Cübran X?lil Cübran



Yüklə 3,04 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə2/82
tarix16.08.2018
ölçüsü3,04 Mb.
#63535
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   82

 

arasında  dialoqun  qaçılmaz  olduğu  müasir  şəraitdə  özünü 
daha çox göstərir.  
Müasir  dövrdə  Cübran  yaradıcılığının  daha  böyük 
aktuallıq  kəsb  etməsini,  habelə  onun  ədəbi-bədii  və  fəlsəfi 
irsinin  dilimizdə  səslənməsinə  olan  ehtiyacı  nəzərə  alaraq  bu 
kitabda  onun  bir  sıra  əsərləri  Azərbaycan  oxucusuna  ilk  dəfə 
təqdim  edilir.  Tərcümədə  Cübrana  xas  olan  poetik  üslubun 
saxlamasına  cəhd  göstərilmiş,  mətnlərin  təfərrüatı  deyil, 
müəllifin  ideya  və  ruhu  önə  çəkilmişdir.  Şərq-Qərb  Tədqiqat 
Mərkəzinin  əməkdaşları  f.e.n.  Müşfiq  Şükürov  və  f.e.n.  Könül 
Bünyadzadə  tərəfindən  orijinaldan  tərcümə  edilən  bu  əsərlər 
Azərbaycan xalq hikməti nümunələri ilə, atalar sözləri və afo-
rizmlər  kimi  Şərqdə  geniş  yayılmış  kəlamlarla  çox  gözəl 
səsləşir. Cübran öz yaradıcı təfəkkürünün məhsulu olan ideya-
larla bərabər, Şərq adamına hələ şifahi xalq ədəbiyyatından, el 
hikmətindən bəlli olan bir sıra fikirləri yeni kontekstdə və yeni 
üslubda  təqdim  edir.  Cübran  hər  gün  dəyişən  köpük  və 
dalğalara  rəğmən,  həmişə  sabit  qalan  dəniz  və  sahil  münasi-
bətlərindən bəhs edərkən, fani dünyanın gəldi-gedər nemətləri 
arxasında  əbədi  dəyərləri  görməyin  zəruriliyini  vurğulayır. 
Onun  yazılarını  oxuyan  insan  ruhunun  ənginliyinə  qədəm 
qoyur: «Mən əngin dənizəm, bütün aləmlər isə mənim sahilim-
də  bir  qum  dənəsidir».  İnsanın  hikmət  dənizinə,  haqq  dünya-
sına qədəm qoyması onu böyüdür, yüksəldir və fani dünya onun 
müqabilində  bir  qum  dənəsi  kim  olur.  Burada  «Mənəm  haqq, 
haqq  məndədir»,  yaxud  «Məndə  sığar  iki  cahan,  mən  bu 
cahana  sığmazam»  deyən  Nəsiminin  fəlsəfi  pafosu  bir  qədər 
fərqli formada ifadə olunsa da, ideya və ruh eynidir.  


 

Hətta Şərq poeziyası üçün Ömər Xəyyamdan, Məhsətidən 
üzü  bəri  ən  çox  dəbdə  olan  mövzulardan  biri  olan  «şərab» 
mövzusunda  da  yeni  tapıntıları  adamı  heyrətləndirir:  «Sən 
şərab  içirsən  ki,  sərxoş  olasan,  mən  isə  içirəm  ki,  başqa  bir 
şərabın sərxoşluğundan azad olum».  
Prof.  Aida  İmanquliyevanın  tədqiqatlarında  daha  çox 
dərəcədə Cübranın ideya qaynaqları və onun Qərb romantizmi 
ilə  əlaqələri  müqayisəli  şəkildə  şərh  edilmişdir.  Oxuculara 
təqdim  olunan  bu  kitabda  Cübran  yaradıcılığının  o  dövrkü 
Azərbaycan ədəbiyyatı ilə də ideya yaxınlığı araşdırılmış və bir 
sıra ümumi cəhətlər aşkar edilmişdir. Xüsusən, Mirzə Cəlil və 
Hüseyn Cavid kimi böyük Azərbaycan yazıçılarının əsərlərində 
tərənnüm edilmiş bir sıra motivlərin Cübran yaradıcılığına da 
xas olması onu bizim üçün daha da doğmalaşdırır.  
Belə  güman  edirik  ki,  C.X.Cübranın  Azərbaycan  dilində 
oxuculara  təqdim  olunan  «Peyğəmbər»,  «İblis»,  «Kafir  Xəlil» 
və  s.  bu  kimi  əsərləri  bir  tərəfdən  ənənəvi  mövzulara  yeni, 
orijinal  baxış  mövqeyindən,  digər  tərəfdən  də  fəlsəfi  ideyaları 
ənənəvi  poetik  üslubda  təqdim  etməyin  gözəl  nümunələri  kimi 
böyük maraq doğuracaqdır.  
Tarixin  eyni  bir  zaman  kəsiyində  uzaq  Amerikada  və 
Azərbaycanda  yaşayıb-yaradan  iki  böyük  Şərq  mütəfəkkirinin 
eyni  mövzuda  yazıb-yaratması  yeni  obraz  və  bədii  təfəkkür 
kontekstində  bir  daha  ənənəvi  Xeyir  və  Şər  timsallarına 
müraciət etməsi təsadüfi deyil. 
Bütün bəşəriyyət miqyasında düşüncə, qlobal təfəkkür in-
diki dövrdə – qloballaşma şəraitində təbii görünə bilər. Amma 
bir  əsr  bundan  əvvəl  ədəbi  prosesin  diqqətinin  planetar  miq-
yaslı  problemlərə,  sivilizasiyalararası  münasibətlərə  yönəldil-


