Daimi son vermə nədir? A şahmat teminidir b son özünə sığıncaq tapa bilmir c qat d turnikdir e topun udulmasıdır 2



Yüklə 86,33 Kb.
Pdf görüntüsü
tarix14.06.2018
ölçüsü86,33 Kb.
#49109


1

Daimi son vermə nədir? 

A)  Şahmat teminidir B) Son özünə  sığıncaq  tapa bilmir 

C) 2 qat  D)Turnikdir    E) Topun  udulmasıdır 



2

Keyfiyyət nədir? 

A) Strategiyadır   B) Rəqibin  uduzmasıdır  C) İştirakçının  

turdan azad olmasıdır   D)Yüngül fiqurun  əvəzinə  güclü  

fiqurun  udulmasıdır    E) Qalaqurmaqdır 

3

Şahmat taxtasının  dörd  xanası (a4,e4,e5,d5) neçə adlanır? 

A) Mərkəz   B)  Orta xana  C) Kənar xana  D) Sığınacaq 

E) Keçid 



4

Ceytiot nədir?

A) Təhlükə B) Spesfik şahmat  termini  C) Yüngül fiqrun 

udulması   D) İkiqat son  E) Düşünmək  üçün  taxtın  

çatışmazlığı 

5

Susvanq nədir?

A)  Uduş  B) Qabiliyyət  C) Əlverişsiz  mövqe  D) Mat 

E) Pat 


6

Hansı  şahmat bəstəçiliyin  hissələridir? 

A) Məsələ və  etüd   B) Obraz və  bəstəçi  C) İncəsənət və 

idman  D) Texnika və taktika  E) Kompaziya və yaradıcılıq 



7

Matlar neçə hissəyə  bölünür? 

A)  -1   B) -7   C) -9   D)-2    E)-3

8

Hansı termin  şahmat  oyununa aiddir?

A) Ortadoksal janr,qeyrioortadoksal janr B)Onluqlan-

dırma,mat qalma   C) Refleks,şərtirefleks  D) Sonu 

görmə,qoruma,axtarma   E) Professonal uduş 

9

Aleksandr Saçev  neçənci ildə  şahmat  kompozisiyaçı-

larının  Ümumdünya gümüş  medalına layiq  görülmüşdür?

A) 1988    B) 1987  C) 1903   D) 1961  E) 1900



10 Şahmatın  inkişaf tarixi  neçə mərhələyə bölünür? 

A)    2  B)    3    C)   1    D)   6    E)   4



11 Hansı qeyri-ortadoksal  janra  aiddir? 

A) Düzünə  gediş, sərt gediş, adi gediş    B) Pat etmək, neçə-

neçə mat   C) Mat,kooperativ mat, tərsinə mat 

D)Müdafiə,Hücum, refleks mat   E) Ciddi səy, hesablama 



12 Fərqin böyük sairi  Zirdovsi  şahmatı necə adlandırmışdır? 

A) Adi döyüş   B) Döyüş  cəbhəsi   C) Müşavirə zonası 

D) Praktika   E) Ustalıq 



13 Şahmat  oyunu  ilk adları necə  olmuşdur?

A) Zərli oyun,topsuz oyun  B) İstedad oyunu,riyazi məsələ 

C) Çələng,qabiliyyət  D)Dostluqoyunu,döyüş oyunu 

E) Çətəng, Sətrəng 



14 VI-VII əsrlərdə  şahmat necə  oynalırdı? 

A) Zərlə   B) Topla  C) Əllə   D) Bayraqla   E) Səslə 



15 Azərbaycanda  ilk dəfə  hansı  şəhərlərdə  geniş  

yayılmışdır? 

A) Təbriz, Ərdəbil, Gəncə, Şamaxı  B) Urmiya, İstanbul,  

Kars,  C) Lənkaran, Şamaxı, Quba   D) Şamaxı,  Şuşa, 

Quba   E) Ərzurum, Ankara, Bakı 

16 Şahmat oyunu   Azərbaycanda  neçənci  əsrdə  sürətlə 

inkişaf etməyə  başlamışdı? 

A) VI əsr  B) XII əsr  C) XV əsr   D) IX əsr  E) XI əsr 

17 Azərbaycanda IX əsrin  ən güclü  şahmatcısı kim  

olmuşdur? 

A) Əbübəkir Sani  B) Cəlaləddin Naxçıvani C)Əfrələddin  

Xəaqni   D) Nizami Gənəvi E) Məmməd Fizuli 



18 N.Gəncəvi hansı  poemasında  şahmat  motivlərinə  əl  

atmışdır? 

A)  Leyli və Məcnun  B) İsgəndərnamə  C) Xosrov və Şirin 

D) Şah və dilənci  E) Secilmiş əsərlər 



19 Neçənci ildə  Azərbaycanda  idarə və  müəssisələrin  

nəzdində  şahmat  dərnəkləri  açılmışdır? 

