167
Rəhil və Məryəm də onun arxasınca şeyxin evinə yollan-
dılar, Yerusəlimin qızları İsanın dalınca Qolqofa yollanan təki.
VII
Hansı xəbər olursa olsun balaca kəndlərdə, fəllahlar ara-
sında olduqca tez yayılır, zira, böyük dünyadan uzaqda olmala-
rı kəndliləri öz qapalı dünyalarında baş verən hər bir hadisəyə
böyük vaxt və diqqət ayırmalarını tələb edir. Qışda əkin sahə-
lərinin qar yorğanının altında uyuduğu, insanlarınsa soyuqdan
öz ocaqlarının başında qızındıqları vaxt kənd əhalisi ətrafda baş
verən hər şeylə maraqlanmağa çalışırdı, təki vaxt getsin.
Xəlilin həbsindən o qədər də çox vaxt keçməmişdi, am-
ma bu xəbərin şayiəsi keçici xəstəlik kimi kəndi başına almışdı.
Kəndlilər evlərini tərk edərək sərkərdənin çağırışına yığılan əs-
gərlər kimi kəndin hər yerindən şeyx Abbasın evinə axışırdılar.
Xəlil şeyxin evinə qədəm basanda məlum oldu ki, ev ağzına-
can, gözünün ucu ilə də olsa monastırdan qovulmuş bütpərəsti
görməyə cəhd edən kişi, qadın və uşaqlarla dolu idi. Onlar
həmçinin Xəlilə kafirliyin iblisanə xəstəliyini kəndin təmiz
havasında yaymağa kömək edən Rəhili onun qızını da görmək
istəyirdilər.
Şeyx məhkəmədə öz yerini tutmuşdu, Elias ata isə onun
yanında əyləşmişdi, camaat isə cəsarətlə onların qarşısında da-
yanmış qolu bağlı gəncə baxırdı. Rəhil və Məryəm isə, qorx-
muş halda Xəlilin arxasında durmuşdular. Lakin qorxu nə edə
bilər Həqiqəti tapmış və onun arxasınca gedən qadın ürəyinə?
Eşqin oyatdığı qız qəlbinə kütlənin nifrəti nə edə bilər?
168
Şeyx Abbas cavan oğlanı süzərək göy gurultusunu
xatırladan səslə müraciət etdi:
– Adın nədi, mərifət yiyəsi?
– Adım Xəlildir, – gənc cavab verdi.
Şeyx soruşdu:
– Atan, anan, qohumların kimdi və harda doğulmusan?
Xəlil ona nifrətlə baxan fəllahlara dönərək cavab verdi:
– Əzilən yoxsullardır mənim qohumlarım və ailəm, bu
nəhəng ölkə isə mənim vətənimdir.
Şeyx Abbas həqarətlə:
– Qohum saydığın bu adamlar səni cəzalandırmağımı
tələb edirlər. Vətənin adlandırdığın ölkə isə səni onun xalqının
nümayəndəsi saymaq istəmir, – dedi.
Xəlil cavab verdi:
– Cahil xalqlar öz xeyirxahlarını tutub despotların əlinə
verirlər. Tiranın hökmranlıq etdiyi ölkə isə xalqı boyunduruq
əsarətindən qurtarmaq istəyən insanları təqib edir. Lakin məgər
yaxşı oğul xəstə anasını atarmı? Məgər mərhəmətli insan bəla-
ya düşmüş qardaşına köməyini əsirgəyərmi? Məni tutub bu gün
bura gətirən yazıq adamlar o adamlardı ki, dünən canlarını sə-
nin yolunda həlak edirdilər. Üzərində gəzməyimə etiraz edən
bu torpaq da həmin torpaqdır ki, aralanıb udmur acgöz ti-
ranları.
Gəncin ruhunu çaşdırmaq və ona dinləyiciləri özünə cəlb
etməyə mane olmaq üçün şeyx ucadan qəhqəhə çəkdi və dedi:
– Çoban, yəni sən elə fikirləşirsən ki, səni monastırdan
qovmuş monarxlardan daha çox yazığımız gələcək sənə?
Yoxsa güman edirsən ki, təhlükəli araqarışdırana bizim
ürəyimiz yanacaq?
169
Xəlil cavab verdi:
– O düzdü ki, mən mal-qaranın qayğısın çəkmişəm və nə
yaxşı ki, qəssab olmamışam. Mən sürüləri zəngin otlaqlara
aparırdım. Və heç vaxt şoranlıqda otarmamışam onları.
