9
BP Azərbaycanda Davamlı inkişaf haqqında hesabat 2014
Əməliyyatlarımız
Şahdəniz
Şahdəniz (ŞD) qaz yatağı 1999-cu ildə kəşf edilib.
Yataq sahildən dənizə doğru 70 km məsafədə, suyun
dərinliyinin 50-600 metr arasında dəyişdiyi bir ərazidə
yerləşir. Onun məhsuldar layının qalınlığı 1 000
metrdən artıq, uzunluğu isə 22 kilometrdir. Geoloji
baxımdan mürəkkəb olan ŞD çox yüksək təzyiqə və
çoxsaylı məhsuldar lay horizontlarına malikdir.
2014-cü ildə ŞD yatağından qazın Azərbaycan,
Gürcüstan və Türkiyə bazarlarına etibarlı şəkildə
çatdırılması davam edib.
İl ərzində yataqdan təxminən 9,9 milyard kubmetr
qaz və 2,3 milyon ton (18,7 milyon barel) kondensat
hasil edilib. Mövcud ŞD qurğuları daha da
optimallaşdırılıb ki, bunun nəticəsində gündəlik
hasilat gücü 27,3 milyon kubmetrdən 29,5 milyon
kubmetrədək artırılıb.
2014-cü ildə ŞD mövcud quyuların etibarlılığı və
bütövlüyünü gücləndirən bir sıra mühüm quyu
işlərini tamamladı və yeni hasilat quyusunun
qazılmasına başladı. Beş ŞD quyusu barel ekvivalenti
ilə gündəlik ümumi neft debitinin səviyyəsinə görə
BP-nin dünya üzrə operatoru olduğu ən məhsuldar
hasilat quyuları arasında ilk yerləri tutub.
2014-cü ildə ŞD əməliyyat xərclərinə təxminən
0,4 milyard, əsaslı xərclərə isə 3,9 milyard dollar
vəsait xərcləyib ki, əsaslı xərclərin əksər hissəsi
Şahdəniz Mərhələ 2 layihəsi ilə əlaqədar olub.
M rk zi Az ri
Hasilatın başlanğıcı
fevral 2005
Ş rqi Az ri
Hasilatın başlanğıcı
noyabr 2006
Q rbi Az ri
Hasilatın başlanğıcı
dekabr 2005
Dərinsulu Günəşli
Hasilatın başlanğıcı
aprel 2008
Çıraq
Hasilatın başlanğıcı
noyabr 1997
Şahd niz
Hasilatın başlanğıcı noyabr
2006
D d Qorqud
S yyar qazma
qurğusu
Heyd r liyev
S yyar qazma
qurğusu
İstiqlal
S yyar qazma qurğusu
Qərbi Çıraq
Hasilatın başlanğıcı
yanvar 2014
Şahdəniz Mərhələ 2
Şahdəniz B platforması, sualtı boru
kəmərləri və Səngəçal terminalının
genişləndirilməsi daxildir
2018
Səngəçal terminalı
m liyyatların başlanğıcı
oktyabr 1997
Şahdəniz qaz və kondensat hasilatı
Hasilatın
başlanma tarixi
Ölçü vahidi
Hasilat başlanandan
2014-cü ilin
sonunadək
2013
2014
Təbii qaz
Noyabr 2006
milyard kubmetr
57,8
9,8
9,9
milyard kubfut
2 042
345,5
348,1
milyon barel neft
ekvivalenti
352,0
59,5
60,0
Kondensat
Noyabr 2006
milyon barel
118,2
19,6
18,7
milyon ton
14,8
2,5
2,3
kubmetr ümumi qaz
hasilatı 2014-cü ilin sonuna
Şahdənizin əldə etdiyi
nailiyyətdir.
57,8
milyard
10
BP Azərbaycanda Davamlı inkişaf haqqında hesabat 2014
Şahdəniz Mərhələ 2
Şahdəniz Mərhələ 2 (ŞD2) Azərbaycandan
Avropaya və Türkiyəyə qaz çatdıracaq nəhəng
bir layihədir. Bu layihə yeni Cənub Qaz Dəhlizi
açmaqla Avropa bazarlarının qaz təchizatını və
enerji təhlükəsizliyini gücləndirəcək. Bu,
dünyanın ən böyük qaz işlənməsi layihələrindən
biridir.
Sentyabrın 20-də Səngəçal terminalında Cənub
Qaz Dəhlizinin təməlqoyma mərasimi keçirildi.