A) 1930-40  B) 1920-21 C) 1820-22  D) 1920-24

E) 1910-12 



20 Neçənci ildə  Azərbaycanda şahmatçılarının  ilk  konfrası  

çağırılmışdır? 

A) 1920  B) 1924 C) 1921   D) 1922      E)1929

21 Hansı  şahmat tarixinin inkişaf mərhələsidir? 

A) Şərq sətrəngi, Çin şahmatı, Yaponiya şahmatı  

B) Əbü Naim dövrü, Səid Əli dövr  C) Xorosan, Xarəzm,

Əli Suli dönü  D)Koreya,Birma  E) Dəməşq,Xəlifə



22 1937-ci ildə Parisdə  dərc olunmuş "şahmat oyunu  

təcrübəsi" kitabını  müəllifi  kimdir? 

A) Erkoll del,Rio    B) Zilıpp Stammo C) Domeniko

D)Lorens  E)Modena 



23 3 gedişli  məsələləri ilk dəfə  kim  yaratmışdır? 

A) Adolf    B)Dorvllin   C) Tope   D) Bolton   E) Brede 



24 Hansı şahmat məsələsi  sehirbazı adlanır 

A)  Emil  B) Zrank   C) Layd  D) Bayyer  E)Cordono 




25 Respublikamızda  şahmat  bəstəciliyi  neçənci  ildə  

meydana  çıxmışdır? 

A) 1870   B) 1970  C) 1673   D)1572  E) 1472

26 Lev Tolstoy  şahmat  oyununu necə adlandırmışdır? 

A) Ağladan  gimnastika  B) Ağladan oyun  C) Fikir 

mübadiləsi  D) Zər  oyunu   E) İstolüstü oyun 

27 Şahmat oyunundakı  obrazlar  və yollar  harada  

götürülmüşdür? 

A)  Oyundan  B)  Dərsdən  C)  Həyatdan  D) Kinolardan 

E) Müharibədən 



28 K.Libnnet  şahmat oyunun necə adlandırmışdır?

A) Zərli oyun   B) Cəld oyun   C) Fikirli oyun  D)Qriflər 

oyunu  E) Qüvvətli oyun 

29 Şahmat oyunun hansı keyfiyyəti  tərbiyə edir? 

A) Dözümlülüyü   B) Sürəti   C) Cəldliyi   D) Qüvvəni 

E) Qaçış 

30 Şahmat oyunu  insanda  hansı qabiliyyətləri  artırır? 

A) Sayma və hesablama   B) Yeriş və  qaçış  C) Tullanma 

D) Fərdi yanaşma və döyüş  E) Düşünmə və təhliletmə 

31 Şahmat oyunu oyunçuda hansı  mənəvi   tərbiyəni  

möhkəmləndirir?

A) İradə   B) Suni   C) Fiziki tərbiyə  D) Əxlaqi  E) Əmək 

32 Şahmat  böyük usta  olmaq üçün  hansı  cəhətləri yerinə 

yetirmək  lazımdır? 

A)  Hücum səylərini  B) Müdafiə səylərini  və qalaqurma 

C) Fiqur  üstünlüyü əldə etmək  D) Öz səylərini və 

çatışmayan  cəhətləri   E) Mat etmək üçün  səylər 

33 Zirdovsi  şahmat  taxtası  üzərində  yaranmış  dəqiq 

oyunları   neə  adlandırmışdır? 

A) Romanizm nümunəsi   B)Şiur oyunu C) Qabiliyyət 

oyunu 


D) Zər oyunu   E) Ardıcıl  oyun 

34 Çətrəng  hindcə  nə deməkdir? 

A)  Dörd  növlü qoşun  B) İki növlü  qoşun   C) Qüvvətli 

oyun    D) Ağıl oyunu   E) Görüş 

35 Çətrəng  oyunun neçə  nəfər oynu

A)  2  B)  4   C)  3   D)  6    E)   1



36 Çətrəng də  vəzir  necə  gediş edirdi: 

A)  Dioqonal üzrə  B)  Düzünə   C)  İki-iki D) At kimi  

E) Top kimi 

37 Çətrəng də oyun  necə  oynalırdı? 

A)Pot qələbə  hesab edilirdi    B) Hec-hecə hesab olun

C) Şahı vururdular  D) Top at kimi  gediş  edirdi 

E) Piyada  üç-üç  gedirdi 




38 Fərq aləmində  ilk  böyük  şahmat  yarışı  neçənci ildə  

keçirildi? 

A)  800   B) 750    C) 819    D) 820    E) 805

39 XII-ci  əsrin görkəmli  şahmatçısı  kim  olmuşdur? 

A)  Əbdülfəttah   B)   Zöhrab   C)  Əbdül cəfər  

D) Əl-Rufi    E) Əl-razi 

40 IX əsrin  məhşur  şahmatçısı  kimdir? 

A) Əbülbəkir   B) Əl ədli   C) Zöhrab   D) Əbdül Cəfər

E) Əl Məsud 

41 Mixail Tal  neçənci  ildə  usta  adını almışdı? 

A) 1630   B) 1800   C) 1991   D) 1220    E) 1929



42 Hansı  şahmatçı  qadındır?

A)  Esmira  Əliyeva   B) Sona  Baxşiyeva   C) Lalə 

Axundova   D) Mayya  Giburdanidze   E) Ətayə Əliyeva 

43 Hansı Azərbaycanlı  qadın  şahmatçısıdır? 

A) Aynur Sofiyeva   B) Fatma Əliyeva   C) Anna 

Bladniroma  D) Roza Qardiquli    E) Sona  Əzimi

44 Ən güclü  şahmatçılar hansılardır? 