Mən heyvanları dumduru bulaqlara aparırdım. Və xəstə-
lik dolu bataqlıqlardan uzaq saxlayırdım onları. Axşamlar mən
onları təhlükəsiz tövlələrə gətirirdim. Və heç vaxt da onları
düzdə, canavarların ümidinə qoymurdum. Və əgər siz insanlar-
la mən sürümlə davrandığım kimi davransaydınız, bu yoxsullar
miskin komalarında yaşayıb dilənçilikdən əziyyət çəkməzdilər,
o zaman ki, sən Neron kimi kef eləyirsən bu dəbdəbəli sarayda.
Şeyxin alnında tər damcıları parladı və onun rişxəndi
qəzəbin içində əridi. Lakin o özünü sakit tutmağa çalışdı. Və
guya Xəlili eşitməmiş kimi səsləndi:
– Sən kafirsən və bizim sənin gülməli nitqlərinə qulaq as-
maq fikrimiz yoxdu! Biz səni bura çağırmışıq ki, bir cinayətkar
kimi mühakimə edək. Və sən anlamalısan ki, elə bir şəxsin qar-
şısındasan ki, o, ona verilən hakimiyyətlə əlahəzrət əmir Amin
Şihabı bu kənddə təmsil etmək səlahiyyətinə malikdir. Sən təh-
qir etdiyin kilsənin təmsilçisi Elias atanın qarşısında dayanmı-
san. İndi isə öz müdafiənə nəsə deyə bilərsən, ya da ki, diz çök
qarşımızda və biz səni bağışlayaraq monastırda işlədiyin kimi
burda da çoban işləməyinə icazə verək.
Xəlil cavab verdi:
– Cinayətkarı digər cinayətkar mühakimə edə bilməz və
kafir də özünü günahkarlar qarşısında təmizə çıxarmamalıdır.
O, toplanmış camaata göz gəzdirərək onlara müraciət
etdi:
170
– Mənim qardaşlarım, tarlalarınızın sahibi adlandırdığı-
nız və çoxdan bəri itaət etdiyiniz bu adam məni bura gətirməyi
və əcdadlarınızın sümükləri üzərində ucaltdığı bu evdə, sizin
qarşınızda mühakimə etməyi əmr etmişdir. Sizin inamınızdan
istifadə edib kilsə başçısı olmuş bu insan isə gəlib ki, məni mü-
hakimə etsin, şeyxə məni alçaltmaqda və əzabımı artırmaqda
yardımçı olsun. Siz bura mənim əzablarımı görmək və mərhə-
mət yalvarışlarımı eşitmək üçün yığışmısınız. Evlərinizi tərk
etmisiniz ki, öz oğlunuzu və qardaşınızı əli bağlı görəsiniz. Siz
gəlmisiniz ki, yırtıcı əlində çabalayan qurbanı görəsiniz. Siz
bura gəlmisiniz məhkəmə qarşısında duran kafiri görəsiniz.
Mən – monastırdan qovulmuş cinayətkar və bidətçiyəm. Boran
məni sizin kəndə gətirdi. Mənə qulaq asın və mərhəmətli yox,
ədalətli olun. Zira, mərhəmət günahı olana lazımdı, günahsız
insanın isə ədalətdən başqa heç nəyə ehtiyacı yoxdur.
Mən sizi andlılar məhkəməsinin üzvləri kimi qəbul
edirəm, zira, xalqın iradəsi – Allahın iradəsidir. Ürəklərinizi
yuxudan oyadın, diqqətlə qulaq asın, sonra isə öz vicdanınızla
məni mühakimə edin. Sizə deyiblər ki, mən allahsızam, amma
deməyiblər ki, mən nə günahın sahibiyəm, yaxud hansı cinayəti
törətmişəm. Siz məni oğru kimi qolu bağlı görmüsünüz, amma
mənim əməllərim barədə sizə heç nə məlum deyil. Çünki bu
məhkəmədə onlar barədə heç nə danışılmayıb, burda təkcə
cəzadan danışmaqda maraqlıdırlar.
Mənim cinayətim sizin dərdlərinizi anlamağımdadır, mə-
nim əziz həmvətənlərim. Zira, mən boynunuzu əzən boyundu-
ruğun ağırlığının nə demək olduğunu yaxşı bilirəm. Mənim gü-
nahım – sizin qadınlarınızın halına yanmağımda, sizin uşaqları-
Dostları ilə paylaş: |