Cwfwr Cabbarl\. Se[ilmi] Wswrlwri

37

Son zamanlar odlar yurdunu says\z fwlakwtlwrw [u`lam\] ac\ql\ Whrimwnw nw qwdwr adi

qurban verildisw, ovunmad\. Ona qiymwtli qurban gwrwkmi]. Odur ki, =klwnin wn g=zwl

q\z\, mwmlwkwtin wn dwywrli incisi, odlar gwlini Solmaz, minlwrcw cismani wzablara d=z^b,

ruhani q^dsiyywt vw ^lviyywtw vard\qdan sonra qurban verilir. Bwlkw yurdumuz ulu

H^rm^zd^n k=lgwsindw vw yurdumuzda olan xilafwt ordusunun… wdalwt… qanad\

alt\nda…

QORXMAZ (

bir hiddwtlw). Hmm… wdalwt qanad\… nw qwdwr s^sl^ bir yalan.

D+NMWZ (

=z^n^ unudub, bwrkdwn ba`\raraq). Ya-ya-yalan deyirswn!

QORXMAZ. Sus! (

Tez onu danlay\r.)

TO~RUL. D=nmwz, sus, nw edirswn?

D+NMWZ. {a-[a]d\m, To`rul.

(Hwr kwsdw bir maraq, twrpwni], g=zlwr sws yiywsini axtar\r. Xilafwt adamlar\ k^tlw i[wrisindw

gwzirlwr. Elw bu arada, Solmaz atw]gah qap\s\nda g=r^n^r, diqqwti =z twrwfinw [wkir.)

YANARDA~. Odlar gwlini oda at\larkwn hwr kws ulu H^rm^zddwn dilwyini xat\rlas\n.

S+NMWZ. Solmaz bu taxt\n ilk pillwsindw m^qwddws nw`mwlwri dinlwywcwk, ikincidw

ham\n\n ^z^nw bax\b, =z ^lviyywtilw ^rwklwrindwki dilwklwrini hiss edwcwk, nwhaywt, ^[^nc^

pillwyw qalx\b =z^n^ oda atacaqd\r.

ODDAMD|. Kimin nwziri varsa, qoyundan, ke[idwn, toyuqdan, c^cwdwn, kim nw bacar\rsa

vw nw qwdwr [ox bacar\rsa, niyywt etmwli vw sabahdan gec olmayaraq gwtirmwlidir.

(Solmaz m^qwddws mahn\lar alt\nda dal`\n vw ^zg^n add\mlarla gwlir.)

WBU &BEYD. Altunbay, swnin ke[mi] ni]anl\n nw qwdwr g=zwlmi]! G=r^rswnmi, Rwbi?

RWBI. O, dilbwr f^sunkar bir d^nya g=zwlidir.

WBU &BEYD. “Fwtwbarwkwllah^ whswn^l-xaliqeyn!”

ELXAN. Odur, odur, gwlir. Gecwlwr ulduzlardan, g^nd^zlwr ]wfwqlwrdwn soru]du`um dilwk

pwrisi. O, idraks\z bir k^tlwnin swfil qorxaql\`\na qurban olub gedir.

(Solmaz m^qwddws mahn\lar alt\nda ilk pillwyw qalx\r vw qara camaat Solmaz\n ayaqlar\na

ax\]\b a`lay\r vw dilwk dilwyir.)

XALQ. Odlar gwlini, swn bizdwn ayr\l\rsan! Bizi ba`\]lat. Od wsirgwsin. Od, k=mwk ol…

ALTUNBAY (

Solmaza yana]araq, yava]dan). Solmaz, mwn swnw son borcumu verirwm. Mwn

swnsiz dw ya]aya bilwrwm. Lakin swn mwnsiz ya]aya bilmwdin. Mwn yenw dw buradayam.

Lakin han\ swnin swfil pey`wmbwrin? Arada kim qald\? Swn vw q\zmar odlar!

SOLMAZ. Get, Altunbay, get! (

Hiddwtlw ikinci pillwyw qalx\r.)

YANARDA~ (

xalqa). Sus. Yetwr. Geri. (Ham\ gerilwyir.) Art\q, odlar gwlini, swn b^t^n

xalq\n ^z^nw baxmal\ vw =z q^dsiyywtinlw dilwklwrini g=zlwrindw oxuyub, ulu H^rm^zdw

yetirmwliswn.

