Darsni kuzatish va uning tahlili

        1. Darsni kuzatishdan oldingi tayyorgarlik.

• 
  dars kuzatishdan ko‘zlanayotgan maqsad va vazifalarni shakllantirish;
  
• 
  kuzatiladigan darsni aniq belgilab olish;
  
• 
  dars kuzatish tuzilmasini tayyorlash;
  
• 
  kerakli materiallarni tayyorlash; o‘qituvchi bilan suhbatlashish.
  

        2. Darsning maqsadlarini tahlil qilishda:

• 
  o‘quv fani va mavzuning xos tomonlari, o‘quvchilar yoshi va bilim darajasi e’tiborga olingan holda ta’lim-tarbiya maqsadining to‘g‘ri va asosli qo‘yilganligi;
  
• 
  o‘quvchilarning tayyorgarligi, o‘rganilayotgan mavzu bo‘yicha darslar tizimidagi aynan shu darsning o‘rnini hisobga olgan holda maqsad qo‘yilishining to‘g‘riligi va asoslanganligi;
  
• 
  dars asosiy g‘oyasining to‘g‘ri quyilishi va o‘quvchilarga maqsadning yetkazishlishi, maqsadga erishish darajasi.
  

        3. Dars tuzilmasi va darsning tashkil qilinishini tahlil qilishda:

• 
  dars tuzilmasining dars maqsadlariga mosligi;.
  
• 
  darsning turi, strukturasining puxta o‘ylanganligi;
  
• 
  darsning bosqichlarining mantiqiy ketma- ketliligi va bir- biri bilan bog‘liqligi;
  
• 
  dars bosqichlari uchun vaqtning to‘g‘ri taqsimlanganligi;
  
• 
  o‘qitish shakllarining to‘g‘ri tanlanganligi;
  
• 
  dars rejasining mavjudligi va uning o‘qituvchi tomonidan bajarilishini tashkil qilish;
  
• 
  dars jihozlari. O‘qituvchi va o‘quvchilarning mehnatini unumli tashkil qilish.
  

        4. Dars mazmunini taxlil qilishda.

• 
  dars mazmunining Davlat ta’lim standarti talablariga mosligi;
  
• 
  materiallarning ishonchliligi, to‘liqligi, tushunarliligi;
  
• 
  bayon qilinayotgan materiallning ilmiy darajasi;
  
• 
  darsning tarbiyaviy yo‘nalishi, ta’limiy ta’sir darajasi;
  
• 
  darsni hayot, mehnat tarbiyasi va kasbga yo‘naltirish bilan bog‘lash;
  
• 
  o‘quvchilar tomonidan yangi bilimlarni qabul qilishdagi qiyinchiliklarni bartaraf etish;
  
• 
  yangi materiallning asosiy g‘oyasini ajratish. Yangi tushunchalarni shakllantirish. Tayanch bilimlarning muhimligini ko‘rsatish.
  

        5. O‘quvchilarning mustaqil ishlarini tashkil qilish.

• 
  Mashq va topshiriqlarning xususiyatlari, mustaqil ishlarning turlari, murakkablik darajasi, o‘quvchilar tayyorgarlik darajasining hisobga olinganligi;
  
• 
  o‘qituvchi tomonidan tushuntirish ishlarining olib borilishi;
  
• 
  o‘qituvchining yordami. Yangi materialning o‘zlashtirilganlik darajasi;
  
• 
  yangi mavzuning oldingi mavzular bilan bog‘langanligi. Takrorlash (tashkil qilish, shakllari, usullari, hajmi).
  

        6. Dasr o‘tish metodikasini tahlil qilish.

        O‘qitishning metod, vosita va usullarini tanlashda o‘quv materialining mazmuniga, dars maqsadlariga, sinfning imkoniyatlariga mos tanlanganligi va asoslanganligi. O‘qituvchi tomonidan darsning har bir bosqichida metod, usullarni to‘g‘ri qo‘llaganligi, ishlatilayotgan metod va usullarning xilma- xilligi. Ko‘rgazmali qurollar, tarqatma materiallar, texnika vositalaridan samarali foydalanilganligi. O‘qituvchining metodik qurollanganligini va pedagogik texnikasini baholash.