A)   Suetin, Steyn, Kusnir  B) Keller, Flor, Taymanov

C) Talış, Fayn, Keser  D) Çiqorin, Alyaxin, Batvınik

E)Bolpert, Korçnoy, Xolmov 



45 Şahmatın  ikinci vətəni hansıdır?

A) Orta Asiya   B) Amerika  C) Afrika  D) Fransa 

E) Böyük britaniya 

46 Hansı  şahmatçı  şairə  qadındır? 

A) Xurşudbanu Nətavən  B) Əminə  Yusifqızı  C) Nona 

Qardiosvili   D)Məhsəti Gəncəvi   E)Kəmalə  Rəhimli 

47 Əfrələddin Xaqani  hansı  əsərində  şahmat  oyunun  gözəl 

və  ustalıqla təsir  etmişdir?

A) Tonfətil-İroqeyn   B) Kəbənin tərifi    C) Taqi-Kəsra 

D)Mədain xərabələri    E)Qəzəllər 



48 Hansı dünya  cempionudur? 

A)  Botvinnik  B)  Salayev   C)  Həmidov   D)  Nikoloyev

E)   Qalkin 

49 Hansı dünya  cempionudur? 

A)  Botvinnik B)  Salayev  C)  Həmidov   D)  Nikoloyev

E)   Qalkin 

50 Şahmat saatları  neçənci ildə  yaranmışdır? 