 

məsi  yalnız  zamanı  qabaqlamaq  hesabına  mümkün  ola  bilər. 
Qabaqlayıcı təfəkkür isə ancaq dahilərə xas olan bir cəhətdir.  
Yubiley  ərəfəsində  Azərbaycan  mətbuatında  C.Cübran 
yaradıcılığına  həsr  olunmuş  məqalələr  və  onun  ayrı-ayrı 
əsərlərinin  tərcümələri  ölkəmizdə  gedən  ədəbi-bədii  prosesin 
beynəlxalq  miqyasdakı  proseslərlə  sıx  surətdə  bağlı  olduğunu 
göstərir.  Azərbaycanın  Şərq  ilə  Qərbin  qovuşuğunda  yerləşən 
bir ölkə kimi təkcə Böyük İpək Yolunun bərpasında, iri miqyaslı 
iqtisadi  layihələrin  həyata  keçirilməsində  deyil,  həm  də 
mədəni-mənəvi irslərin bərpası və əlaqələndirilməsi sahəsində 
öncül mövqe tutması tamamilə qanunauyğundur.  
Böyük  mütəfəkkir-şair  C.X.Cübranın  anadan  olmasının 
125 və onun Azərbaycanda ilk tədqiqatçısı, görkəmli şərqşünas 
alim Aida İmanquliyevanın 70  illiyinə bir töhfə olan bu kitab, 
eyni 
zamanda 
sivilizasiyaların 
dialoquna, 
ümumbəşəri 
idealların və humanist təfəkkürün təbliğinə xidmət edəcəkdir. 


 
10 
 
 
 
 
 
A.İmanquliyeva 
 
CÜBRAN XƏLİL CÜBRAN 
 HƏYAT VƏ YARADICILIĞI

 
 
 
Xəlil Cübran «Suriya-Amerika məktəbi»nin görkəmli nü-
mayəndələrindən biri, «Qələmlər birliyi»nin təşkilatçısı, rəhbə-
ri və fəal üzvü olmuşdur. Mənşəcə livanlı, dini etiqadına görə 
xristian  olan  C.X.Cübran  iki  –  Qərb  və  ərəb  mədəniyyətinin 
varisi və daşıyıcısı olmuşdur. 
Cübran  1883-cü  ildə  şimali  Livanın  Bşarrə  kəndində 
anadan olmuş və orada da ibtidai təhsil almışdır. Bir çox digər 
livanlı  ailə  kimi,  cübranlar  ailəsi  də  öz  güzaranını  yaxşılaş-
dırmaq  ümidi  ilə  1895-ci  ildə  Amerika  Birləşmiş  Ştatlarına  – 
Boston  şəhərinə  köçür.  1898-ci  ildə  Cübran  təhsilini  davam 
etdirmək məqsədilə Livana qayıdır və «əl-Hikmət» adlı katolik 
                                                 

 
Giriş məqaləsi prof. A.İmanquliyevanın kitablarından götürülmüşdür. 
Əsərlərin  tam  mətni  və  mənbələrlə  maraqlanan  oxucular  kitabların  özünə 
müraciət  edə  bilərlər:  А.Н.Имангулийева.  Корифеи  новоарабской 
литературы,  Баку,  Елм  1991–  с.324;  А.N.İmanquliyeva.  Yeni  ərəb 
ədəbiyyatı  korifeyləri.  Bakı,  Elm,  2003  –  400  səh;,  А.N.İmanquliyeva. 
Cübran Xəlil Cübran,  Bakı, Elm, 2002 – 120 səh. 


Yüklə 3,04 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   82




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə