GENEL EKONOMİK DURUM
Ekonomik Yapı
Avrupa’nın güney doğusunda yer alan ve Polonya’nın ardından Orta ve Doğu Avrupa’nın en büyük ikinci pazarı durumunda olan Romanya’da, sanayileşme sürecine girilmesiyle birlikte güçlü bir kırsal göç gerçekleşmiştir
II. Dünya Savaşı’ndan ağır yaralarla çıkan Romanya, ekonomisini kalkındırmak için büyük bir mücadele dönemine girmiştir. Aralık 1989 Devrimi’nden sonra serbest piyasa sistemine adapte olmaya başlayan Romanya, iktisadi gelişme amacıyla dış ticarete önem vermiştir. Ayrıca, yine bu amaçla pek çok reformlar yapılmıştır.
Kısa sürede hisselerinin çoğu devlet kontrolü altında bulunan bütün kuruluşların hızlı ve şeffaf bir biçimde özelleştirilmesi ve vatandaşların hayat standardının yükseltilmesi yönünde politikalar uygulamaya konulmuştur. Bu reformlar özellikle, IMF, Dünya Bankası ve Avrupa Birliği gibi uluslararası oluşumlar tarafından desteklenmiştir. Bu önemli gelişmelerle beraber 1 Ocak 2007 itibarıyla ülkenin Avrupa Birliği tam üyesi olması, Romanya’yı Avrupa’nın cazip ülkelerinden biri haline getirmiştir.
Ülke ekonomisinin karşı karşıya olduğu çeşitli problemler bulunmaktadır. Ülke’de kayıt dışı ekononimin büyük olması, vergi sistemine düşük oranda katkı sağlayabilen kırsal nüfusun yüksek olması, vergilerin düzenli olarak toplanamaması gibi sorunlardan dolayı vergi gelirleri yeterli düzeye ulaşamamaktadır. Bu nedenle eğitim, sağlık, refah, altyapı ve güvenlik harcamaları yeterli düzeyde gerçekleştirilememektedir. Romanya Doğu Avrupa ülkeleri arasında en düşük kişi başı gelire, çevre standartları açısından en düşük seviyeye, en yüksek ödenmemiş vergi borçlarına ve en düşük eğitim harcamasına sahiptir. Ülkenin Euro Bölgesi ile kurmuş olduğu sıkı ticari ve mali bağlar, ekonomisini bu bölgedeki gelişmelere karşı riskli hale getirmektedir.
IMF, Avrupa Komisyonu ve Dünya Bankası ile 2013-15 yıllarını kapsayan yeni bir ekonomik program üzerinde anlaşılmıştır. Diğer taraftan Romanya’nın AB’ne uyum programının da sorunların çözümüne ve makroekonomik politikalara yönelik parametreleri içermesi planlanmaktadır.
2012 yılında tarımın GSYİH'daki payı 10,3, sanayinin 37,3 ve hizmetlerin 54,9 iken 2013 yılında sözkonusu oranlar tarım % 12,6, sanayi % 35,3 ve hizmetler % 54,6 olarak gerçekleşmiştir.
Ekonomi Politikaları
Ülkede 2000'li yıllarda yaşanan hızlı büyüme, ekonomik değerlerdeki yükselişler ve AB üyeliği sonrası bu trendin devam etmesi sürecinde 2007 yılında % 6,3 2008 yılında ise% 7,3 gibi AB ortalamalarının üzerinde GSYİH büyüme oranları yakalanmış fakat 2008 yılında yaşanan küresel finansal kriz nedeniyle bu süreç kesintiye uğramıştır. 2009 yılında % 6,6'lık bir küçülme sonrası 2010 yılında bir miktar toparlanma gözlenmiş olmakla birlikte küçülme oranı % 1,6 olarak gerçekleşmiştir.
2011 yılına gelindiğinde Romanya GSYİH % 2,5 oranında büyüme göstermiştir. 2012 yılında gerçekleşen büyüme oranı % 0,7’dir. 2013 yılında % 3,5 oranında bir büyüyen ülkenin 2014 yılı için beklentisi % 3,3’dür. Ülke GSYİH'sı 2008 yılında zirve noktası olan 204,3 milyar dolara ulaşmış fakat bu oran kriz sonrası 2011 yılında 189,8 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. 2013 itibariyle söz konusu büyüklük 188,9 milyar dolardır. GSYİH’daki büyüme oranı ihracata ve yerel talebe bağlı olarak ortaya çıkmaktadır.
