Cover press ucun
Yüklə 4,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
| 13 Keçmişdə, XIX əsrin sonu, XX əsrin ortalarınadək dövlətləri, xalqları dünyada tanıdan, şöhrətləndirən onların hərbi və iqtisadi qüdrətləri, daha sonra, sənaye inqilabındakı böyük uğurları olub. Roma imperiyası güclənib mədəniyyət, demok- ratiya beşiyi, idman, Olimpiya oyunları vətəni Yunanıstanı üstələyəndə, ətraflar bu qədim ölkənin dünənki şöhrət və xidmətlərini “unutdular”. Sonra barbarlar Roma ilə eyni cür rəftar edəndə də belə oldu. Rəsmi, çəkindirici nüfuza gələndə, elə indi də zor amili böyük qüdrət, “söz sahibi”dir. Lakin artıq o öz əvvəlki hökmünü xeyli itirib. Bu gün onunla yana- şı dayanan, bəzən də ondan önə çıxa bilən başqa təsirli “vasitələr” də var: mədəniyyət, incəsənət, idman və s. kimi. Xüsusən də idman. Düzdür, parlaq mədəniyyət, incəsənət nümunələri, qüdrətli bədii talant, istedad məhsulları id- manla müqayisədə çox uzunömürlü olurlar. Amma bu da danılmaz bir həqiqətdir ki, bunlar gerçək dəyər-qiymətini yaranışlarından bəzən çox-çox sonralar aldıqları halda, idman uğurları, rekordları çox vaxt, tarixi baxımdan nisbətən qısaömürlü olsalar da, dərhal, qazanıldıqları andanca dillərə düşür, sahiblərinin, onların təmsil etdikləri ölkələrin adlarını məşhurlaşdırır, dünyada tanıdır, yeri gələndə, beynəlxalq siyasət məclislərində o dövlətlərin nümayəndələrinin çəkisinə əlavə sanbal qatır- lar. Ələlxüsus, belə dövlətlər kiçik, hərbi-iqtisadi baxımdan zəif olduqda. Xırda bir misal olaraq Braziliyanı götürək. Ərazi və əhalicə dünyanın nəhəng ölkələrindən olan bu dövlətin adı ötən yüzilliyin ortalarına qədər iki göstəricisinə görə tanınırdı: birincisi, nataraz böyüklüyünə, ikincisi, bundan daha artıq - adam- başına düşən xarici borclarının çoxluğuna görə. Lakin bir qədər sonra isə bunlara, hər hansı ölkənin arzulayacağı üçüncüsü əlavə olundu - futbol. Dünyanın hər han- sı ölkəsində, o cümlədən qapalı total dövlət olan Sovetlər Birliyinin Azərbaycan kimi ucqarlarında belə, elə bir ailə tapmazdın (elə indi də tapmazsan) ki, ən azı, uşaqları, məktəbliləri Braziliya futbolundan, onun Pele, Qarrinça kimi məşhur oyunçularından ağızdolusu danışmasın. O geridə qalmış dövlət az vaxtda bütün planetdə böyük şöhrət qazandı, hörmət-nüfuz sahibi oldu. Yaxud İkinci Cahan savaşında darmadağın edilib, torpaqları bombalarla şum- lanmış, daşı daş üstə qalmamış, var-dövləti ABŞ-a, Rusiyaya daşınmış Almaniya, az sonra futbol aləmində öz Mülleri, Bekkenbaueri ilə hər iki qalib dünya nəhənginin qibtə etdiyi, həsəd apardığı bir şöhrətə çatmadımı? Onda Sovetlər İttifaqı Pod- dubnı, Yaşin və Tretyakların şöhrəti hesabına az-çox rəğbət qazandı. Gürcülər öz güləşçiləri, pribaltikalılar isə basketbolçuları ilə tanınırdılar. Öz nefti-yanacağı ilə nəhəng Rusiyanı İkinci Cahan savaşında məhvdən qur- tarmış Azərbaycan isə, bütün məşəqqət və məhrumiyyətlərinə, itkilərinə bax- mayaraq, Sovetlərin kölə vəziyyətinə salıb, göz açmağa qoymadığı digər türk- müsəlman xalqları kimi o cür şöhrət, tanınmaq imkanlarından məhrum idi. Çünki bizə ögey övladlartək baxılırdı. Bizim