39
BP-nin Azərbaycanda ətraf mühitin monitorinqi
proqramı 2004-cü ildən həyata keçirilir. Bu proqram
yaxın ətraf mühitin monitorinqinə və monitorinqdən
əldə edilmiş nəticələrin təhlilinə sistemli yanaşmanı
təmin etmək üçün işlənib hazırlanıb.
Yaxın ətraf mühitin monitorinqi üzrə tədqiqatlar
həm dəniz, həm də qurudakı obyektlərin
yaxınlığında aparılır. 2012-ci ildə biz beşi dənizdə və
14-ü quruda olmaqla, 19 ətraf mühit tədqiqatı
aparmışıq. Nəticələr 2013-cü ildə hazır olacaq.
2012-ci ilin sonuna, ötən doqquz il ərzində
ümumilikdə 132 monitorinq tədqiqatı yerinə
yetirilib.
Dəniz tədqiqatları
Hasilat əməliyyatlarının təsirini qiymətləndirmək
üçün Çıraq, Şərqi Azəri və Mərkəzi Azəri
platformalarının yaxınlığında dəniz dibinin
monitorinqi aparıldı. Azəri-Çıraq-Dərinsulu Günəşli
– Səngəçal sualtı boru kəməri marşrutu boyunca da
tədqiqat həyata keçirildi. Obyektlərlə bağlı bu
tədqiqatlardan əlavə, əgər dəniz mühitində baş
veribsə, hansı təbii dəyişikliklərin olduğunu başa
düşməyimizə yardım etmək üçün regional tədqiqat
da aparıldı. Azəri-Çıraq-Dərinsulu Günəşli müqavilə
sahəsi yaxınlığında fəaliyyətlərimizdən (və üçüncü
tərəf əməliyyatlarından) müəyyən məsafədə olan
yerlərdən nümunələr götürüldü. Bu zaman dəniz
dibi və su sütununun fiziki və kimyəvi nümunələri,
bentos və plankton populyasiyalarının fauna
nümunələri götürüldü. Lakin nümunələrin çoxlu
sayda olmasına və hər bir nümunə üzrə bir sıra
amillər təhlil edildiyinə görə, tədqiqatın aparılması
ilə tədqiqatlar üzrə izahlı hesabatların hazırlanması
arasında iki ilə qədər gecikmə olur. Ona görə də bu
hesabatda yalnız 2011-ci ilin tədqiqat nəticələri
xülasə şəklində təqdim olunur.
Yaxın ətraf mühitin monitorinqi
Dənizdə və sahilyanı ərazidə yaxın ətraf mühitin tədqiqat nəticələrinin xülasəsi, 2011
Dənizdə
Şahdəniz müqavilə
sahəsi – regional
tədqiqat
Bütün ölçülmüş parametrlərdə konsentrasiya və sahə üzrə paylanmanın
diapazonu əvvəlki illərdəkinə çox oxşar idi, regional və ya lokal miqyasda
dəyişikliklər müşahidə edilmirdi.
Şahdəniz Alfa
platforması üzrə ətraf
mühitin monitorinqi
Ölçülmüş parametrlərin konsentrasiyası və sahə üzrə paylanması 2009-cu
ildə aparılmış əvvəlki tədqiqat zamanı qeydə alınan göstəricilərə çox oxşardır.
Yeganə istisna platformanın birbaşa cənub və şərq tərəfindəki məntəqələrdə
barium (Ba) konsentrasiyasının azca daha yüksək olması idi. Bu yerlərdə Ba
konsentrasiyaları 2007-ci ildə müşahidə edilmiş nəticələrə oxşardır.
Qərbi Azəri platforması
üzrə ətraf mühitin
monitorinqi
Ölçülmüş parametrlərin konsentrasiyası və sahə üzrə paylanması 2009-cu
ildə qeydə alınmış göstəricilərə çox oxşardır. Platformanın yaxınlığında
çöküntülərdə qeydə alınmış Ba konsentrasiyaları yüksək idi. Bu yerlərdə Ba
konsentrasiyaları 2009-cu ildə müşahidə edilmiş nəticələrə oxşar idi.
Dərinsulu Günəşli
(DərSG) platforması üzrə
ətraf mühitin monitorinqi
2011-ci ildəki nümunələrdə metalların və karbohidrogen parametrlərinin
xüsusiyyətləri və konsentrasiyası, həmçinin çöküntülərin fiziki xüsusiyyətləri
2009-cu ilin nəticələrinə oxşar idi. DərSG-də əməliyyatların ətraf ərazidəki
makrobentik icmaya və ya çöküntülərin fiziki-kimyəvi xüsusiyyətlərinə mənfi
təsir etdiyini göstərən heç bir dəlil yoxdur.
