19 Ocak 2012 Tarih ve 6271 Sayılı Cumhurbaşkanı Seçimi Kanunu, Normalde 2012 Yılının Ağustos Ayında Yapılması Gereken Cumhurbaşkanlığı Seçimlerine Uygulanabilir mi?
Burada son olarak şu hususa da dikkat çekmek isteriz ki, önümüzdeki günlerde 19 Ocak 2012 tarih ve 6271 sayılı Cumhurbaşkanı Seçimi Kanununun normalde 2012 yılının Ağustos ayında yapılması gereken Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde uygulanıp uygulanmayacağı hususu da tartışma götürür bir sorundur. Çünkü, söz konusu Kanunun görevdeki Cumhurbaşkanının görev süresinin yedi yıl olduğu ve dolayısıyla Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin 2014 yılında yapılacağı yolundaki hükmü, Yüksek Seçim Kurulu, “seçim kanunlarında yapılan bir değişiklik” olarak görüp, bu hükmün Anayasanın 67’nci maddesinin son fıkrası uyarınca yürürlüğe girmesinden itibaren ancak bir yıl sonraki seçimlerde uygulanabileceğine karar verip, 6271 sayılı Kanuna rağmen, Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin 2012 yılı Ağustos ayında yapılmasına karar verebilir. Nihayette 6271 sayılı Cumhurbaşkanlığı Seçim Kanunu da Anayasamızın 67’nci maddesinin son fıkrası kapsamında bulunan, “Milletvekili Seçimi Kanunu”, “Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanun” ve “Anayasa Değişikliğinin Halk Oyuna Sunulması Hakkında Kanun” gibi bir seçim kanunudur.
Şüphesiz burada Anayasamızın 67’nci maddesinin son fıkrasının yasakladığı şeyin, seçimlere bir yıl kala “yeni bir seçim kanunu yapmak” değil, “mevcut seçim kanunlarında değişiklik yapmak” olduğu ileri sürülebilir. Bu düşünce şu şekilde çürütülebilir: Anayasamızın 67’inci maddesinin seçimlere bir yıl kala seçim kanunlarında değişiklik yapmayı yasaklamış ise, yeni bir seçim kanunu yapmayı evleviyetle, yani a fortiori yasakladığı söylenebilir. Zira, hukukun genel teorisinde, a minore ad maius argümanı uyarınca, bir şey yasaksa, o şeyden daha büyük olan şeyin de yasak olduğu kabul edilmektedir63. Yeni bir seçim kanunu yapmak, bir seçim kanununda değişiklik yapmaktan daha büyük bir şeydir. Bir seçim kanununda, seçimlere bir yıl kala değişiklik yapmak yasak ise, yeni bir seçim kanunu yapmak a fortiori yasaktır. Bunu şu şekilde de somutlaştırabiliriz: Cumhurbaşkanı Seçim Kanunu Tasarısı TBMM’ye geldiği şekilde, yani onbirinci Cumhurbaşkanının görev süresinin yedi yıl olduğu yolunda geçici madde olmaksızın geçen sene kabul edilseydi ve bu sene de bu adı geçen Kanuna bu geçici madde eklenseydi, herhalde bu geçici maddenin Ağustos 2012’de yapılması gereken Cumhurbaşkanı seçimlerine uygulanabileceğini kimse iddia edemeyecekti. Nasıl bu Kanunda seçimlere bir yıl kala değişiklik yapılamaz ise, seçimlere bir yıl kala bu Kanunun kendisi de yapılamaz. Çünkü Kanunun kendisi, “omne totum est maius sua parte64 (her bütün kendi parçasından büyüktür)” şeklindeki Öklid teoremi uyarınca bu Kanunda değiştirilen bir maddeden veya bu Kanuna eklenen bir geçici maddeden daha büyüktür. Dolayısıyla parçası için yasak olan şey, bütün için evleviyetle yasaktır.
Ayrıca belirtelim ki, Anayasamızın 67’nci maddesinin son fıkrası hükmünün sadece seçim kanunlarında yapılacak formel değişiklikleri kapsadığı, yeni bir seçim kanunu yapılmasını yasaklamadığı görüşü kabul edilirse ortaya şöyle bir bakınca da çıkacaktır: Seçimlere bir yıl kala, yürürlükteki bir seçim kanununda değişiklik yapmak isteyen iktidar, bu kanunda formel bir değişiklik yapmak yerine, getirmek istediği hükmü bağımsız bir kanun olarak kabul edebilir. Örneğin 2839 sayılı Milletvekili Seçim Kanununun 33’üncü maddesinde öngörülen yüzde onluk ülke barajı, seçimlere bir yıldan az bir zaman kala TBMM tarafından, adı geçen Kanunun 33’üncü maddesinde değişiklik yapılmak yerine yeni ve bağımsız bir “Ülke Barajı Kanunu” kabul edilerek, yüzde ondan daha aşağıya indirilebilir veya daha yukarıya çıkarılabilir. Böylece Anayasanın 67’nci maddesinin son fıkrasının yasakladığı amaca ulaşabilir.