A)  1910   B)  1883  C)  1977   D)  1897    E)  1988



51 Xəlifə mütəvəkkilin sarayında keçirilən yarışlarda kim 

qalib gəlmişdir a)Cabir Əl-kufi b)Zöhrab Kətan 

c)Mütəvəkkil d)Əl-Ədli  e)Əbül-cəfər



66 Şox rahibi Lavrenti şahmat və onun tarixinə aid əsərlərini 

neçənci ildə yazmışdır a)1903 b)1411 c)1415 d)1408 

e)1405

67 Şahmat Fransada İngiltərəyə neçənci əsrlərdə keçib və 

yayılmağa başlayıb a)IX-X əsr b)X-XI əsr c)XI-XII əsr 

d)XII-XII əsr e)VII-VIII əsr

68 göstərilən şərti işarənin məzmuni nədir a)vəziyyət ağlarda 

yaxşıdır b) vəziyyət qaralar yaxşıdır c)Ağların vəziyyəti 

tam yaxşıdır  d) qaraların vəziyyəti tam yaxşıdır e)ağların 

vəziyyət nisbətən yaxşıdır



69 Şahmat İtaliyadan Almaniyaya neçənci əsrlərdə keçib və 

yayılmağa başlayıb a)V-VI əsr b)VI-VII əsr c)VII-VIII əsr 

d)VIII-IX əsr e)X-XI əsr

70 Şahmat İtaliyadan Çexoslovakiyaya neçənci  əsrlərdə keçib 

və yayılmağa başlayıb a)IV-V əsr b)V-VI əsr c)X-XI əsr 

d)VII-VIII əsr e)VIII-IX əsr

71 Şahmat İtaliyadan Skandinaviya ölkələrinə neçənci əsrlərdə 

keçib və yayılmağa başlayıb a)VI-VII əsr b)VII-VIII əsr 

c)VIII-IX əsr d)V-VI əsr e)X-XI əsr

72 Göstərilən şərti işarənin məzmuni nədir a)ağlarda həlledici 

üstünlükdür b)qaralarda nisbi üstünlükdür c)ağlarda çox 

üstünlükdür d)qaralar tam üstünlükdür e)ağların vəziyyəti 

pisdir


73 Şahmat oyunu Avrropalıların qane etmir. Oyunda qaydaları 

dəyişirlər.Vəzir, fil,piyado daha geniş səlahiyyətə malik 

olur. Pat zamanı qələbə yox,heç-heçə qeydə alınır. Bu 

dəyişiklikləri Avropada neçənci əsrlərdə həyata 

keçirirlər.a)XIV-XV əsr b)XVI-XVII əsr c)XVII-XVIII əsr 

d)XV-XVI əsr e)XVIII-XIX əsr



74 Göstərilən şərti işarənin məzmuni nədir a)Qaralarda 

həlledici üstünlükdür b)ağlarda şərti üstünlükdür 

c)qaralarda şərti üsrünlükdür d)ağlarda şərii üstünlükdür 

e)qaralar tam üstünlükdür



75 Florensiyada Avropa qaydaları ilə ilk beynəlxalq şahmat 

turniri neçənci ildə keçirilmişdir a)1869 b)1861 c)1879 

d)1873 e)1876

76 Tomas Brayt Uilsopun kəşf etdiyi saatlarda ilk dəfə 

beynəlxalq şahmat tarixində neçənci ildə istifadə 

olunmuşdur.a)1891 b)1883 c)1887 d)1880 e)1895

77

Londonda keçirilmiş birinci beynəlxalq turnirin 

qaydalarında dəyişikliklər edildi. Şahmat stollarının 

yanında xüsusi nəzarətçilər qoyuldu.Bu dəyişiklik neçənci 

ildə həyata keçirildi.a)1861 b)1859 c)1847 d)1855 e)1851

78 Göstərilən şərti işarənin məzmunu nədir a)vəziyyət 

bərabərdir b)qaralar üstündür c)ağlar üstündür d)qaralar 

tam üstündür e)ağlar tam üstündür



79 Şahmatda "Debüt" termini hansı mənada işlənir a)görüşün 

son mərhələsi b)görüşün orta hissəsi c)görüşün çardığını 

bildirir d)görüşün ilk mərhələsi e)görüşün təhlükəli 

olmasını bildirir



80 Şahmatda "Mittelşpil" termini hansı mənada işlənir 

a)oyunun əvvəli mənasında işlədilir b)orta hədd mənasında 

işlədilir c)oyunun axırı mənasında işlədilir d)oyunun gərgin 

olduğu mənasında işlədilir e)oyunun zəif getməsi 

mənasında işlədilir

81 Şahmatda "Endşpil" termini hansı mənada işlənir a)Oyunda 

çətinlik mənasında işlədilir b)oyunda zəiflik mənasında 

işlədilir c)oyunda sonluq mənasında işlədilir d)oyunda 

hücum mənasında işlədilir e)oyunda müdafiə mənasında 

işlədilir

82 Göstərilən şərti işarənin məzmunu nədir"O" a)Təşəbbüsü 

ələ almaq b)müxtəlif gedişlər c)yaxşı gediş d)əla gediş 

e)ərazi üstünlüyü

83 Şahmatda "debüt"termini neçə növə bölünür a)3 b)5 c)7 d)9 

e)4


84 Şahmatda "Debüt" terminin növləri hansılardır a)oyunun 

ortasında b)açıq,yarımaçıq ,bağlı c)oyunun  əvvəlində 

d)oyunun axırında e)oyunun qurtarması

85 Budapeş sambiti (1,d4 Af62.04 es) Macar şahmatçısı 

Abonya tərəfindən neçənci ildə işlədilmişdir a)1919 b)1914 

c)1912 d)1917 e)1911

86 Staynton qambiti (1,d4 1 s2,e4)neçənci əsrdə bu debütü 

ixtira edən məşhur İngilis Şahmatçısının şərəfinə 

adlandırmışdır a)XIX əsrdə b)XVIII əsrdə c)XV əsrdə 

d)XVII əsrdə e)XVI əsrdə



87 Steynits qambiti (1 e4 e52, Ac3Ac63,t4,d4)birinci dünya 