Şahdəniz Mərhələ 2
(ŞD2) Şahdəniz Bravo
platforması üzrə ətraf
mühitin ilkin vəziyyətinin
tədqiqi
Planlaşdırılan ŞD2 Bravo platforması ətrafında ətraf mühitin fiziki və kimyəvi
xüsusiyyətlərə görə homogen olduğu müəyyən edildi. Tədqiqat sahəsi
bolluğa və taksonomik zənginliyinə malik makrofauna icmasını dəstəkləyib
və üstünlük təşkil edən taksonomik qrup yanüzən xərçəngkimilər olub.
Çirklənmə və ya pozulmaya dəlalət edən əlamətlər yox idi və ətraf mühit
yaxınlıqdakı SDR26 regional tədqiqat məntəqəsində bir neçə il ərzində
müşahidə olunmuş mühitə çox oxşar idi.
Şahdəniz Mərhələ 2
şərq-şimal manifoldu
üzrə ətraf mühitin ilkin
vəziyyətinin tədqiqi
Planlaşdırılan ŞD2 şərq-şimal manifoldu ətrafında ətraf mühitin fiziki, kimyəvi
və bioloji xüsusiyyətlərə görə homogen olduğu müəyyən edildi. Neft
yatağındakı fəaliyyətlərlə bağlı çirklənmə və ya pozulmanı göstərən heç bir
dəlil yox idi, ətraf mühit yaxınlıqdakı SDR31 və SDR32 regional tədqiqat
məntəqələrində bir neçə il müşahidə olunmuş mühitə çox oxşar idi.
Şahdəniz Mərhələ 2
şərq-cənub manifoldu
üzrə ətraf mühitin ilkin
vəziyyətinin tədqiqi
Planlaşdırılan ŞD2 şərq-cənub manifoldunun yeri mövcud SDX5 quyusunun
sahəsindən 40 m məsafədə təxminən 500 m dərinlikdə yerləşir. ŞD2 şərq-
cənub sahəsinin ətrafındakı məntəqələrin əksəriyyətində çöküntülərin fiziki və
kimyəvi xüsusiyyətləri ətraf ərazi üçün səciyyəvi idi. Lakin SDX5 quyusunun
bilavasitə yaxınlığında yerləşən məntəqələrdə nisbətən yüksək karbohidrogen
konsentrasiyaları, xətti alfa olefin və su əsaslı qazma məhlulunun olması aşkar
edildi. Bu əlamətlər 2008-ci ildə SDX5 quyusunda qazma əməliyyatları zamanı
həyata keçirilmiş atılmaların nəticəsidir.
Şahdəniz Mərhələ 2
qərb manifoldu üzrə
ətraf mühitin ilkin
vəziyyətinin tədqiqi
Planlaşdırılan ŞD2 qərb manifoldu ətrafında ətraf mühitin fiziki, kimyəvi və bioloji
xüsusiyyətlərə görə homogen olduğu müəyyən edildi. Bir məntəqə ətrafında
karbohidrogen çirklənməsinin bəzi əlamətləri var idi. Bunun səbəbi aydın deyil
və ölçülmüş digər kimyəvi və bioloji parametrlərdə bu, özünü göstərməyib.
Ümumilikdə ətraf mühit SDR30 regional tədqiqat məntəqəsi yaxınlığında bir
neçə il müşahidə olunmuş mühitə çox oxşardır.
Şahdəniz Mərhələ 2
qərb-cənub manifoldu
üzrə ətraf mühitin ilkin
vəziyyətinin tədqiqi
Planlaşdırılan ŞD2 qərb-cənub manifoldu ətrafındakı ətraf mühitin fiziki, kimyəvi
və bioloji xüsusiyyətlərə görə homogen olduğu müəyyən edildi. Çirklənmə və
ya pozulmanı göstərən heç bir dəlil yox idi və ətraf mühit yaxınlıqdakı SDR32
regional tədqiqat məntəqəsində bir neçə il müşahidə olunmuş mühitə çox oxşar
idi.
Sahilyanı ərazilər
Şahdəniz Mərhələ 2
Səngəçal buxtasında
tədqiqat
Səngəçal buxtasında ŞD2 üzrə tədqiqat sahəsi Səngəçal buxtasının mövcud
tədqiqat sahəsinin bilavasitə şərqində yerləşir. Metalların və karbohidrogen
parametrlərinin konsentrasiyası və çöküntülərin fiziki xüsusiyyətləri, həmçinin
makrobentik icmanın strukturu buxtada aparılmış əvvəlki tədqiqatlarda
müşahidə edilmiş göstəricilərə oxşar idi.
Yaxın ətraf mühitin monitorinqi proqramımız obyektlərimizin yaxınlığında
ətraf mühitin vəziyyətini diqqət altında saxlayır və əməliyyatlarımızın
təsirlərini başa düşməkdə bizə kömək edir.
Ətraf mühit
BP Azərbaycanda. Davamlı inkişaf haqqında hesabat 2012