Bu, nəhəng Şahdəniz yatağından hasil ediləcək
illlik 16 milyard kubmetr qazın təxminən 3
500 km uzunluğunda boru kəməri vasitəsilə
Gürcüstan, Türkiyə, Yunanıstan, Bolqarıstan,
və İtaliyaya nəql edilməsinə imkan verəcək
layihənin gerçəkləşdirilməsində əlamətdar bir
mərhələdir. İlk qazın nəqli 2018-ci ilin sonlarına
planlaşdırılır və onun Gürcüstan və Türkiyəyə
satışı nəzərdə tutulub. Avropaya ilk təchizat isə
2020-ci ilə gözlənilir.
Cənubi Qafqaz Boru Kəmərinin (CQBK)
genişləndirilməsi və ŞD2 layihəsinin ümumi
dəyəri təxminən 28 milyard dollar olacaq.
ŞD2 layihəsinə körpü ilə birləşdirilən iki
yeni platforma və 26 sualtı quyu, suyun 550
metrədək dərinliyində inşa olunan 500 km
uzunluğunda sualtı boru kəmərləri və Səngəçal
terminalının genişləndirilməsi daxildir.
2014-cü ildə layihə çox yaxşı irəliləyiş edərək
bir sıra işlərin vaxtından əvvəl görülməsinə
nail oldu. Bu nailiyyətlərə tikinti sahələrinin
modernləşdirilməsi, sualtı qurğuların,
platformaların üst modulları və dayaq
bloklarının quraşdırılmasına başlanması
daxildir. Mühəndis-layihələndirmə, tikinti və
təchizat işləri üzrə təxminən 10 milyard dollar
dəyərində əsas müqavilələrin əksəriyyəti
imzalandı və Azərbaycandakı bütün tikinti
sahələrində işlər başlandı. 2014-cü ilin sonuna
qədər Azərbaycanda bütün əsas müqavilələr
üzrə tikinti işlərinə 9 500-dən çox işçi cəlb
olunmuşdu ki, onların da 90%-i Azərbaycan
vətəndaşlarıdır.
2014-cü il boyunca “İstiqlal” və “Heydər Əliyev”
qazma qurğuları ŞD2 öncəqazma proqramını
dəstəkləmək üçün qazma əməliyyatlarını davam
etdirdilər. Bu iki qazma qurğusu artıq ilk qaz
hasilatına hazırlıq üçün yeddi hasilat quyusunu
tamamlayıb.
Səngəçal terminalı
Neft və qaz Azəri-Çıraq-Dərinsulu Günəşli (AÇG)
və Şahdənizdən sualtı boru kəmərləri ilə
Səngəçal terminalına gəlməkdə davam etdi.
Terminalın gündəlik texnoloji emal gücü hazırda
1,2 milyon barel neft və 29,5 milyon kubmetr
Şahdəniz qazı təşkil edir. AÇG səmt qazı da
daxil olmaqla qaz üzrə ümumi texnoloji emal və
ixrac gücü gündəlik 49,3 milyon standart
kubmetrdir.
Qaz CQBK ilə və terminalın qaz emal qurğularını
“Azəriqaz”ın milli qazpaylama şəbəkəsinə
birləşdirən ARDNŞ qaz kəməri ilə ixrac edilir.
2014-cü ildə Səngəçal terminalından 298,5
milyon bareldən artıq neft ixrac edildi. Bunun
260 milyon bareldən çoxu Bakı-Tbilisi-Ceyhan
(BTC) boru kəməri, 31,4 milyon bareldən çoxu
Qərb İxrac Boru Kəməri (QİBK), təxminən
5,3 milyon bareli dəmir yolu və təxminən
1,84 milyon bareli kondensat ixrac xətti ilə
ixrac edilib.
ŞD2 layihəsi üçün texnoloji emal qurğularının
təmin olunması məqsədilə Səngəçal
terminalının genişləndirilməsi üzrə iş davam
edib. Daimi qurğuların tikintisi 2014-cü ildə
qrafik üzrə irəliləyib. Tikinti sahəsi 9 000 ton
poladla təmin edilib və boru estakadalarının
quraşdırılması başlanıb. Payavurma işləri
qrafikdən əvvəl tamamlanıb, qapalı və açıq
drenajların qazılması da daxil olmaqla yeraltı
işlər sürətlə irəliləyib.
Sayı artan işçilərə xidmət üçün müvəqqəti
obyektlər üzrə mühüm nailiyyətlər əldə olunub.
2014-cü ilin sonunda iş sahəsində təxminən
2 000 işçi çalışırdı. Bu rəqəm 2015-ci ilin sonuna
doğru 3 000-ə yaxınlaşacaq.
Şahdəniz Mərhələ 2 üçün hər iki platformanın
üst modulları və dayaq blokları uyğun olaraq
Amek-Tekfen-Azfen (yuxarıda) və Bakı Dərin
Özüllər Zavodu (aşağıda) istehsalat sahələrində
qurulur.
7
dəniz hasilat platforması
Xəzər dənizinin Azərbaycan
sektorunda BP tərəfindən
idarə edilir.