(Solmaz s\ra ilw k^tlwni s^z^r.)

---

38

ELXAN. O yax\nla]\r, mwn bu dwqiqwdw ac\ql\ bir ild\r\m olmaq, allah ad\na d^zwlmi] bu

swfalwt oca`\n\ bir q\rp\mda alt-^st etmwk istwrdim. Ana twbiwt, ne[in mwni g^cs^z,

bacar\qs\z bir insan yaratd\n? Bar\ bir k^lwk olsayd\m, b^t^n dwh]wtimlw wswrdim. Bir

g^nw] olsayd\m bu yaramaz k^rwnin torpaqlar\n\ cwhwnnwm kimi yand\rard\m! Yax\c\ bir

od, bir dwniz, bir seylab, bir tufan, bir fwlakwt, bir cwhwnnwm olayd\m. Ancaq belw ^rwyi

dilwkli, qolu g^cs^z bir insan olmayayd\m! Ox, Qorxmaz, o bax\r! O, b^t^n ^rwklwri,

b^t^n duy`ular\ anlamaq istwyir. Bax, yavrum, zavall\ Elxan\n ^rwyindw bu dol`un

g=zlwrdwn, bu mwhzun heywtdwn ba]qa he[ bir ]ey yoxdur. Apar, apar onu, apar. Haraya

istwyirswn, apar, o swnindir.

QORXMAZ. Elxan, =z^n^ unutma!

(Bu aral\q Solmaz ilw Elxan\n bax\]lar\ bir-birinw ili]ir vw saxlan\r.)

SOLMAZ. Aman, o yenw buradad\r.

YANARDA~. Solmaz, swn bu g^n =z^nlw he[ bir al[aq, cismani duy`u aparmamal\, ruhani

^lviyywt vw q^dsiyywtlw g=ylwrw u[mal\san. Hayd\, odlar q\z\, ulu H^rm^zd yurdumuzu,

xalq\m\z\ vw inananlar\ swnin q^dsiyywtinw ba`\]las\n.

D+NMWZ. O yax\nla]\r.

TO~RUL. O, son pillwdwdir.

SOLMAZ (

birdwn swrt bir d=n^]lw). Swn, ey mwqswdinw do`ru hw]wrat kimi ayaqlar alt\nda

s^r^klwnwn dili ba`l\, wli zwncirli, g^cs^z, mwhkum qul! Mwn =l^rwm. Lakin swn torpaqdan

qalx! Son nwfwsimdw bil ki, mwn swni sevirdim. (

Solmaz qwti gedi]lw oda at\lmaq istwrkwn.)

ELXAN. Saxlan, yaramaz q\l\nc d^nyas\! Elxan bilwgwnli hwlw =lmwmi]dir. (

Ild\r\m s^rwtilw

^[^nc^ pillwyw at\l\r, Solmaz\ tutaraq.) Swni twk buraxmaram.

QORXMAZ. To`rul, haz\r ol!

ODDAMD|. Aman, c^cw kimi t^k^m^ didwcwklwr.

(&mumi bir hwrwkwt vw hwywcan.)

YANARDA~. Ey, swrswm nw edirswn? Onun ^lviyywtinw toxunulmaz.

ELXAN. {wkil, onu siz, onu H^rm^zdlwr, Whrimwnilwr anlaya bilmwzlwr. Onu mwn

anlaram. O, mwnimdir. Qald\r\n bu cwhwnnwm manqallar\n\, qald\r\n! (

Twpiyi ilw mwrasim

]eylwrini oda u[urur.)

YANARDA~. Ey ulu H^rm^zd^n dostlar\, art\q mwn sizin m^qwddwrat\n\z\ qorumaqdan

g^cs^zwm.

SOLMAZ. Art\q mwn swndwn ayr\lmaram. Bwrabwr =lwk.

K&TLW. Yox olsun dinsiz, allahs\z! (

Ona do`ru h^cum edir.)

ELXAN. Saxlan, oyunlar oyunca`\, tapdanm\] qul! Hwdwfsiz, kor k^tlw! Bilwgwnli Elxan

swnin d^]mwnin deyildir. Swnin d^]mwnin onlar, onlar, onlard\r. (

Wbu &beydi vw atw]gah\

g=stwrir.)

K&TLW (

geri bas\laraq). Kim, nwdir, Elxanm\? Budur!