yaxşı adımız, dünyada tanınmağımız Moskva- ya sərf eləmirdi. Qədimdən milli güləşi, çovqanı ilə tanınmış Azərbaycan, nədənsə, indi şöhrətli idmançılar “yetirə bilmir”di. Çünki bizimkiləri sıxışdırır, kölgədə saxlayır, hər vasitə ilə SSRİ yığma komandalarına qatmırdılar. Qədim Şərq oyunu olan şahmatda da yetişdirdiyimiz ancaq erməni-rus olurdu. Yaxşı, Moskva özü bunun gerçək səbəblərini gözəl bilir, bəs o, “ədalət Femidası” Qərb necə? Görəsən orada düşünmürlərmi ki, əcəba, dünənə qədər yetişdirdiyi yalnız Kasparov, Za- tulovskaya və bunlar kimilər olan bu diyarda indi hardan çıxdı Teymur Rəcəbov, Şəhriyar Məmmədyarov kimi qüdrətli zəka sahibləri?... Bir həqiqət, bəlkə də, çoxlarına və çoxdan məlumdur. Bizcə, keçmiş Sovet bloku ölkələrinin rəhbərlərindən onu ilk dəfə, özü də çox sərrast, aşkar şəkildə dilə gətirən ulu öndər Heydər Əliyev oldu: “İndi dünyada ölkəni, xalqı idman qədər başqa heç nə tanıda bilmir”. Tarixi keçmişə qısa bir nəzər və ya ön söz əvəzi 14 10 il öncə başlanan yol Bu həqiqəti o, niyə indi dilə gətirdi və belə edərkən məqsədi nə idi (Məqsəd şübhəsiz vardı: axı Heydər Əliyev heç vaxt heç bir fikri, sözü elə-belə, boş-boşuna deməzdi!)? Doğrudan da, tək iqtidar opponentləri deyil, bir çox başqaları üçün də ölkənin sosial, elmi, təhsil, səhiyyə durumunun, hər halda, ürəkaçan olmadığı bir şəraitdə idmana, olimpiya idman kompleksləri və digər idman qurğularının inşasına, id- mançıların beynəlxalq çempionat, turnir və birinciliklərinə, Olimpiya oyunlarına və bunların mərhələ yarışlarına səfərlərinə, son 7-8 ildə isə Azərbaycanın özünün dünya idman yarışlarının mərkəzlərindən birinə çevrilməsinə dövlətin bu qədər böyük diqqət, vaxt, vəsait ayırması sadə bir məsələ deyildi. Əlbəttə, çoxları id- manın gənclərimiz, millətin sağlamlığı və gələcəyi üçün əhəmiyyətini dərk edir və dilə gətirir. Bununla bərabər, onu da bilir və dünyanın, tarixin qəbul etdiyi daha böyük ümumi bir qanunauyğunluğu yada salırlar: bazis, əsas şərt iqtisadiyyatdır, sosial durumdur. Çalışaq sualı qısaca cavablandıraq, daha doğrusu, həqiqəti bir daha olduğu kimi deməyə çalışaq. İş ondadır ki, Heydər Əliyev Sovet İttifaqının rəhbərlərindən, həm də iste- dadlı siyasətçilərindən biri olmuşdu. Kremlin və digər aparıcı güc mərkəzlərinin siyasi mətbəxlərinə, ayrı-ayrı dövlətlərin, o cümlədən yenicə istiqlal qazanmış ölkələrin beynəlxalq toplumdakı yer və çəkilərinə yaxşı bələd idi. Azərbaycanın və ermənilərin (Ermənistanın demirik. - red.) dünyada nə qədər, necə tanındıq- larını və burada üzdəniraq qonşularımızla müqayisədə bizim çox, lap çox, özü də əsasən məhz bu iblislərin on, yüz illərdən bəri dünyada apardıqları mütəşəkkil, ardıcıl, məharətli, məkrli antitürk, antiazərbaycan təbliğatı hesabına uduzduğu- muzu gözəl bilirdi. Bilirdi ki, bu baxımdan vəziyyətimizi düzəltmək, məcburən cəlb olunduğumuz çətin, qeyri-bərabər, ağırdan-ağır, həlledici münaqişə-mübarizədə Ulu öndər Heydər Əliyev Milli Olimpiya Komitəsinin 10 illik yubileyi münasibətilə hazırlanmış fotostendə tamaşa edir Yüklə 4,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|