Część 2: Filozofia nowożytna – ogólna charakterystyka

Filozofia



Część 2: Filozofia nowożytna

Filozofia nowożytna – ogólna charakterystyka

- Nowa postawa wobec świata, nie nowy pogląd.

- wstrzemięźliwa, zaniechanie metafizyki

- Ważny nowy fakt: nauka; oddzielenie od metafizyki

- Czynna natura ludzkiego umysłu

- Postawa doczesna

- Nacisk na fakty, nie na idee czy wierzenia

Okresy filozofii nowożytnej

1) Odrodzenie XV- XVI w

2) Okres systemów XVII w

3) Oświecenie XVIII w

4) Okres systemów 1. poł. XIX w

Odrodzenie (Renesans)

Początek epoki Odrodzenia zasadniczo pokrywa się z końcem Średniowiecza – można więc przywoływać tu symboliczne daty: upadek Konstantynopola, koniec wojny stuletniej oraz odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba. Daty te jednak są tylko symboliczne ze względu na płynne przejście od Średniowiecza do Renesansu, szczególnie we Włoszech, jego kolebce, i we Francji, gdzie, szczególnie w sztukach pięknych, długo panowała forma mieszana między sztuką gotycką i renesansową (styl gotycko-renesansowy). Ustalenie początku epoki Renesansu utrudnia także fakt, że do różnych krajów dotarł on w różnym czasie, a w żadnej dziedzinie kultury w żadnym rejonie Europy nie wyparł do końca form średniowiecznych.

Początek renesansu we Włoszech od dawna jest przedmiotem ostrych sporów w historii kultury – niektórzy badacze widzą go już w wieku XIII, inni dopiero w drugiej połowie wieku XV. Dawniej, szczególnie w zafascynowanej renesansem drugiej połowie XIX w., Dante uważany był za twórcę z pogranicza średniowiecza i renesansu, obecnie dość powszechnie uznawany jest za twórcę ściśle średniowiecznego – tylko niektóre ustępy De monarchia i De vulgari eloquentia zdają się temu przeczyć. Szczególnie sporna jest przynależność kulturowa wybitnych twórców wczesnego humanizmu włoskiego z XIV w. – Petrarki i Boccaccia.

W sztukach pięknych styl renesansowy narodził się we Florencji. Także data końca epoki jest sporna i zależy od poszczególnych koncepcji historycznych. Często wymienia się "okrągłą" datę 1600, wymienia się też daty od 1517 (wystąpienie Lutra) przez 1548 (Sobór Trydencki) do 1648 (koniec wojny trzydziestoletniej, a nawet późniejsze.

Historia: zdobycie Konstantynopola przez Turków (1453 r). Uczeni z Konstantynopola przechowujący spuściznę Starożytności znaleźli schronienie we Włoszech: Florencja.

Renesansowy humanizm

Humanizm - ruch filozoficzny, kulturalny i moralny powstały w XV wieku we Włoszech, a zarysowujący się już w XIV wieku i wielu aspektach kultury średniowiecznej, zmierzający do odrodzenia znajomości literatury i języków klasycznych. Był głównym prądem intelektualnym epoki Renesansu.

- Kraje: Włochy, Francja, Niderlandy

- Akademia Platońska we Florencji 1440 r

Villa di Careggi – siedziba Akademii Florenckiej

Akademia Florencka (Akademia Platońska we Florencji, Accademia Platonica) – szkoła filozoficzna założona w 1462 r. we Florencji, będąca czołowym ośrodkiem renesansowego platonizmu. Szkoła została założona pod mecenatem Kosmy Medyceusza w podarowanej przez niego Marsiliowi willi Careggi (Montevecchio).Akademia skupiała badaczy zainteresowanych filozofią Platona oraz jego komentatorów. W zamierzeniu miała odnawiać tradycje Akademii Platońskiej.

Przedstawiciele

- Marsilio Ficino (1433 - 1499)

- Giovanni Pico della Mirandola (1463 - 1499)  

- Michel de Montaigne (1533 – 1592)

Filozofia Odrodzenia

Renesans myśli greckiej i greckiej nauki

Postawa Renesansu

- Wolność myśli

- Indywidualizm

- Zawieszenie znaczenia autorytetów i tradycji

Tendencje filozoficzna Odrodzenia

- antyteocentryzm

- antydogmatyzm

Główne tematy: przyroda, człowiek; nie Bóg

- Teoria poznania

- Oparcie wiedzy na doświadczeniu; empiryzm

<<< DOT

Przedstawiciele

Giordano Bruno (1548 – 1600)

Poglądy

Metafizyka przyrody:

- nieskończoność świata; wniosek z astronomii Kopernika

- nie ma środka świata; nie ma sfer

- perspektywa kosmicznych wielkości

- wszechświat: mnogość samoistnych jednostek (gr. monas)

- jednorodność świata

- życie świata: cechą świata jest wolność; w przyrodzie panuje wolność

- harmonijność świata: świat jako całość jest doskonały