QORXMAZ. To`rul, hayd\!

---

39

WBU &BEYD. Rwbi, budur, Elxan, tez! (

Eyni zamanda =z^ yal\n q\l\nc ^[^nc^ mwrtwbwyw

at\l\r.)

RWBI. Hayd\, islam m^cahidlwri, meydan sar\lmal\!

TO~RUL. Hayd\, azadl\q m^barizlwri, irwli, urra!

K^tlw da], yumruq, a`ac vw ba]qa ]eylwrlw “Yox olsun dinsiz… Var olsun azad qul!”—deyw

toqqu]ur, eyni zamanda Wbu &beyd yal\n q\l\nc\n\ Solmaz\ qucmu] Elxana endirwrkwn o

biri twrwfdwn at\lm\] D=nmwz q\l\nc\n\ onun k=ks^nw sanc\r. Wbu &beyd y\x\l\r. Aran\

b^r^m^] toz-duman vw qaranl\q i[wrisindw q\l\nclar\n swsi e]idilir.

QORXMAZ (

qaranl\qdan). Azad qartallar, irwli, urra!..

RWBI. Hayd\, islam m^cahidlwri, allah!..

(Qat\ qaranl\qda e]idilwn hwr iki twrwfin h^cum gurultular\ alt\nda)

Pwrdw

On swkkizinci g=r^]

(X^rrwmdw geni], ax\ml\-bax\ml\ bir meydan[a: Bizans el[isi vw Ild\r\m.)

BIZANS EL{ISI. Cwnab, tuhaf bir ]eydir. Bu =lkwdw pula, q\z\la bir ]ey vermirlwr.

ILD|R|M. Yol[u, =lkwmizdw q\z\l i]lwmir. Kimin nwyinw gwrwkdir.

EL{I. Maraql\ bir ]eydir. Lakin mwn bir d=vlwtin el[isiywm. Buran\n h=kumwt

adamlar\ndan birini g=rmwk istwyirwm.

ILD|R|M. Burada h=kumwt yoxdur. Hwr kws =z h=kumwtidir.

EL{I. Cwnab, ya siz mwni swrimi]siniz, ya da… necw ywni h=kumwt yoxdur. H=kumwtsiz dw

=lkw olarm\? Biri bir ]ey o`urlad\. Bir ]ey oldu. Hwr halda qona`a g^lmwk yax]\ bir i]

deyildir. Hwm dw bir twk swn deyilswn. Ham\ belw deyir.

ILD|R|M. Yol[u, swni aldatm\rlar. Burada he[ bir kws ]ey o`urlaya bilmwz, o`urlamaz da.

{^nki kimswnin bir ]eyi yoxdur, hwr ]ey ham\n\nd\r. Ham\s\ bir yerdw [al\]\r, bir yerdw

toplay\r, bir yerdw i]lwyir.

EL{I. Qarda]\m, birdwn biri birinin arvad\na, q\z\na dola]d\?

ILD|R|M. Zatwn burada kimswnin, siz d^]^nd^y^n^z kimi, arvad\ yoxdur. Iki nwfwr istwrsw,

uyu]ub ya]ar, istwrsw, ayr\l\b gedwr.

EL{I. Ax\ yenw bir qanun olmal\d\r ki…

ILD|R|M. Qanun yoxdur. Wn ba] bir qanun vard\r ki, o da hwr kwsin ba]qaya zwrwrsiz azad

istwyidir. “Ellik” i]lwr ^[^n isw el =z^ s\ra ilw elba]\l\q [wkir.

EL{I. Tuhafd\r! Vallah\, [ox tuhafd\r! Yax]\, mwn burada yad adam, wlimdw pulum,

ac\ndanm\ =lwcwywm?

ILD|R|M. Yox, a qarda]. Swyyahlar, yadlar, qonaqlar ^[^n hwr yerdw b=y^k yurdlar, hwr

]ey vard\r. Qonaq olduqca orada qal\rlar. &mumi k^lfwtimizw girmwk istwywnlwr isw

[al\]mal\d\rlar. Budur, bu g^n^n elba]\s\ gwlir. ({iynindw b=y^k bir zwnbil aparan Altaya.)

Altay, elba]\ swn idin, deyilmi?

ALTAY. Mwn idim, bwrk dw yorulmu]am. Sabahdan da siz olacaqs\n\z.

---