çempionu neçənci ildə ilk dəfə tətbiq etmişdir a)1961 

b)1877 c)1867 d)1873 e)1862

88 From qambiti (1 f4 e52,fe d63,edF;d6) Danimarkalı usta 

From tərəfidən kəşf edilmişdir.Bu qambitin ilk təhlilini 

neçənci ildə dərc etdirmişdir a)1862 b)1871 c)1866 d)1869 

e)1864


89 Göstərilən şərti işarənin məzmunu nədir a)pat b)heç-heçə 

c)mat d)səhv gediş e)düzgün gediş



90 tarxi mənbələrə əsasən şahmat Azərbaycanda neçənci əsrdə 

məlum olmuşdur a)III əsrdə b)VII əsrdə c)IV əsrdə d)V 

əsrdə e)VI əsrdə

91 XII əsr tarxçisi Rovəndinin verdiyi məlumata görə şahmat 

Azərbaycanda neçənci əsrlərdə geniş yaylılmasını təsdiq 

edir a)VI-VII əsrdə b)III-IV əsrdə c)IV-V əsrdə d)V-VII 

əsrdə e)VIII-IX əsrdə



92 Mnonqol istilaları Azərbaycanda şahmatın yayılmasına və 

inkişafına neçənci əsrdə mənfi təsir göstərmişdir a)X əsrdə 

b)XI əsrdə c)XIII əsrdə d)XII əsrdə e)XIV əsrdə



93 Göstərilən şərti işarənin məzmunu nədir "!"a)pis gediş b) 

ağların pis vəziyyətə düşməsi c)qaraların pis vəziyyətə 

düşməsi d)səhv gediş e)yaxşı gediş

94 IX əsrdə yaşamış ərəb elmi Əl-Ədliyə görə sətrənc hansı 

ölkələrdə inkişaf etdirilərək Hindistana aparılmışdır a)Orta 

Asiya və İran b)Yaponiya və Almaniya c)Finlandiya və 

Avstraliya d)ABŞ və Meksika  e)Rusiya və Macarıstan



95 Neçənci əsrdən başlayaraq Azərbaycanda sürətlə inkişaf 

etməyə başlayan şahmat ilk dəfə Təbriz, 

Gıəncə,Ərdəbil,Naxçıvan və şamaxı  şəhərlərində geniş 

yayılmışdır.a)VI əsrdə b)IX əsrdə c)VIII əsrdə d)VI əsrdə 

e)VII əsrdə

96 Azərbaycanda Sovet hakimiyyətinin qələbəsindən sonra ilk 

şahmat dərnəkləri neçənci ildən yaradılmağa başladı a)1925 

b) 1928 c)1922 d)1920 e)1930

97 Bakıda neçənci ildə Ümumbakı turniri keçirildi a)1922 

b)1924 c)1927 d)1930 e)1933



98 göstərilən şərti işarənin məzmunu nədir !! a)pis gediş 

b)yaxçı gediş c)əla gediş d)xoşa gəlməyən gediş e)zərərli 

gediş

99 neçənci ildən başlayaraq Azərbaycan Respublik 

komsomolu Mərkəzxi Komitəsi və Azərbaycan Həmkarlar 

İttifaqı Şurası Respubliksında şahmatı geniş yaymaq üçün 

təşkilatlar qarşısında konkret vəzifələr qoydu a)1923 

b)1926 c)1929 d)1932 e)1925

100 Azərbaycan şahmatçıları ümumittifaq yarışlarında ilk dəfə 

neçənci ildə atart götürən SSRİ çempionatında çıxış 

etmişdir.a)1925 b)1927 c)1929 d)1936 e)1932

101 Dairəvi sistem üzrə turnirlərdə necə iştirakçı olduqda 3 tur 

keçirilir.a)3 b)5 c)4 d)6 e)7



102 Şahmat saatları neçənci ildə yaranmışdır a)1920 b)1883 

c)1977 d)1897 e)1988



103 Debüt nəyə deyilir  a)piyadaların hərəkətinə b)atın gedişidir 

c)başlanğıc xanadır d)görüşün son mərhələsinə e)görüşün 

ilk mərhələsinə

104 Şahmat oyunun neçə mərhələsi var a)4 b)5 c)3 d)2 e)1

105 müstəqil nədir a)matdır b)gərgin mübarizədir c)sonudur 

d)oyunun ortasıdır e)əvvəlidir



106 Hnası İngilis başlanğıcıdır a)c4 b)a2 c)b4 d)G2 e)d2

107 endşpil nədir a)vəzir başlanğıcı b)oyunun son mərhələsi 

c)şah qamliti d)oyunun ilk mərhələsi e)oyunun 

kompozisiyası

108 .ah qambiti hansıdır a)a1-b1 b)e2-e4 c)e1-d1 d)c1-A1 e)A1-

A1

109 oyunda müdafiə nə deməkdir a)hücum hərəkatına 

müqavimət göstərmək b)hücum etmək c)sərt gediş d)pat 

e)mat


110 Şahmat oyunu hansı ölkədə yaranmışdır a)ABŞ b)Almaniya 

c)Avstraliya d)Meksika  e)Hindistan




111 oyunda temp nə məna daşıyır a)şah vermək b)pat etmək 

c)mat etmək d)qala qurmaq e)eyni gedişi çox etməkdir



112 oyunda neçə fiqur var a)6 b) 7c)32 d)36 e)34

113 qaralarda neçə piyada var a)6 b)5 c)4 d)8 e)4

114 Ağlarda neçə vəzir var a)7 b)8 c)6 d)2 e)1

115 Alyoxin kimdir a)Alman şahmatçısı b)Dani rus şahmatçısı 

c)ingilis şahmatçısı d)bəstəkar e)idmançı



116 Qurban nədir a)könüllü surətdə verilmiş maddi üstünlük b) 

açıq silsilədir c)görüşün yaranma sistemidir d)patdır 

e)oppozisiyadır

117 mat nədir a)müdafiə sistemidir b)səhv gedişdir 

c)kompozisiyadır d)təhlükəli gedişdir e)müdafiəsi olmayan 

elan edilmiş şah

118 Qambit nədir a)oyundur b)qurban verilmiş dübütdür 