Burada sadece şu hususa dikkat çekmek istiyorum. Anayasamızın 67’nci maddesinin son fıkrası açısından, 19 Ocak 2012 tarih ve 6271 sayılı Cumhurbaşkanı Seçimi Kanununun normalde 2012 yılının Ağustos ayında yapılması gereken Cumhurbaşkanlığı seçimlerine uygulanıp uygulanmayacağı sorunu tartışmaya değer bir sorundur.
SONUÇ
Yukarıda de belirttiğimiz gibi, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün görev süresinin yedi yıl olduğunu savunan meslektaşlarımızın düşüncelerini en az bizim düşüncelerimiz kadar saygın buluyoruz. Zira bu düşünceler, yine yukarıda açıkladığımız gibi onların siyasî mülahazalarla ürettikleri düşünceler değil, samimî düşünceleridir. Ama Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün görev süresinin kanunla belirlemeye teşebbüs edenler hakkında maalesef aynı şeyleri söylememiz mümkün değildir. Ayrıca belirtmek isteriz ki, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün görev süresinin yedi yıl olduğunu savunan meslektaşlarımızın, bu sürenin kanunla belirlenebileceğini savunduklarına da ben şahit olmadım. Zira, Cumhurbaşkanının görev süresinin yedi yıl olduğunu söylemek başka bir şey, bu sürenin kanunla belirlenebileceğini söylemek başka bir şeydir.
Hukuka saygılı iktidarların yapması gereken şey, beğenmedikleri bir hukuk kuralı varsa, bunu ihlâl etmek, bunu dolanmak, bunu çarpıtmak değil, güçleri yetiyorsa, bu kuralı önceden usûlüne uygun olarak değiştirmekten ibarettir. Ülkeyi yöneten insanların kendilerini hukuk kurallarıyla bağlı hissetmedikleri bir ülkede hukuk güvenliği sarsılır. Hukuk kuralları herkes için bağlayıcıdır. Hukuk kurallarını çarpıtmanın, onları dolanmanın dürüstlük ve samimiyetle bağdaşacak bir yanı yoktur.
Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün görev süresini kanunla uzatma yolunda bu hukuka aykırı teşebbüsün mimarı olan Adalet ve Kalkınma Partisinin kendisi hukuk kurallarının çarpıtılmasından çok çekmiş bir partidir. Hatırlanacağı üzere 2007 yılının Mayıs ayında Anayasa Mahkemesi, o zaman yürürlükte olan Anayasamızın 96 ve 102’nci maddelerindeki kuralları çarpıtarak, Adalet ve Kalkınma Partisinin Cumhurbaşkanı seçmesine engel olmuştur. Anayasa Mahkemesinin o zaman yaptığı yorumu bu satırların yazarı en şiddetli bir şekilde eleştirmiş, Anayasa Mahkemesi kararının bütünüyle yanlış olduğunu ve o zamanki TBMM çoğunluğunun Cumhurbaşkanı seçme hakkına meşru olarak sahip olduğunu savunmuştur65.
Burada şunun altını çizmek isterim: Yine o günlerde Adalet ve Kalkınma Partisine Cumhurbaşkanı seçtirmemek için TBMM’de toplantı yetersayısının 367 olduğu yolundaki görüşlere karşı çıkarak, Zaman Gazetesinde yazdığı bir makalesinde Prof. Dr. Ergun Özbudun şu uyarıyı yapmıştır:
“Bugün belli bir kesimin belli siyasal amaçlar doğrultusunda hukuk kurallarını çarpıtma gayretine karşı sessiz kalınırsa, yarın başka bir kesimin bambaşka amaçlar uğrunda o kuralları çiğnemesine karşı söyleyecek sözümüz olmaz”66.
[s.50] Bugün, tamı tamına beş yıl sonra aynı uyarıyı, hocam Ergun Özbudun’un cümlesini aynen ödünç alarak, ama bu sefer Adalet ve Kalkınma Partisine karşı ben yapmak istiyorum:
“Bugün belli bir kesimin belli siyasal amaçlar doğrultusunda hukuk kurallarını çarpıtma gayretine karşı sessiz kalınırsa, yarın başka bir kesimin bambaşka amaçlar uğrunda o kuralları çiğnemesine karşı söyleyecek sözümüz olmaz”.
Hukuk kuralları iki tarafı keskin bıçak gibidir. Nalıncı keseri değildir. Hukuk kurallarına saygı, sadece lehimize olduklarında değil, aleyhimizde olduklarında da onlara itaat etmeyi gerektirir.