Ülkedeki maliye politikaları vergi oranlarını azaltırken vergi tabanının genişletilmesi, vergi kaçakçılığının önlenmesi, IMF ve AB üzerinde anlaşılmış olunan konsolide bütçe hedeflerine ulaşılmasını kapsamaktadır.
Ekonımik Performans
Euro Bölgesi'nde yaşanmakta olan krizin Romanya’nın makroekonomik değerleri üzerindeki etkisini devam ettirmesi beklenmektedir. Romanya ihracatının %70’inden fazlasını AB’ne gerçekleştirmektedir, nu da GSYİH’sının yaklaşık % 30’una karşılık gelmektedir. Banka varlıklarının yaklaşık % 82’si AB ülkelerinde yerleşik bankalara aittir. AB’nde yaşanan kriz Rumen ekonomisini etkilemeye devam etmekte, yabancı firmala Romanya’da yatırım gerçekleştirme konusunda çekimser kalmaktadırlar. Ülkenin GSYİH büyüme oranının 2012 yılı için % 0,7 olarak gerçekleşmesi ve 2011 yılındaki % 2,3'lük büyüme oranının altında kalması, 2013-16 döneminde ise ortalama büyüme oranının % 4,1 civarında olması öngörülmektedir.
Bununla birlikte cari işlemler açığı da 2012 yılı için belli oranda bir artış göstermesi ve 2013-16 döneminde de bu artışın sürmesi beklenmektedir. Bu oranın artışa rağmen GSYİH'nın % 8'ini geçmesi öngörülmemektedir.
Gayrisafi yurtiçi hasıla büyüme oranında önceki döneme göre gözlenen yavaşlama ve kamu sektörümaaşlarındaki artışın konsolide bütçe üzerindeki etkisi nedeniyle oluşacak açığın GSYİH'ye oranının %2,2'yi aşarak 2012 hedeflemesinin gerisinde kalması beklenmektedir.
Mevcut hükümetin 2013-16 yılları için makroekonomik programı çerçevesinde mali konsolidasyonun devam etmesi beklenmektedir. Ayrıca gelir tahsilatı, kamu ve AB fonlarının yönetimi ile ilgili reformlar da programda yer almaktadır. Ülkede rekabet gücünü artırmaya, pazar payını korumaya ve yabancı yatırımı çekmeye ve Romanya’nın AB dışındaki ülkelere yönelik ihracatını artırmasına yönelik reformlara ihtiyaç duyulmaktadır.
Ülkenin Dış Ticareti
Dış Ticaret Göstergeleri (Milyon Dolar)
Kaynak:Trade Map
|
|
2009
|
2010
|
2011
|
2012
|
2013
|
İhracat
|
40.621
|
49.413
|
61.339
|
57.904
|
65.865
|
İthalat
|
54.256
|
62.007
|
74.663
|
70.259
|
73.439
|
Hacim
|
94.877
|
111.420
|
136.002
|
128.163
|
139.304
|
Denge
|
- 13.635
|
-12.594
|
-13.324
|
-12.355
|
-7.574
|
İhracatında Başlıca Ürünler
İhraç Ettiği Başlıca Ürünler (Milyon Dolar)
Kaynak:Trade Map
|
GTİP
|
ÜRÜN ADI
|
2011
|
2012
|
2013
|
8708
|
Kara taşıtları için aksam, parçaları
|
3.459
|
3.608
|
4.528
|
8703
|
Otomobil, steyşın vagonlar, yarış arabaları
|
3.287
|
3.255
|
4.208
|
8544
|
İzole edilmiş tel, kablo; diğer izole edilmiş elektrik iletkenleri; fiber optik k
|
3.360
|
3.182
|
3.576
|
2710
|
Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar
|
2.849
|
2.492
|
2.674
|
4011
|
Kauçuktan yeni dış lastikler
|
1.371
|
1.326
|
1.510
|
9401
|
Oturmaya mahsus mobilyalar, aksam-parçaları
|
1.030
|
1.018
|
1.340
|
1001
|
Buğday ve mahlut
|
430
|
693
|
1.301
|
3004
|
Tedavide/korunmada kullanılmak üzere hazırlanan ilaçlar (dozlandırılmış)
|
982
|
1.103
|
1.172
|
8517
|
Telli telefon-telgraf için elektrikli cihazlar
|
3.009
|
1.223
|
1.149
|
8414
|
Hava-vakum pompası, hava/gaz kompresörü, vantilatör, aspiratör
|
971
|
870
|
1.035
|
1005
|
Mısır
|
795
|
773
|
978
|
4407
|
Uzunlamasına kesilmiş, biçilmiş ağaç; kalın >=6 mm
|
844
|
854
|
940
|
6403
|
Ayakkabı; yüzü deri, tabanı kauçuk, plastik, tabii, suni vb kösele
|
948
|
860
|
926
|
8901
|
Yolcu gemileri, gezinti gemileri, feribotlar, yük gemileri, mavnalar
|
1.172
|
867
|
828
|
6204
|
Kadın/kız çocuk için takım, takım elbise, ceket vs.
