DəDƏ qorqud a r a ş d ı r m a L a r ı
Yüklə 1,74 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Qurani-Kərim. Əl-ə-Raf («Sədd») 7 surəsi.
- Qurani-Kərim .Hud surəsi.
71
suya atırlar. Etiqada görə əgər gəmidə ağasından qaçan qul olarsa gəmi fəlakətə uğrayardı. Gəmidə olanlar ağasından qaçan adamın kim olmasını bilmək üçün püşk atırlar. Püşk Yunis peyğəmbərə düşür. Buna görə də Yunisi dənizə atırlar. Dənizdə Allah-təalanın buyuruğu ilə onu iri bir balıq udur. Yunis balığın qarnında, gecə- nin, yaxud dənizin zülmətində: «Pərvərdigara! Səndən başqa heç bir tanrı yoxdur. Sən pak və müqəddəssən! Mən isə, həqiqətən, zalimlərdən olmuşam (əmrinə qarşı çıxaraq özümə zülm eləmi- şəm)» -deyib dua etmişdi. Allahın Yunisə rəhmi gəlir və onun duasını qəbul edib, balığın qarnından çıxartmışdı. Yunis xəstə olduğuna görə Allah ona sahildə bir ağac bitirir. Lakin səhəri gün ağac tez bir zamanda quruyur. Ağacın qurumasından Yunis çox kədərlənir. Allah-təala onun kədərləndiyini görüb deyir: «Heç bir əziyyət çəkmədiyin ağacın quruduğunu görüb kədərlənirsənsə, bəs böyük şəhərin dağılmasını necə rəva bilirsən?». Bu sözlərlə İlahi Yunisin qarğış etdiyi Neynəva şəhərini nəzərdə tuturdu. Çünki Yunis şəhəri tərk etdikdən sonra şəhər sakinləri Tanrı qə- zəbindən qorxub tövbə etmiş və onların tövbəsi qəbul olunmuş- dur. Yunis öz səhvini anlayır, yenidən Neynəvaya dönür və pey- ğəmbərlik fəaliyyətini davam etdirir. Bu rəvayətin bir hissəsi- balığın Yunisi udması Füzulinin beytində gözəl tərzdə əks olun- muşdur. Füzuli gecəni balığa-Huta, gündüzü isə Yunisə bənzədir. O, gözəl bir istiarə ilə zülmət gecənin təsvirini yaradarkən Yuni- sin zülmətdə-yəni balığın qarnında qalmasını xatırladır (1. s. 146). Füzuli «Leyli və Məcnun» əsərində Yunis peyğəmbərin adını cəmi bir dəfə çəkmişdir. Yunis peyğəmbər haqqında Peyğəmbər əleyhissəlamdan hikmətli bir hədisdə deyilir: «Yunis kimi dua edənin duası müstəcəb olar». Füzuli «Leyli və Məcnun» əsərində Məcnunun Allahdan istəyi: «Qıl məndə binayi-eşqi daim» deyərək dua edir. Şair Məcnunun duasının Tanrı yanında qəbul olduğunu əsər boyu bildirir. Məcnunun Yunis peyğəmbər kimi səbirsiz olmağı onun faciəsinə səbəb olur. Ya rəb, bəlayi-eşq ilə qıl aşina məni! Bir dəm bəlayi-eşqdən etmə cüda məni! 72
Yəni ki, çox bəlalərə qıl mübtela məni! (6. s. 56) Füzulinin «Bəngü Badə», yəni «Tiryək və Şərab» əsərinin «Dər sifati-Meyü şərarəti-u» (Meyin sifətləri və onun şərarəti haqqında) bir parçada deyilir: Tutdu bir ev himayətində hübab, Eylədin al ilə evini xərab. Şeyx Sənanə bir dəm oldun yar, Tərki-din etdi, bağladı zünnar. Həmzə tədbirin ilə qıldı əməl, Naqeyi Salehə yetirdi xələl. Səndə yoxdur təriqeyi-cədü əb. Sən ədəbsizsən, onlar əhli-ədəb. Səndə yoxdu təbiəti-fərzənd, Sən münafiqsən, ol səadətmənd (6. s. 209) Füzuli bu şeirdə Bənginin dilindən şərabın insanlara etdiyi ziyandan danışır. Şair şəraba qurşananların yolunu azdığını göstə- rir. Sonra şair iki hadisəni yada salır. Bunlardan biri Şeyx Sənanın tərki-din etməsi, zünnar bağlamasıdır. Sonradan dinini dəyişib xristian olmasıdır. İkinci hadisə şairin Həmzə adlandırdığı şəxsin şərabın təsiri ilə Naqeyi-Salehə-Salehin dəvəsini öldürməsidir. Saleh peyğəmbərin hədisi Qurani-Kərimdə əhatəli şəkildə verilmişdir.