Görünen odur ki, Cumhurbaşkanının görev süresine ilişkin Anayasamızın 102’nci maddesinin ikinci fıkrası hükmü, Adalet ve Kalkınma Partisinin hoşuna giden bir hüküm değildir. Adı geçen parti, hukuka saygılı ise, ya bu hükme Anayasa değişikliği yoluyla istisna getirmeli, ya da ona boyun eğmelidir. 15-24 Ocak 2012.
KAYNAKÇA
AarnIo (Aulis), Le rationnel comme raisonnable: la justification en droit, Trad. par Geneviève Warland, Bruxelles ve Paris, E. Story-Scientia, L.G.D.J., 1992.
AKBULUT (Olgun), “Cumhurbaşkanının Görev Süresi”, Güncel Hukuk, Sayı 6-90, Haziran 2011, s.28-30.
AKBULUT (Olgun), “Cumhurbaşkanının Seçimine Dair Anayasa Değişikliklerinin Siyasal Sisteme Etkileri”, Prof. Dr. Mehmet Akad’a Armağan, İstanbul, 2012 (Çıkacak).
BERGEL (Jean-Louis), Théorie générale du droit, Paris, Dalloz, 3. Baskı, 1999.
BİLİR (Faruk), “11. Cumhurbaşkanının Görev Süresi”, http://www.ankarastrateji.org/yazar/doc-dr-faruk-bilir/11-cumhurbaskaninin-gorev-suresi/, 21 Aralık 2011 (Erişim tarihi: 20 Ocak 2012).
BOUVİER (John), A Law Dictionary, Philadelphia, Childs & Petersons, 6. Baskı, 1856, c.II (http://books.google.com.tr/books?id=7JNDAAAAcAAJ&printsec=), (Erişim Tarihi: 15 Ocak 2012).
CARBONNIER (Jean), Droit civil: Introduction, Paris., PUF, 23. Baskı, 1995.
DAVİD (René), “Sources of Law”, International Encyclopedia of Comparative Law (Edited by K. Zweigert and K. Drobnig, 20; Vol. II: The Legal Systems of the World: Their Comparison and Unification. Chief Editor René David, II, 1984 (http://books.google.com.tr/books?id=oj9p852q-5UC&pg=PA87) (Erişim Tarihi: 20 Ocak 2012).
DOĞANOĞLU (Ali Erdem), “Cumhurbaşkanının Görev Süresinin Belirlenmesi Sorunu”, Ankara Barosu Dergisi, Yıl 2011, Sayı 3, s.196-210.
EKŞİ (Oktay), “Hesap Hatası”, Hürriyet, 1 Ekim 2009, (http://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/12592235.asp) (Erişim Tarihi: 20 Ocak 2012).
ERDİL (Kürşat) ve Ömer Keskinsoy, “Cumhurbaşkanının Görev Süresi”, Ankara Barosu Dergisi, Yıl: 68, Sayı 2010/1, s.253-258.
ERDOĞAN (Mustafa), “Cumhurbaşkanının Görev Süresi 7 Yıldır”, Star Gazetesi, 13 Şubat 2010 (http://www.stargazete.com/yazar/mustafa-erdogan/secimlere-dogru-haber-344445.htm) (Erişim Tarihi: 20 Ocak 2012).
GÖZLER (Kemal), “Cumhurbaşkanının Seçimi Konusunda Bir Açıklama”, Türkiye Günlüğü, Sayı 89, Yaz 2007, s.17-23 (www.anayasa.gen.tr/ cbnin-secimi-tgunlugu.htm) (Erişim Tarihi: 15 Ocak 2012).
GÖZLER (Kemal), “Hukukun Siyasetle İmtihanı: Kim Sınıfta Kaldı?”, Türkiye Günlüğü, Sayı 89, Yaz 2007, s.5-16 (www.anayasa.gen.tr/kim-sinifta-kaldi.htm) (Erişim Tarihi: 15 Ocak 2012).
GÖZLER (Kemal), Anayasa Hukukunun Genel Teorisi, Bursa, Ekin, 2011, c.I.
GÖZLER (Kemal), Hukuka Giriş, Bursa, Ekin, 8. Baskı, 2011.
GÖZLER (Kemal), İdare Hukuku, Bursa, Ekin, 2. Baskı, 2009, c.I.
GÖZLER (Kemal), Türk Anayasa Hukuku Dersleri, Bursa, Ekin, 5. Baskı, 2008.
GRIDEL (Jean-Pierre), Notions fondamentales de droit et droit français, Paris, Dalloz, 1992.
GRZEGORCZYK (Christophe), Françoise Michaut ve Michel Troper (Ed.) Le positivisme juridique, Bruxelles ve Paris, E.Story-Scientia ve LGDJ, 1992.
