Dasturlash asoslari

Bayon etish (tushuntirish) mumkin qadar osonlashtirish va keragicha murakkablashtirish mumkin

1.3.5.1 na’muna stsenariyisidagi parklovchi avtomat (mashinalarni toxtatish joyini hisobga olish avtomati) uchun ma’lumotlar oqimi o‘tishining quyidagi chizmasi hosil bo‘ladi:

2.3-rasm: Pul kartochkali parkovkalash avtomati haqida ma’lumot


2.1.2. Dasturning mantiqiy chizmasi

Dasturning mantiqiy chizmasi 3.1.1. bo‘limida sanab o‘tilgan jarayonlar, kiritish chiqarish va oqim chiziqlari kabi belgilarni o‘z ichiga oladi. Bu loyiha texnikasi yordamida masalani echish uchun zarur takliflar zanjiri yaqqol ko‘rsatilgan qaror jarayonini chizish orqali tasvirlash mumkin.

Dasturning mantiqiy chizmasida har doim “Boshi” va “oxiri” mavjud bo‘ladi (inglizcha: Start and Stop).
Quyidagi qoidalarga amal qilish kerak:

• 
  Dasturning mantiqiy chizmasini shunday qurish kerakki, uni “tepadan pastga” o‘qish mumkin bo‘lsin.
  
• 
  Ma’lumotlarga arxivlangan axborot matnlari sig‘ishi kerak.
  
• 
  Agar dasturning mantiqiy chizmasi o‘ta kompleksli (murakkab) va aniq bo‘lmasa, konnektorlardan foydalaniladi.
  
• 
  Bu erda ham, tasvirlashni mumkin qadar osonlashtirish va keragicha murakkablashtirish qoidasiga amal qiladi.
  

Dasturlarning mantiqiy chizmalarida tez-tez uchrab turuvchi “Tarmoqlanish” va “konnektor” belgilari quyida chizma tarzida oydinlashtirilgan:



2.4-rasm: Dasturning mantiqiy chizmasini tipik belgilari (ramzlari)

Oddiy misol sifatida quyida jamoa tanga telefon apparatidan gaplashish qadamlarini tahlil qilish uchun dasturning mantiqiy chizmasi havola qilingan:

Yo’q

Ha



2.5-rasm: Dasturning mantiqiy chizmasi
2.1.3.Tarkibiy diagramma (Struktogramm)

Dasturlash vositasi sifatida tarkibiy diagramma (Struktogramm (inglizcha: Nassi-Shneidermann-Diagram)) dasturning mantiqiy chizmasiga qaraganda ancha qulayroq. Tarkibiy diagramma yordamida dastur bitta tuzilish bloki chegarasida ko‘rsatilishi mumkin. Tarkibiy bloki ichida tarkibiy ostki (podstruktura) bloklari ulanadi.

Tarkibiy diagramma dasturlashda foydalanilayotgan dasturlash tiliga va apparat vositalarining istalgan platformasiga bog‘liq bo‘lmagan dasturiy mahsulotni rejalashtirish va hujjatlashtirish bo‘yicha hujjatlarni ifodalaydi. Masalaning mantiqiy echilishi va buning uchun zarur bajarish tarkiblari oldingi qatorda joylashadi.

Atigi bir nechta asosiy belgilar qo‘llanishi sababli tarkibiy diagrammalar yordamida o‘qish va modullashni o‘rganish juda tez kechadi. Asosiy joylashuv quyidagi rasmda ko‘rsatilgan:

Takrorlash
	Tanlash
	Tanlash		Takrorlash
	Operator			Operator
Operator

2.6-rasm.Tarkibiy diagrammasining asosiy joylashuvi

Tarkibiy diagrammadagi barcha jarayonlar uchta asosiy «Takrorlash» (Repetition), «Tanlash» (Selection) va «Operator» (Sequence) tuzilmalari bilan namoyon bo‘ladi.