        7. O‘quvchilarning darsdagi intizomi va ish faoliyatini tahlil qilish.

        Sinfga umumiy baho berish. Sinfning diqqati va faolligi. Fanga bo‘lgan qiziqishi. O‘quvchilarning dars bosqichlaridagi layoqati.

        O‘quvchilarning mustaqil o‘quv faoliyatini tashkil qilish. O‘quv faoliyati shakllaridan foydalanishning samaradorligi va maqsadga muvofiqligini baholash. Umumta’lim va maxsus ko‘nikma va malakalarni shakllantirish. Yagona talablarning bajarilishi. Iqtidorli va qoloq o‘quvchilar bilan yakka tartibda ishlash. Umumiy va yakka ishlash faoliyatni birgalikda olib borish. Sinfning intizomi va intizomni saqlash usullari.

        8. O‘qituvchining o‘quvchilar bilan muloqati. Pedagogik etikasi , nutqi, ahloqiy va psixolagik iqlimning tashkil etilishi.

        9. O‘quvchilar bilimini baholash.

        O‘quvchilarga berilgan bilim ko‘nikma va malakaning sifati. Mustahkam va chuqur bilim berilishi.G‘oya va materiallarning asosi tomonlarini ko‘rsata olishi, amaliy ko‘nikmalarning egallaganlik darajasi.

Tekshirish turlari. Baholarning jamlanganligi.

        10. Uy vazifasini tahlil kilish. Uy vazifasini berishdan maqsad va hajmi. Sinfda bajarilgan ish bilan uyga berilgan vazifaning hajmi. Uyga berilgan vazifaning xususiyati (ijodiy, takrorlash, mustahkamlash, rivojlantirish), uy vazifasini berishda o‘qituvchining izohi.

        Dars tahlili quyidagicha bayon etiladi.

Sana: _______________________________________________

O‘qituvchi: ___________________________________________

Fan: ________________________________________________

Sinf: ________________________________________________

Kuzatishdan maqsad: ___________________________________

____________________________________________________

Dars bosqichlari	O‘qituvchi faoliyati	O‘quvchi faoliyati	Tushuntirish va fikr-mulohaza bildirish

        O‘z-o‘zini tahlil qilishda o‘qituvchiga quyidagi savollar bilan murojaat qilish mumkin:
1. Qanday talab asosida darsga rahbarlik qilindi?
2. O‘quvchilarning o‘ziga xos xususiyatlar qanday hisobga olindi?
3. O‘quvchilar faoliyatini rejalashtirishda nimalar inobatga olindi?
4. Mavzu bo‘yicha materiallar to‘g‘ri tanlanganmi?
5. Tanlangan metodlar o‘z natijasini berdimi, bermagan bo‘lsa sababi?
6. O‘quvchilarning bilimlarini oshirishda imkoniyat yaratilganligi?
7. O‘quvchilar mustaqil ishlashlarining pedagogik qimmati.
8. O‘quvchilarning intizomi, axloqiy tarbiya berishning shakllantirilishi.
9. Qanday qiyinchilik kukzatildi? Uni yengish yo‘llari, kelib chiqish sababi.
10. Maqsadga erishilganligini asoslash, erishilmagan bo‘lsa sababi?

        Darsning natijasiga baho.

        Darsni takomillashtirish bo‘yicha takliflari.
        Xulosa qilib aytganda, umumiy o‘rta ta’lim maktablarida o‘qituvchilarning kasbiy malakasini, mahoratini oshirishda amaliy-metodik yordam berishning eng samarali usullaridan biri o‘qituvchining darsini kuzatish va unga beriladigan tavsiya hisoblanadi. O‘qituvchilarning darsini kuzatish va uni tahlil qilishning asosiy maqsadi o‘quvchilarning bilim, ko‘nikma va malakalarini rivojlantirishga, maktabning ta’lim-tarbiya ishlarini yanada takomillashtirishga, o‘qituvchilarning ma’suliyatini oshirishga qaratilmog‘i lozim