|
775
|
748
|
817
|
8536
|
Gerilimi 1000 voltu geçmeyen elektrik devresi teçhizatı
|
621
|
641
|
757
|
1206
|
Ayçiçeği tohumu
|
701
|
432
|
737
|
8537
|
Elektrik kontrol, dağıtım tabloları, mücehhez tablolar
|
662
|
718
|
730
|
9403
|
Diğer mobilyalar vb. Aksam, parçaları
|
777
|
731
|
724
|
7204
|
Demir/çelik döküntü ve hurdaları, bunların külçeleri
|
1.065
|
785
|
721
|
8407
|
Alternatif-rotatif kıvılcım ateşlemeli, içten yanmalı motorlar
|
133
|
190
|
714
|
8482
|
Her nevi rulmanlar
|
812
|
710
|
693
|
6203
|
Erkek/erkek çocuk için takım, takım elbise, ceket vs.
|
735
|
651
|
678
|
2402
|
Tütün/tütün yerine geçen maddelerden purolar, sigarillolar ve sigaralar
|
632
|
584
|
672
|
7304
|
Demir/çelikten (dökme hariç)dikişsiz tüp, boru, içi boş profil
|
722
|
684
|
664
|
8528
|
Televizyon alıcıları, video monitörleri ve projektörler
|
760
|
701
|
583
|
4410
|
Yonga pano vb. Levhalar
|
258
|
375
|
542
|
7208
|
Demir/çelik sıcak hadde yassı mamulleri-genişlik 600mm. Fazla
|
726
|
662
|
515
|
8516
|
Elektrikli su ısıtıcıları, elektrotermik cihazlar (şofbenler)
|
382
|
358
|
446
|
8481
|
Muslukçu, borucu eşyası-basınç düşürücü, termostatik valf dahil
|
280
|
319
|
417
|
6406
|
Ayakkabı aksamı, iç taban, topuk rampası, getr, tozluk, dolak vb
|
425
|
375
|
397
|
8409
|
İçten yanmalı, pistonlu motorların aksam-parçaları
|
268
|
371
|
397
|
8418
|
Buzdolapları, dondurucular, soğutucular, ısı pompaları
|
335
|
353
|
381
|
3102
|
Azotlu mineral/kimyasal gübreler
|
753
|
611
|
379
|
8906
|
Diğer gemiler (savaş gemileri ve kurtarma gemileri dahil, kürekli hariç)
|
67
|
62
|
354
|
8512
|
Kara taşıtlarının aydınlatma, sinyal vb tertibatı, cihazları
|
210
|
250
|
341
|
8413
|
Sıvılar için pompalar, sıvı elevatörleri
|
239
|
244
|
340
|
4016
|
Vulkanize kauçuktan diğer eşya
|
236
|
256
|
315
|
1003
|
Arpa
|
206
|
192
|
297
|
6206
|
Kadın/kız çocuk için gömlek, bluz, vs.
|
280
|
287
|
279
|
|
Diğer
|
25.123
|
23.490
|
25.812
|
|
TOPLAM
|
62.692
|
57.904
|
65.865
|
Dostları ilə paylaş: |