c)ingilis başlanğıcıdır d)matdır e)patdıər



119 Şahmat  taxtasında neçə xana vardı a)60 b)64 c)32 d)31 

e)36


120

Hansı uzun qalaqurmadı a)00  b)0+  c)0- d)0-0-0  e)0-0-0-0



121 Ağlarda neçə vəzir var a)7 b)8 c)6 d)2 e)1

122 oyunda neçə vəzir almaq olar a)6 b)7 c)8 d)1 e)5

123 Piyadalar hansı fiqura çevrilə bilrə a)ata b)filə c)şaha 

d)topa e)vəzirə



124 E.Layker neçənci ildə şahmat üzrə dünya çempionu 

olmuşdur.a)1894-1921 b)1900-1520 c)1790-1900 d)1280-

1920 e)1600-1750

125 Hansı  IX əsrdə yaşamış şahmatçıdır a)əbubəkr b)əl-ədli 

c)əl-kusi d)əl-məmun e)əl-ləim



126 Şahmata dair ilk kitab neçənci ildə nəşr olunmuşdur a)1300 

b)1500 c)1600 d)1497 e)2000



127 Azərbaycanda şahmatın məlum olması neçənci əsrlərə 

təsadüf edir.a)IV-V b)V-VI c)VII-IX d)VII-VIII e)X-XI



128 M.Makoqonov neçənci ildə şahmat üzrə SSRİ idman ustası 

adını almışdır.a)1900 b)1950 c)1933 d)1927 e)1920



129 Azərbaycan şahmatçıları ilk dəfə neçənci ildə beynəlxalq 

şahmat aləminə qədəm qoydular.a)1916 b)1913 c)1930 

d)1939 e)1900

130 Ə.Qasımovun ",ahmat oyunu"kitabı neçəbci ildə nəşe 

edimişdir a)1608 b)1607 c)1900 d)1960 e)1947



131 Debüt neçə növə bölünür a)3 b)4 c)2 d)1 e)6

132 hansı şahmat üzrə dünya şempionudur a)Kasparov 

b)Ağayev c)Əlimərdanov d)Mixaylov e)Darvin



133 Dünyanın on ikinci çempionu imdir a)Mixaylov b)Ledrin 

c)Karpov d)Con e)Əhmədov



134 Hansı Bakılı Dünya çempionudur a)Karpov b)Kasparov 

c)Cəlilov d)Ponomoryov e)Malinin




135 Qrossmeyster nə deməkdir a)alim b)tenisçi c)böyük usta 

d)riyaziyyatçı e)direktor



136 Budapeşt Qambiti neçənci ildə kim tərəfindən işlənmişdir 

a)1917 A bonyi b)1970 Peti c)1915 Evans d)1920 Zrom 

e)1919 Posiani

137 Hansı hind müdafiəcisidir a)1e4-7f2 b)1d4-Af6 c)1e2-d2 

d)1e6-c8 e)1d4-d5



138 Neçənci ildə Londonda birinci beynəlxalq şahmat turniri 

keçirildi a)1542 b)1900 c)1851 d)1754 e)1666



139 Hansı Dünya çempionudur a)Botvinnik b)Salayev 

c)Həmidov d)Nikolayev e)Qalkin



140 Beynəlxalq şahmat Federasiyasi neçənci ildə harada 

yaranmışdır.a)1920 moskva b)1924 amerika c)1925 italiya 

d)1926 london e)1924 fransa

141 Keyfiyyət nədir a)strategiyadır b)rəqibin uduzmasıdır 

c)iştirakçının turdan azad olunmasıdır d)yüngül fiqurun 

əvvəzinə güclü fiqurun udulmasıdır e)qarlqurmadı

142 Şahmat taxtasının dörd xanası (a4,e4,e5,d5)necə adlanır 

a)mərkəz b)orta xana c)kənar xana d)sığınacaq e)keçid



143 Ceytiət nədir a)yana təhlükə b)spesifik şahmat termini 

c)yüngül fiqurun udulması d)ikiqat şah e)düşünmək üçün 

vaxtın çatışmazlığı

144 Susvanq nədir a)uduş b)qalibiyyət c)əlverişsiz mövqe d)mat 

e)pat


145 Hansı şahmat bəstəçiliyin hissələridir a)məsələ və etüd 

b)obraz və bəstəçi c)incəsənət və idman d)texnika və 

taktika e)kompozisiya və yaradıcılıq

146 matlar necə hissəyə bölünür a) 1 b)7 c)9 d)2 e)3

147 Hansı termin şahmat oyununa aiddir a)ortodoksol janr,qeyri-

ortodoksol janr b)qıçıqlandırma,matqalma c)refleks,şərti 

refleks d)şahı görmə,qoruma, axtarma e)professonal uduş

148

şahmat kompozisiyaçılarının Umümdünya gümüş medalına 

layıq görülmüşdür.a)1988 b)1997 c)1903 d)1961 e)1900

149 Şahmatın inkişaf tarixi neçə mərhələyə bölünür a)2 b)3 c)1 

d)6 e)4


150 Hansı qeyri-ortodoksal janra aiddir a)düzünə gediş, adi 

gediş b)pat etmək,heç-heçə,mat c)mat,kooperativ 

mat,refleks mat d)müdafiə,hücum e)ciddi səy,hesablama

151 Şərqin böyük şairi Zirdövsi şahmatı necə adlandırmışdır.a) 

adi döyüş b)döyüş cəbhəsi c)müharibə zonası d)praktika 

e)ustalıq

152 Şahmat oyunun ilk adları necə olmuşdur.a)zərli 

oyun,topsuz oyun b)istedad oyunu,riyazi məsələ c) 

cələng,qalibiyyət d)dostluq oyunu,döyüş oyunu e)çətrəng 

sətrəng


153 VI-VII əsrlərdə şahmat necə oynalırdı a)zərlə b)topla c)əllə 

d)bayraqla e)səslə




154 Azərbaycanda ilk dəfə hansı şəhərlərdə geniş yayılmışdır  

a)Təbriz,Ərdəbil,Gəncə,Şamaxı b)Urmiya,İstanbul,Qars 

c)Lənkəran,Şamaxı d) Şamaxı,Şuşa,Quba e) 

