Daġ DÖVRÜ alti cġlddə
Yüklə 2,35 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Dördüncü təbəqə
- BeĢinci təbəqə
- Altıncı təbəqə
- Ye ddinci təbəqə
- Səkkizinci təbəqə
- Doqquzuncu təbəqə
- Onuncu təbəqə
84
dəfə olaraq Mustye mədəniyyətinə aid daş məmulatı və ovlanmış heyvan sümükləri tapılmışdır.
düşərgənin tavanından düşmüş qaya qırıntıları qeydə alınmışdır. Eyni zamanda layın içərisində bir neçə iri qaya daşı aşkar olunmuşdur.
qırıntılarına təsadüf edilmişdir. Layın aşağı hissəsi isə sarı gillicə torpaq qatından ibarətdir. Maraqlıdır ki, ilk dəfə olaraq 1973-cü ildə aparılmış arxeoloji qazıntılar zamanı üçüncü təbəqənin aşağı layından Mustye mədəniyyətinə aid 20 ədəd əl çapacağı tapılmışdır. Bu tapıntı mustye dövrü üçün çox nadir tapıntılardan biridir. Çünki, əl çapacaqları Aşel mədəniyyəti üçün xarakterikdir. Üçüncü təbəqənin ümumi qalınlığı 90-145 sm-ə bərabər olmuşdur.
ibarətdir. Təbəqənin içərisində xırda qaya qırıqlarına rast gəlmək olur. Həmin qırıqlar stalaqmit, stalaktit, stalaqnat parçalardan ibarətdir. 1973-cü il arxeoloji qazıntılarınadək dördüncü təbəqədən heç bir maddi mədəniyyət nümunəsi qeydə alınmamışdır. Ancaq 1973-cü ildə aparılan arxeoloji qazıntılar zamanı dördüncü təbəqədən son Aşel mədəniyyətinə aid bir neçə daş məmulatı və ovlanmış heyvan sümükləri tapılmışdır. Təbəqənin ümumi qalınlığı 1-1,2 m-ə çatır.
85
BeĢinci təbəqə sarı gillicə torpaq təbəqəsindən ibarətdir. Azıx düşərgəsinin stratiqrafiyasında ən zəngin və möhtəşəm qalınlığa malik olan çöküntü beşinci təbəqədən ibarətdir. 1963- 1969, 1971-1986-cı illərdə beşinci təbəqədə aparılan arxeoloji qazıntılar zamanı çoxlu ovlanmış heyvan sümükləri və 300 ədəd daş məmulatı tapılmışdır. Böyük Qafqaz paleolit düşərgələri içərisində ən zəngin stratiqrafiyaya malik Azıx düşərgəsinin beşinci təbəqəsində yuxarıda qeyd olunanlarla yanaşı ocaq yerləri, ibtidai tikili qurğuları, xüsusi küncdə saxlanılan ayı kəllələri tapılmışdır. Bütün tədqiqat mövsümündə beşinci təbəqədən aşağıdakı kiçik laylar qeydə alınmışdır:
İçərisində arxeoloji tapıntılarla bərabər qaya qırıqları da qeydə alınmışdır. Layın qalınlığı 30-43 sm-ə bərabərdir.
Təbəqənin içərisindən daş məmulatı və fauna qalıqları tapılmışdır. Ayrı-ayrı qaya parçalarına da rast gəlmək olur. Layın qalınlığı 28- 44 sm-ə bərabər olmuşdur.
Üçüncü lay açıq sarı gillicə layından ibarətdir. Layın içərisində ayrı-ayrı qaya qırıqlarına təsadüf hallarda rast gəlinir. Arxeoloji qazıntılar zamanı daş mənulatı ilə yanaşı çoxlu ovlanmış heyvan sümükləri də aşkar edilmişdir. Layın qalınlığı 48-62 sm-ə bərabər olmuşdur. 86
Dördüncü lay tünd sarı gillicə torpaq təbəqəsindən ibarətdir. İçərisində arxeoloji materiallarla yanaşı, xırda qaya qırıqları da qeydə alınmışdır. Layın qalınlığı 38-44 sm-ə çatır.
Maraqlıdır ki, 1972-ci ildə yayda aparılan arxeoloji qazıntılar zamanı ocaq yerləri və ibtidai tikili yeri qeydə alınmışdır. Tədqiqatlar zamanı buradan əmək alətləri ilə bərabər ovlanmış heyvan sümükləri də aşkar olunmuşdur. Layın qalınlığı 44-56 sm- ə bərabər olmuşdur.
Arxeoloji qazıntılar zamanı altıncı laydan əmək alətləri ilə yanaşı, çoxlu fauna qalıqları aşkar olunmuşdur. Layın tərkibində düşərgənin tavanından düşmüş qaya qırıqlarına rast gəlmək olur. Tədqiq olunan sahədə layın qalınlığı 42-56 sm-ə bərabər olmuşdur.
Lakin yuxarıda təsvir olunan təbəqələrdən fərqli olaraq altıncı təbəqə olduqca çoxlu çay və qaya daşları ilə zəngindir. Altıncı təbəqə daş məmulatının zəngin olması ilə fərqlənir. Burada aparılan qazıntılar zamanı 3 mindən artıq daş məmulatı tapılmışdır. Təbəqənin qalınlığı 55-87 sm-ə bərabər olmuşdur.
təbəqə açıq-göyümsov gillicə torpaq
təbəqəsindən ibarətdir. 1974-cü ildə arxeoloji qazıntı işlərinə 87
qədər çap olunmuş Azıx düşərgəsinə aid elmi məqalələrdə düşərgənin VI təbəqəsindən aşağıda olan təbəqələrdə arxeoloji materialların olmadığı qeyd olunurdu. Lakin 1974-cü ildə VI təbəqədən altda olan düşərgənin çöküntülərində aparılan arxeoloji qazıntılar zamanı dörd arxeoloji təbəqə (VII-X) qeydə alınmış və həmin təbəqələrdən maddi mədəniyyət qalıqları aşkar olunmuşdur. Təbəqənin qalınlığı 82-98 sm-ə bərabər olmuşdur. Səkkizinci təbəqə nisbətən tünd-göyümsov gillicə torpaq təbəqəsindən ibarətdir. Arxeoloji qazıntılar zamanı təbəqədən maddi mədəniyyət qalıqları aşkar olunmuşdur. Eyni zamanda təbəqənin tərkibində mağaranın tavanından düşmüş tək-tək qaya parçaları qeydə alınmışdır. Təbəqənin qalınlığı 90-115 sm-ə bərabər olmuşdur. Doqquzuncu təbəqə açıq-göyümsov gillicə torpaq təbəqəsindən ibarətdir. Arxeoloji qazıntılar zamanı təbəqədən maddi mədəniyyət nümunələri tapılmışdır. Təbəqənin tərkibində tək-tək qaya qırıntılarına rast gəlmək olur. Təsvir olunan sahədə təbəqənin qalınlığı 78-84 sm-ə bərabər olmuşdur. Onuncu təbəqə sarı gillicə, nisbətən daşlı təbəqədən ibarətdir. Arxeoloji qazıntılar zamanı təbəqənin tərkibindən hazır daş alətlər tapılmışdır. Təbəqə qaya döşəməsi üzərində yerləşdiyindən olduqca bərkdir. Təbəqənin qalınlığı təsvir olunan sahədə 78-83 sm-ə bərabər olmuşdur.
Yüklə 2,35 Mb. Dostları ilə paylaş:
|