8
idarə edilməsi, quyuların idarə edilməsi və
sistemlərin optimallaşdırılması, hasil edilən qumun
idarə edilməsi, lay suyuna və quma nəzarəti, dövri
texniki xidmət strategiyasını və cari iri sərmayə
qoyuluşunu əhatə edir. Bunlar 2013-cü il və daha
sonra hasilatın yaxşılaşdırılmasında son dərəcədə
mühüm rol oynayan sahələr olacaq, bizim
Azərbaycan Dövlət Neft Şirkəti (ARDNŞ) və digər
Azəri-Çıraq-Dərinsulu Günəşli neft hasilatı
(mmbbl – milyon barel, mmte – milyon ton)
Platforma
Hasilatın
başlanma tarixi
Ölçü vahidi
Hasilat
başlanandan 2012-ci
ilin sonunadək
2011
2012
Çıraq
Noyabr 1997
mmbbl
600,8
27,2
27,2
mmte
81,2
3,7
3,7
Mərkəzi Azəri
Fevral 2005
mmbbl
560,5
70,1
58,0
mmte
75,7
9,5
7,8
Qərbi Azəri
Dekabr 2005
mmbbl
504,9
72,4
69,7
mmte
68,2
9,8
9,4
Şərqi Azəri
Noyabr 2006
mmbbl
286,6
45,8
49,0
mmte
38,7
6,2
6,6
Dərinsulu Günəşli
Aprel 2008
mmbbl
195,3
46,4
39,2
mmte
26,4
6,3
5,3
Cəmi
mmbbl
2 148,2 261,9
243,2
mmte
290,3
35,4
32,9
tərəfdaşlarımızla apardığımız birgə işin səmərəliliyi
üçün həlledici əhəmiyyət daşıyacaq.
Çıraq neft layihəsi
2010-cu ilin mart ayında Çıraq neft layihəsi (ÇNL)
üçün dəyəri 6 milyard dollar olan işlənmə planına
sanksiya verildi. Bu plana mövcud Dərinsulu
Günəşli və Çıraq platformaları arasındakı yataq
BP-nin Azərbaycanda fəaliyyəti
BP Azərbaycanda. Davamlı inkişaf haqqında hesabat 2012
M rk zi Az ri
Hasilatın başlanğıcı
Fevral 2005
Şahd niz
Hasilatın başlanğıcı
Noyabr 2006
Çıraq neft layih si
Q rbi Çıraq platforması
2013
Ş rqi Az ri
Hasilatın başlanğıcı
Noyabr 2006
Q rbi Az ri
Hasilatın başlanğıcı
Dekabr 2005
D rinsulu Gün şli
Hasilatın başlanğıcı
Aprel 2008
Çıraq
Hasilatın başlanğıcı
Noyabr 1997
Şahd niz M rh l 2
Şahd niz B platforması, sualtı boru
k m rl ri v S ng çal terminalının
genişl ndirilm si daxildir
2018
S ng çal terminalı
m liyyatların başlanğıcı
Oktyabr 1997
Xəzər hövzəsində BP-nin əməliyyatçısı
olduğu əsas obyektlər
a
Gündə 896 min barelə xam neft, təbii maye qaz və kondensat
daxildir.
b
“Digər”ə Kanada, Cənubi Amerika, Afrika, Asiya (Azərbaycan
istisna olmaqla) və Avstraliya daxildir.
c
Gündə 6 193 milyon kubfut (birgə müəssisələr istisna olmaqla).
BP ortaqlarının dünyanın müxtəlif yerlərində
maye karbohidrogen hasilatındakı xalis payı
a
ABŞ
Böyük Britaniya v Avropanın qalan hiss si
Az rbaycan
Dig r
b
44%
12%
10%
34%
BP ortaqlarının dünyanın müxtəlif yerlərində
təbii qaz hasilatındakı xalis payı
c
ABŞ
Böyük Britaniya v Avropanın qalan hiss si
Az rbaycan
Dig r
27%
7%
2%
64%
9
infrastrukturunda boşluğu doldurmaq üçün nəzərdə
tutulan Qərbi Çıraq platformasının inşası daxildir.
Gözlənilir ki, ÇNL nəticəsində AÇG yatağından neft
hasilatının həcmi cəmi 360 milyon barel artacaq. İlk
dəfədir ki, dünya səviyyəli tikinti-quraşdırma layihəsi
bütövlüklə Azərbaycanda həyata keçirilir.