GÜL (Cengiz), “Türkiye’de Cumhurbaşkanının Görev Süresine İlişkin Hukuki Bir Değerlendirme”, E-akademi, Eylül 2010, S. 103, http://www.e-akademi.org/makaleler/cgul-2.htm (Erişim Tarihi: 18 Ocak 2012).
KALİNOWSKİ (Georges), Introduction à la logique juridique: éléments de sémiotique juridique, logique des normes et logique juridique, Paris, LGDJ, 1965.
KOÇAK (Mustafa), “Cumhurbaşkanının Görev Süresi”, Radikal, 3 Eylül 2010 (http://www.radikal.com.tr/Radikal.aspx?aType=RadikalDetayV3&CategoryID=99&ArticleID=1016989) (Erişim Tarihi: 16 Ocak 2012).
OĞURLU (Yücel), Kazanılmış Haklara Saygı ve Haklı Beklentiler Sorunu, Ankara, Seçkin, 2003.
ÖZBUDUN (Ergun), “Cumhurbaşkanı Seçimi ve Anayasa”, Zaman, 17 Ocak 2007 (www.zaman.com.tr/haber.do?haberno=488498) (Erişim Tarihi: 15 Ocak 2012)..
RAPALJE (Stewart) ve Robert L. Lawrence, A Dictionary of American and English Law with Definitions of the Technical Terms of the Canon and Civil Laws, Jersey City, Frederick C. Linn & Co., 1888 (Reprinted 1997 by The Lawbook Exchange)(http://books.google.com.tr/books?id=qg83MNT4WB4C&printsec=) (Erişim Tarihi: 20 Ocak 2012).
SAĞLAM (Fazıl), “Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün Görev Süresi”, Cumhuriyet, 5 Ocak 2012 (http://cumhuriyet.com.tr/?hn=305512) (Erişim Tarihi: 15 Ocak 2012).
SEVİNÇ (Murat), “Cumhurbaşkanı’na Açık Mektup”, Radikal İki, 19 Haziran 2011 (http://www.radikal.com.tr/Radikal.aspx?aType=RadikalEklerDetayV3&ArticleID=1053472&CategoryID=42) (Erişim Tarihi: 15 Ocak 2012).
STARCK (Boris), Henri Roland ve Laurent Boyer, Introduction au droit, Paris, Litec, 5. Baskı, 2000.
TERRE (François), Introduction générale au droit, Paris, Dalloz, 6. Baskı, 2003.
TEZİÇ (Erdoğan), Anayasa Hukuku, İstanbul, Beta, 13. Baskı, 2009.
YAVUZ (Bülent), “2007 Anayasa Değişikliğinin Doğurduğu Tereddütler ve Çözüm Yolları”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt XII, Yıl 2008, Sayı 1-2, s. 1173-1214.
(c) Kemal Gözler. 2012.
Bu makalenin hazırlık versiyonu, ilk defa 16 Ocak 2012 tarihinde anayasa.gen.tr’de yayınlanmıştır.
Bu makale kopyalanıp, başka sitelere konulamaz. Bunun yerine http://www.anayasa.gen.tr/gorev-suresi.htm şeklinde link verilmesi önerilir.
Bu makaleden usûlüne uygun alıntılar yapılabilir. Alıntı yapılırken şu şekilde atıf yapılması önerilir: Kemal Gözler, “Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün Görev Süresi Ne Kadardır ve Bu Görev Süresi Kanunla Belirlenebilir mi?”,
www.anayasa.gen.tr/gorev-suresi.htm (erişim tarihi). Makale kağıt üzerinde yayınlanıncaya kadar makaleye atıfta erişim tarihinin belirtilmesinde yarar vardır. Zira gelen eleştiriler doğrultusunda makalede düzeltme ve değişiklikler yapmam mümkündür. Nitekim bu makale buraya ilk defa 16 Ocak 2012 tarihinde konulmuştur. Ancak makalede aynı gün, 18, 23, 24, 25 ve 26 Ocak 2012 günlerinde düzeltmeler ve bazı değişiklikler yapılmıştır.
Bu makalenin 18 Ocak 2012 tarihli KISA versiyonuna www.anayasa.gen.tr/gorev-suresi-kisa.pdf den ulaşabilirsiniz.
Editör: Kemal Gözler
Email: kgozler[at]hotmail.com
Ana sayfa: www.anayasa.gen.tr
Bu sayfa: www.anayasa.gen.tr/gorev-suresi.htm
Konuluş Tarihi: 16 Ocak 2012
Değişiklikler: 16, 18, 23, 24, 25, 26 Ocak 2012,
Son Değişiklik: 30 Ocak 2012
Makalenin Terazi dergisinde yayınlandıktan sonra buraya tekrar konulma tarihi: 2 Nisan 2012
Dostları ilə paylaş: |