0
Dahi Azərbaycan şairi Nizami Gəncəvinin anadan
olmasının 870 illik yubileyinə həsr edilir
Poeziya dünyasının dahisi
1
Poeziya dünyasının dahisi
(metodik vəsait)
Respublikanın
kütləvi
və
ixtisaslaşdırılmış kitabxanaları,
Mərkəzləşdirilmiş
Kitabxana
Sistemləri üçün metodik vəsait
Bakı-2012
2
Tərtibçi:
Məmməd Məmmədov
İxtisas redaktoru və
buraxılışa məsul: Kərim Tahirov,
fəlsəfə doktoru,
Əməkdar mədəniyyət işçisi
Redaktor:
Gülbəniz Səfərəliyeva
Poeziya dünyasının dahisi: metodik vəsait /tərt. ed.
M.Məmmədov; ixtis. red. və bur. məs. K.Tahirov; red.
G.Səfərəliyeva; M.F.Axundzadə adına Azərbaycan Milli
Kitabxanası.- Bakı, 2012.- 64 s.
©M.F.Axundov adına Azərbaycan Milli Kitabxana, 2012
3
Dahi Azərbaycan şairi və mütəfəkkiri Nizami Gəncəvinin
870 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı
2011-ci ildə dünya ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi,
dahi Azərbaycan şairi və mütəfəkkiri Nizami Gəncəvinin
870
illiyi tamam olmuşdur.
Bəşər bədii fikrinin nadir hadisəsi olan Nizami yaradıcılığı
səkkiz əsrdən artıqdır ki, xalqımızın mənəviyyatının ayrılmaz
hissəsinə çevrilmişdir. Böyük sənətkarın bütün həyatı və
zəngin ədəbi fəaliyyəti həmin dövrdə təkcə Azərbaycanın və
Qafqazın ən iri şəhəri deyil, eyni zamanda Yaxın və Orta
Şərqin mühüm mədəniyyət mərkəzi kimi tanınmış Gəncə ilə
bağlıdır. Şair ömrü boyu burada yaşayıb yaratmış və dünya
poeziyasına bir-birindən dəyərli söz sənəti inciləri
bəxş
etmişdir.
Nizami Gəncəvi ümumbəşəri mahiyyət daşıyan, ecazkar
poetik qüvvəyə malik yaradıcılığı ilə Şərq bədii təfəkkürünü
elmi-fəlsəfi fikirlərlə zənginləşdirmiş və şeiriyyəti görünməmiş
yüksəkliklərə qaldırmışdır. Mütəfəkkir şairin məşhur
“Xəmsə”si insanlığın mənəvi sərvətlər axtarışının zirvəsində
dayanaraq, dünya ədəbiyyatının şah əsərləri sırasında layiqli
yer tutur.
Qüdrətli söz ustasının bəşəriyyətin bədii fikir salnaməsində
yeni parlaq səhifə açmış ölməz əsərləri bu gün də insanların
mənəvi-əxlaqi kamilləşməsinə misilsiz xidmət göstərir. Korifey
sənətkar öz ənənələri ilə seçilən ədəbi məktəbini yaratmışdır.
Nizami Gəncəvinin dünyanın ən zəngin kitabxanalarını
bəzəyən əsərləri Şərqdə incəsənətin, xüsusən də miniatür
sənətinin inkişafına təkan vermişdir.
4
Nizami irsi uzun zamandan bəri dünya elmi-ədəbi fikrinin
diqqət mərkəzindədir. Ölkəmizdə dahi şairin əsərləri dəfələrlə
nəşr olunmuş, ədəbi irsinin öyrənilməsi və tanıdılması
sahəsində xeyli iş görülmüş, çox sayda tədqiqatlar meydana
gətirilmiş, eləcə də dünya nizamişünaslığında ilk dəfə olaraq
əsərlərinin elmi tənqidi mətni hazırlanmışdır. Bu proseslərin
intensiv şəkil almağa başlaması əsasən Nizami Gəncəvinin
anadan olmasının 800 illik yubileyi ərəfəsinə təsadüf edir. Dahi
şairin yubileyinin dövlət səviyyəsində qeyd olunması ilə bağlı
ilk qərar 1939-cu ildə qəbul edilmiş, lakin İkinci Dünya
müharibəsi səbəbindən yubileyin yalnız 1947-ci ildə
keçirilməsi mümkün olmuşdur. O illərdən etibarən Nizaminin
dövrü, həyatı və yaradıcılığı ilə bağlı yeni-yeni araşdırmalar
aparılmışdır. Gəncədə dəfn olunduğu yerdə Nizami Gəncəvinin
möhtəşəm məqbərəsi ucaldılmış, xatirəsinin əbədiləşdirilməsi
istiqamətində silsilə tədbirlər həyata keçirilmişdir.
1970-ci illərdə ümumən respublikamızda klassik mədəni
irsimizin öyrənilməsi baxımından tamamilə yeni mərhələ
başlayır. Həmin mərhələ bilavasitə xalqımızın ümummilli
lideri Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır. Məhz onun təşəbbüsü
ilə qəbul edilən “Azərbaycanın böyük şairi və mütəfəkkiri
Nizami Gəncəvinin irsinin öyrənilməsini, nəşrini və təbliğini
daha da yaxşılaşdırmaq tədbirləri haqqında” 1979-cu il 6
yanvar tarixli qərar bu istiqamətdə kompleks vəzifələr irəli
sürərək, Nizami irsinin və ümumən orta əsrlər Azərbaycan
mədəniyyətinin sistemli araşdırılması üçün geniş perspektivlər
açmışdır. 1981-ci ilin avqust ayında Nizami Gəncəvinin anadan
olmasının 840 illiyi haqqında qərar isə nizamişünaslıqda əsaslı
dönüş yaratmışdır.
Nizami Gəncəvi ilə bağlı son yubiley tədbirləri ustad
sənətkarın 850 illiyi ilə əlaqədar 1991-ci ildə keçirilməli idi.