Ərzurum,Ankara,Bakı



155 Şahmat oyunu Azərbaycanda neçənci əsrdə sürətlə inkişaf 

etməyə başlamışdı a)VI əsr b)xII əsr c)XV əsr d)IX əsr 

e)XI əsr

156 Azərbaycanda IX əsrin ən güclü şahmatçısı kim 

olmuşdur.a)Əbubəkr Sani b)Cəlaləddin Naxçıvani 

c)Əfzələddin Xəqani d)Nizami Gəncəvi e)Məhəmməd 

Ziyalı


157 N.Gəncəvi hansı poemasında şahmat motivlərinə əl 

atmışdır.a)Leyli və Məcnun b)İsgəndərnamə c)Xosrov və 

Şirin d)Şah və dilənçi e)Seçilmiş əsərlər

158 Neçənci ildə Azərbaycanda idarə və müəssisələrin nəzdində 

şahmat dərnəkləri açılmışdır.a)1930-40 b)1920-21 c)1820-

22 d)1920-21 e)1910-12

159 Neçənci ildə Azərbaycan şahmatçılarının ilk konfransı 

çağrılmışdır.a)1920 b)1924 c)1921 d)1922 e)1929



160 Hansı şahmat tarixinin inkişaf mərhələsidir.a)Şərq 

sətrəngi,Çin Şahmatı,Yaponiya şahmatı b)Əbu Nazim 

dövrü,Səid Əli dövrü c)xorosan,Əl Sudi dövrü 

d)Korbiya,Birma e)Dəməşq,Xəlifə



161 1737-ci ildə Parisdə dərs olunmuş "Şahmat oyunu 

təcrübəsi"kitabının müəllifi kimdir.a)Erkoll del-Rio 

b)Zilipp Ştamma c)Domeniko d)Lorens e)Modena

162 3 gedişli məsələləri ilk dəfə kim yaratmışdır.a)Adolf b)D 

orvillin c)Tope d)Bolton e)Brede



163 Respublikamızda şahmat bəstəçiliyi neçənci ildə meydana 

çıxmışdır a)1870 b)1970 c)1673 d)1572 e)1472



164 Lev Tolstoy şahmat oyunun necə adlandırmışdır.a)ağlın 

gimnastikası b)ağlın oyunu c)fikir mübadiləsi d)zər oyunu 

e)stolüstü oyun 

165 Şahmat oyunundakı abrazlar və yollar haradan 

götürülmüşdür.a)oyundan b)dərsdən c)həyatdan 

d)kinolardan e)müharibələrdən 

166 Şahmat otyunu hansı keyfiyyətləri tərbiyə edir 

a)dözümlüyü b)sürəti c)cəldliyi d)qüvvəni e)qaçışı 



167 Şhahmat oyunu insanda hansı qabiliyyətiləri artırır a)sayma 

və hesablama b)yeriş və qaçış c)tullama d)fərdi uanaşma və 

döyüş e)düşünmə və təhliletmə 

168 Şahmat oyunu oyunçuda hansı mənəvi tərbiyəni 

möhkəmləndirir a)iradə b)şüur c)fiziki tərbiyə d)əxlaqi 

e)əmək 

169 Şahmat böyük usta olmaq üçün hansı cəhətləri yerinə 

yetirmək lazımdır.a)hücum səylərini b)müdafiə səylərini və 

qalaqurma c)fiqur üstünlüyü əldə etmək d)öz səflərini və 

çatışmayan çəhətləri e)mat etmək üçün səylər 




170 Zirdovski  şahmat taxtası üzərində yaranmış dəqiq oyunları 

necə adlandırmışdır.a)romantizm mümunəsi b)süur oyunu 

c)qabiliyyətli oyun d)zər oyunu e)ardıçıl oyun 

171 Çətrəng oyununu necə nəfər oynayırdı a)2 b)4 c)3 d)6 e)1 

172 Çətrəngdə vəzir necə gediş edirdi a)dioqonal üzrə b)düzünə 

c)iki-iki d)at kimi e)top kimi 



173 Şətrəngdə oyun necə oynanılırdı a)pat qələbə hesab edilirdi 

b)heç-heçə hesaba  c)şahı vururdular d)top at kimi gediş 

edirdi e)piyada üç-üç gedirdi 

174 Şərq aləmində ilk böyük şahmat yarışı neçənci ildə 

keçirilirdi a)800 b)750 c)819 d)820 e)805 



175 IX əsrin məhşur şahmatçısı kimdir . a)Əbubəkr  b)Əl Ədli 

c)Zöhrab d)Əbül Cəfər e)Əl Məsud 



176 Mixail Tal necənci ildə usta adını almışdır a)1630 b)1900 

