dönüştürülmelidir. Bu dönüşüm görüntü i bir analiz işlemi için sürekli ve ya kalıcı da olabilir . 4. Veri Sunumu : Görsel işlemler yine CBS için önemli bir işlevdir. Birçok coğrafik işlemin sonunda yapılanlar harita veya grafik gösterimlerle görsel hale getirilir. Haritalar coğrafik bilgiler ile kullanıcı arasındaki en iyi iletişimi sağlayan araçlardır. Bir CBS Neleri Yapabilir? − Hızlı biçimde ve grafik desteğinin de gücüyle durumların açığa kavuşturulmasını − Haritaların üretilmesini − Disiplinlerarası çalışmaların sağlanmasını − Kanıtlamaların desteklenmesini ve uygulanabilir kılınmasını
- Kent insanın gereksinimlerini ele almak,sorunları çözücü,etkin,akılcı mekansal planlama için gerekli tüm kent verilerine hızlı ve etkin ulaşabilmek. - Kentte yaşayan insanlara ilişkin demografik-sosyal ve ekonomik bilgileri depolayıp mekansalplanlamanın yanında sosyal ve ekonomik planlamayı da hedeflemek. - Altyapı, ulaşım, sağlık, güvenlik, denetim, iletişim gibi hizmetlerin daha verimli, güvenilir,zamanında ve doğru işletilmesini sağlamak. - Kullanımı basit, kullanıcının Türkçe mesajlarla (ülkeye göre değişebilen) sözleşmesi ve en karmaşık sistemleri dahi birkaç tuşa basmakla veya bir kez tıklamakla ulaşabilmek.
• Hızlı ve kolay kullanım • Daha verimli üretim ve envanter yönetimi • Bağlantılı ve bağlantısız verilere ulaşma • Yapılan uygulamalarda yakında ve uzakta veri sorgulama imkanı •Mühendislik, planlama, topoğrafik ve vergileme haritaları gibi sektörleri destekleme imkanı • Acil durumda müdahale analizleri • Adres bulma ve eşleniğini bulma • Verileri güncelleştirme ve yeniden tanımlama imkanı • Özel analiz ve sorgulama yapılabiliyor. CBS’lerde Gelecekteki Eğilimler
• Yeni veri toplama teknikleri, Koordinat ve diğer fiziksel büyüklüklerin, örneğin radyasyon ve koordinatın eşzamanlı ölçümü ve doğrudan CBS’ye aktarımı, • Gerçek zamanlı veri toplama, mikrobot algılayıcılar ile sürekli veri toplama, • Küresel CBS yani internet üzerinden etkileşimli/3 boyutlu CBS ve Multi-media ile entegrasyonu
Google 2005 yılında kullanıma sunduğu web tabanlı CBS uygulamsı olan Google Maps ile CBS alanında yeni bir çağı başlatmıştır. Ayrıca Google, bir JavaScript kütüphanesi olan Google Maps API aracılığı ile kullanıcılarının kendi uygulamalarını geliştirmesinede izin vermektedir. 
Google Maps CBS web uygulamasının (Diğer CBS’ler içinde aynı) çalışma mantığı yukarıda ki şekil de görülecegi üzere masaüstü, dizüstü ya da cep bilgisayarı gibi istemciler öncelikle web sunucusuna istekte bulunmaktadırlar. Web sunucusu gelen istekleri degerlendirerek eger cografi veri gerekiyorsa, o da CBS sunucusunaistekte bulunmaktadır. CBS sunucusu da gelen istekteki gerekli olan verileri mekansal veritabanına baglanarak çekmekte, sonra da gelen verileri degerlendirip web sunucusunun anlayacagı bir biçimde geri göndermektedir. En son olarak da web sunucusu CBS sunucusundan gelen verileri istemciye göndermektedir. Yüklə 26,34 Kb. Dostları ilə paylaş:
|
Şekil-1