2012-ci ildə ÇNL tikinti işləri iş gününün itirilməsi
hadisəsi baş vermədən təhlükəsiz şəkildə, iş qrafiki
və plan üzrə davam etdi. Qərbi Çıraq platforması
üçün dayaq blokunun inşası oktyabr ayında
tamamlandı. Tikinti işlərinə, subpodratçılar və
ixtisaslaşmış tədarükçülər də daxil olmaqla,
2 000-dən çox adam cəlb olundu. İşçi qüvvəsinin
96%-i Azərbaycan vətəndaşları idi. Dayaq bloku
Heydər Əliyev adına Bakı Dərin Özüllər Zavodunun
(BDÖZ) obyektlərindəki yerli infrastrukturdan
istifadə etməklə, yerli BOS Şelf şirkəti (hazırda tam
sahibi ARDNŞ-dir) tərəfindən inşa edildi.
İndiyədək Xəzərdə inşa edilmiş ən ağır dayaq bloku
20 oktyabr 2012-ci ildə BDÖZ yanalma körpüsündə
təhlükəsiz şəkildə daşıma barjasına qoyuldu. ÇNL
ərazisində sualtı boruçəkmə əməliyyatlarının
tamamlanması ilə dayaq blokunun dənizdə
quraşdırılması 3 may 2013-cü ildə təhlükəsiz
şəkildə başa çatdırıldı.
2012-ci ilin sonuna AMEK-Tekfen-Azfen tikinti-
quraşdırma sahəsində üst modulların tikintisi
təxminən 97% tamamlandı. Dənizə yola salınma
2013-cü ilin üçüncü rübünə planlaşdırılıb. ÇNL -dən
ilk neftin 2013-cü ilin dördüncü rübündə hasil
edilməsi gözlənilir.
Tikintinin ən qaynar vaxtında ÇNL üzrə podratçılar
işə 8 000-dən artıq işçi götürmüşdülər. On işçidən
doqquzu Azərbaycan vətəndaşı idi.
Şahdəniz
Şahdəniz (ŞD) qaz yatağı 1999-cu ildə kəşf edilib.
Onun rezervuar qalınlığı 1 000 metrdən artıq,
uzunluğu 22 kilometrdir. Yataq sahildən dənizə
doğru 70 km məsafədə, suyun dərinliyi 50-600
metr arasında dəyişdiyi bir ərazidə yerləşir. Geoloji
baxımdan mürəkkəb olan ŞD çox yüksək təzyiqə
malikdir və onun çoxsaylı rezervuar “horizontları”
vardır. Hasilat 2006-cı ildə başlayıb.
2012-ci ildə ŞD yatağında təxminən 7,73 milyard
kubmetr (təxminən 273 milyard kubfut) qaz və
təxminən 16,1 milyon barel (2 milyon ton)
kondensat hasil edildi. Bu, gündə təxminən
21,1 milyon standart kubmetr (gündə 745,4 milyon
standart kubfut) qaza və gündə 44 100 barel
kondensata bərabərdir.
2012-ci ilin may ayında ŞD ilk dəfə beş quyudan
hasilata başladı.
2006-cı ilin sonlarında ŞD-də hasilat başlanandan
2012-ci ilin sonunadək yerli və beynəlxalq bazarlara
37,6 milyard standart kubmetr (1 327 milyard
Qərbi Çıraq platformasının dayaq bloku daşıma
barjasına yüklənir.
BP-nin Azərbaycanda fəaliyyəti
BP Azərbaycanda. Davamlı inkişaf haqqında hesabat 2012
M rk zi Az ri
Hasilatın başlanğıcı
Fevral 2005
Şahd niz
Hasilatın başlanğıcı
Noyabr 2006
Çıraq neft layih si
Q rbi Çıraq platforması
2013
Ş rqi Az ri
Hasilatın başlanğıcı
Noyabr 2006
Q rbi Az ri
Hasilatın başlanğıcı
Dekabr 2005
D rinsulu Gün şli
Hasilatın başlanğıcı
Aprel 2008
Çıraq
Hasilatın başlanğıcı
Noyabr 1997
Şahd niz M rh l 2
Şahd niz B platforması, sualtı boru
k m rl ri v S ng çal terminalının
genişl ndirilm si daxildir
2018
S ng çal terminalı
m liyyatların başlanğıcı
Oktyabr 1997