73. Samud (tayfasına da) qardaşları Salehi (peyğəmbər) göndərdik. O dedi: «Ey camaatım! Allaha ibadət edin. Sizin ondan başqa heç bir tanrınız yoxdur. Rəbbinizdən sizə açıq-aydın bir dəlil gəldi. Allahın bir dişi (maya) dəvəsi sizin üçün (peyğəm- bərliyimi təsdiq edən) bir möcüzədir. Buraxın Allahın torpağında otlasın, ona bir pislik etməyin, yoxsa çox şiddətli bir əzaba düçar olarsınız!». 74. Allahın sizi Ad tayfasından sonra onun yerinə gətirdiyi, düzlərində qəsrlər tikdiyiniz, dağlarını ovub (yonub) evlər düzəlt- diyiniz yer üzündə yerləşdirdiyi vaxtı xatırlayın. Allahın nemət- lərini yada salın yer üzündə dolaşıb fitnə-fəsad törətməyin!». 73
75. Saleh tayfasının (iman gətirməyin) özlərinə sığışdır-mayan başçıları içərisindən iman gətirən əlsiz-ayaqsız yoxsullara üz tutub: «Siz Salehin, doğurdan da Rəbbi tərəfindən göndərilmiş (bir peyğəmbər) olduğunu bilirsinizmi?» -deyə soruşdular. Onlar: «Bəli, biz onunla göndərilən hər bir şeyə (bütün dini hökümlərə) inanırıq!-deyə cavab verdilər». 76. (İman gətirməyi) özlərinə ar bildilər: «Sizin inandığınızı (Salehin peyğəmbərliyinə) biz inanırıq! - dedilər». 77. Sonra o dəvəni tutub kəsdilər və (bununla da) Rəbbinin əmrini saymayana pozub (istehza ilə): «Ey Saleh! Əgər sən həqiqi peyğəmbərlərdənsənsə, bizi qorxutduğun əzabı gətir görək! - dedilər». 78. Buna görə də onları dəhşətli bir sarsıntı (yerdən zəlzələ, göydən tükürpədici bir səs) bürüdü, onlar öz evlərində diz üstə düşüb qaldılar (bir göz qırpımında həlak oldular). 79. Saleh onlardan üz döndərib belə dedi: «Ey camaatım! Mən sizə Rəbbimin əmrini (mənə lütf etdiyi peyğəmbərliyi) təbliq etdim və sizə öyüd-nəsihət verdim. Lakin siz nəsihət verənləri sevmirsiniz!» (4. s. 158-159). Qurani-Kərim .Hud surəsi. 61. Samud qövmünə və qardaşları Salehi (peyğəmbər) göndər- dik. O dedi: «Ey camaatım! Allaha ibadət edin. Sizin ondan başqa heç bir tanrınız yoxdur. O sizi (atanız Adəmi) yerdən (torpaqdan) yaradıb orada sakin etdi (və ya uzun ömür verdi). Allahdan bağış- lanmanızı diləyin, sonra da Ona tövbə edin. Həqiqətən, Rəbbim (öz elmi qüdrəti, mərhəməti ilə yaratdıqlarına)yaxındır və (duaları) qəbul edəndir!». 62. Onlar dedilər: «Ey Saleh! Sən bundan əvvəl içərimizdə (böyüyümüz, ağsaqqalımız olmağa) ümid edilən bir adam idin. İndi atalarımızın ibadət etdiyi (bütlərə, tanrılara) ibadət etməyi bizə qadağanmı edirsən? Doğrusu,biz sənin bizləri dəvət etdiyin (tövhid) barəsində şəkk-şübhə içindəyik». 63. Saleh onlara belə cavab verdi: «Ey camaatım! Bir deyin görək, əgər mənim Rəbbimdən aşkar bir möcüzəm olsa, o mənə özündən bir mərhəmət (peyğəmbərlik) lütf etsə, mən də Ona asi Yüklə 1,74 Mb. Dostları ilə paylaş:
|