DAŞ YUXULAR
4
Lev Anninski lbu әsәr
haqqında ressenziyada yazır:
"Hәr iki tәrәf etiraf etmәli, hәr iki tәrәfin adamları
qәlblәrindәki kin vә nifrәtin nәdәn qaynaqlandığına
nәzәr salmalıdırlar. Ә.Әylislinin sәtrlәrindәn qan axan
romanının әsas mövzusu budur. Bu bәdbәxtliyin sonu
varmı? Yerin yalnız
bir әlcәsini cәnnәt bilәrәk,
çaqqallar vә ilanlar mәskәn salan dağlar arasında
kimsәylә ünsiyyәt saxlamadan, heç kәsә toxunmadan,
bir kimsәyә qaynayıb qovuşmadan yaşamaq
mümkünmü? Yox, әlbәttә, yox! Tәmaslar qaçılmazdır.
Әn azı yer üzündә sevgi deyilәn bir qüdrәt var. Elә bir
qüdrәt ki, hansı tәrәfin haqlı, hansı tәrәfin haqsız
olduğunun fәrqinә varmır. Әn azı qarışıq sevgilәrdәn
doğulan insanlar var. Vә nәhayәt adamların bir-
birindәn ayrı yaşaya, bir-birindәn qaçıb gizlәnә
bilmәdiyi mәhkumluq var. Bütün bunları bildiyinә görә
susmağı bacarmayan,
sәsini içindә boğmağa gücü
çatmayan yazıçının hәqiqәti demәkdәn ayrı bir yolu
varmı?
Әkrәm Әylisli әn doğru yolu tutaraq nifrәti
yerindә oturdub."
DAŞ YUXULAR
7
Bakının böyük xәstәxanalarının birinin әzik-sınıq
bölümünә indicә çatdırılan xәstәnin halı ölümcül idi.
Huşunu itirәn xәstәni әl arabasına uzadıb xәstәxananın o
biri başına qәdәr uzanan yarıqaranlıq koridorun tәn
ortasıyla ayrı bir korpusdakı әmәliyyat otağına aparırdılar.
Ağ xalatlı iki qadın idi, eynәn onlar kimi ağ xalat geyinmiş
iki kişi idi, bir dә arıq,
ota boylu, tәmkini, ciddi üzü,
xalatının tәmizliyi vә şaxlığı ilә digәr dörd hәmkarından
seçilәn cәrrah idi ki, әl arabasının yanınca addımlayırdı.
Xәstәxana hәyatı üçün adi sayılan bu mәnzәrәyә
özәllik verәn artıq bir şey vardısa, o, xәstәni klinikaya
gәtirәn kişinin görünüş vә davranışındakı faciәvi komizm
idi. Әlli beş-altmış yaşında balacaboy, durduğu yerdә
oynayan, әl boyda üzünün dәyirmisi şişman qarnına
qәtiyyәn uyuşmayan bu kişi hәkimlәrin dörd bir yanında
tullana-tullana eyni sözlәri doğrayıb tökürdü:
- Doktor, başına dönüm, doktor...öldürdülәr. Günün
günorta çağı, belә bir adamı basıb әzdilәr, hәlak elәdilәr.
Onların hamısı yerazlardı, hәkim! Beş-altı nadan yeraz. Bu
qaçqın köpәkuşağı insana
hörmәt qoymurlar, qadan alım,
ay hәkim. Nә artist sayırlar, nә şair, nә yazıçı bilirlәr.
Birinin üstünә barmağını tuşla ki, bu ermәnidi, demәli,
onun işi bitdi. O saat vәhşiyә dönüb salırlar ayaq altına,
tapdalayıb başını әzirlәr. Tikә-tikә parçalayırlar, denәn kişi
olan bir kәs irәli durmağa hünәr elәyir, elәmir... Onlara
deyirәm: vurmayın,
bu adam ermәni deyil,
özümüzünküdür, xalqın oğludur, millәtimizin fәxridir,
vicdanlı adamdı. Kimdir qulaq asan? Heç adını da
soruşmadılar, a balam, sәn kimsәn, nәçisәn, nә sәbәbә
bu işә qatışırsan... Böyrümdәn elә bir tәpik ilişdirdilәr ki,