c)1891 d)1220 e)1929 



177

Hansı şahmatçı qadındır a)Elmira Əliyeva b)Sona Baxşıyev 

c)Lalə Axundova d)Mayya Çiburdanidze e)Ətayə Əliyeva 

178 Hansı Azərbaycan qadın şahmatçısıdır a)Aynur Sofiyeva 

b)Fatma Əliyeva c)Anna Bladmiroma d)Roza Qardiaqnili 

e)Sona Əzimi 

179 Şahmatın ikinci vətəni hansıdır  a)orta Asiya b)Amerika 

c)Afrika d)Fransa e)Böyük Britaniya 



180 Hansı şahmatçı şairə qadındır a)Xurşidbanu Nətəvan 

b)Əminə Yusif qızı c)Nona Qardiadvili d)Məhsəti Gəncəvi 

e)Kəmalə Rəhimli 

181 Əfzələddin Xəqani hansı əsərində Şahmat oyunun gözəl və 

ustalıqla təsvir etmişdir.a)Töhfətül-İraqeyn b)Kəbənin 

Tərifi c)Taqi-Kəsra d)Mədain Xərabələri e)Qəzəllər 

182 Hansı şahmat notasiyasının hərifləridir a) a b c d e f g h b)a 

d e m t b o  c)x c f s l i  d)ə m s i n o e)  a i t i f o



183 Hansı şahmat oyununa aiddir a)linta ilə hərəkətlər b)Aut 

c)keçiddə götürmə d)Of sait e)Blok qurma 



184 Göstərilən şərti işarənin məzmuni nədir a)vəziyyət 

qaralarda yaxşıdır b)qaralar üstündür c)qaralar uda bilər 

d)qaralar heç-heçə edə bilər e)vəziyyət ağlarda yaxşıdır

185 Şox rahibi Lavrenti şahmat və onun tarixinə aid əsərlərini 

neçənci ildə yazmışdır a)1903 b)1411 c)1415 d)1408 

e)1405

186 Şahmat Fransada İngiltərəyə neçənci əsrlərdə keçib və 

yayılmağa başlayıb a)IX-X əsr b)X-XI əsr c)XI-XII əsr 

d)XII-XII əsr e)VII-VIII əsr

187 Hansı  IX əsrdə yaşamış şahmatçıdır a)əbubəkr b)əl-ədli 

c)əl-kusi d)əl-məmun e)əl-ləim



188 Şahmata dair ilk kitab neçənci ildə nəşr olunmuşdur a)1300 

b)1500 c)1600 d)1497 e)2000




189 Azərbaycanda şahmatın məlum olması neçənci əsrlərə 

təsadüf edir.a)IV-V b)V-VI c)VII-IX d)VII-VIII e)X-XI



190 Ə.Qasımovun ",ahmat oyunu"kitabı neçəbci ildə nəşe 

edimişdir a)1608 b)1607 c)1900 d)1960 e)1947



191 Debüt neçə növə bölünür a)3 b)4 c)2 d)1 e)6

192 hansı şahmat üzrə dünya şempionudur a)Kasparov 

b)Ağayev c)Əlimərdanov d)Mixaylov e)Darvin



193 Dünyanın on ikinci çempionu imdir a)Mixaylov b)Ledrin 

c)Karpov d)Con e)Əhmədov



194 Hansı Bakılı Dünya çempionudur a)Karpov b)Kasparov 

c)Cəlilov d)Ponomoryov e)Malinin



195 Qrossmeyster nə deməkdir a)alim b)tenisçi c)böyük usta 

d)riyaziyyatçı e)direktor



196 Xəlifə mütəvəkkilin sarayında keçirilən yarışlarda kim 

qalib gəlmişdir a)Cabir Əl-kufi b)Zöhrab Kətan 

c)Mütəvəkkil d)Əl-Ədli  e)Əbül-cəfər

197 Şahmat oyunu hansı ölkədə yaranmışdır a)ABŞ b)Almaniya 

c)Avstraliya d)Meksika  e)Hindistan



198 IX əsrdə yaşamış ərəb elmi Əl-Ədliyə görə sətrənc hansı 

ölkələrdə inkişaf etdirilərək Hindistana aparılmışdır a)Orta 

Asiya və İran b)Yaponiya və Almaniya c)Finlandiya və 

Avstraliya d)ABŞ və Meksika  e)Rusiya və Macarıstan



199 Hansı hind müdafiəcisidir a)1e4-7f2 b)1d4-Af6 c)1e2-d2 

d)1e6-c8 e)1d4-d5



200 Neçənci ildə Londonda birinci beynəlxalq şahmat turniri 

keçirildi a)1542 b)1900 c)1851 d)1754 e)1666



Yüklə 86,33 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə