Depressiyanın diaqnostika və müalicəsi üzrə klinik protokol
Yüklə 403,56 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- SİUSİ və SNİUSİ
- Buspiron, Hidroksizin
- SİUSİ və SNİUSİ
- SİUSİ
21 etməsi zamanı SİUSİ və SNİUSİ-nin təyini, ilk növbədə orqanizmin MAO inhibitorlarından təmizlənməsini tələb edir. 6. Antidepressantların terapevtik təsirinin dərhal üzə çıxmadığını nəzərə alsaq, klinik ifadəli həyəcan və/ və ya təlaşla müşayiət olunan depressiya yaşayan xəstələrə antidepressantlarla eyni zamanda anksiolitiklərin (kiçik trankvilizator) təyini də məqsədəuyğundur [A]. Tolerantlıq, asılılıq və ya dərman qəbulunun dayandırılması sindromu yaratmayan həyəcana qarşı preparatlara qeyri-benzodiazepin sırası anksiolitikləri (Buspiron, Hidroksizin) aiddir [D]. Daha ifadə olunmuş sedativ təsirə malik olan (Alprozolam, Lorazepam, Klonozepam) benzodiazepin trankvilizatorlarının istifadəsinə böyük diqqətlə yanaşmaq və onları qısa müddətə (2 həftədən çox olmayaraq) təyin etmək lazımdır [C]. Trankvilizatorların əksəriyyəti depressiya zamanı yuxuculluğu gücləndirə və fikri cəmləmə qabiliyyətini zəiflədə bilər. Bu səbəbdən də xüsusilə nəqliyyat vasitələrini idarə edən pasiyentlər bu effektlərə dair məlumatlandırılmalıdırlar. 7. Müalicənin ilk ayında 2 həftədə 1 dəfədən az olmayaraq terapevtik monitorinq həyata keçirmək lazımdır. Ağır depressiya zamanı monitorinqlər daha tez-tez keçirilməlidir [C]. Monitorinq zamanı ehtimal olunan əlavə təsirlərə, intihar cəhdlərinə, həyəcan və təlaşın yaranması və güclənməsinə, həmçinin həkimin göstərişlərinə xəstənin necə əməl etməsinə nəzarət etmək lazımdır. Müalicə rejiminə və həkim göstərişlərinə riayət etmək müalicədə əsas (aparıcı) faktordur [A]. Həkim göstərişlərinə riayət etməyə, pasiyenti aşağıdakılara dair məlumatlandırmaqla nail olmaq olar:
həftədən tez olmayaraq meydana çıxa bilər. Lakin depressiyanın öhdəsindən gəlmək üçün daha uzun müddət tələb olunur.
onlar adətən əlavə tədbirlər aparılmadan keçib gedirlər. Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
22
Uğurlu müalicə dozanın dəyişdirilməsini və ya digər antidepressantın təyinini tələb edə bilər.
az olmayaraq hələ davam etdiriləcək.
qəbul olunmalıdır. Müalicə rejiminə riayət edilməməsi depressiv simptomların kəskinləşməsinə və ya yeni epizodun inkişafına gətirib çıxara bilər.
məsləhətləşmək lazımdır. 8. SİUSİ_və_SNİUSİ'>SİUSİ və SNİUSİ-nin standart dozasının terapevtik effektinin kifayət qədər olmadığı təqdirdə və əlavə təsirlərin yoxluğu zamanı preparatın ilkin dozası tədricən artırıla bilər [A]. Müalicənin başlanmasından sonra, 4 həftə ərzində terapevtik effektin yoxluğu, terapiyanın əvvəlində olmayan və əhəmiyyətsiz (cüzi) dərəcədə ifadə olunan depressiv simptomatikanın artması və ya intihar tendensiyasının güclənməsi və ya əlavə təsirlərin kəskinləşməsi zamanı başqa SİUSİ və ya SNİUSİ təyin etmək lazımdır [C]. Əgər sonrakı 4 həftə ərzində də müsbət dəyişikliklər nəzərə çarpmırsa, ikinci seçim preparatlarına keçmək lazımdır [B]. 9. İkinci seçim preparatlarına trisiklik antidepressantlar (TSA), qarışıq təsirli antidepressantlar (QTA) və monoaminoksidazanın dönən inhibitorları (MAO Dİ) aiddir [C]. TSA ilə müalicəyə tədricən, terapevtik effektin və əlavə təsirlərin yaranmasına səbəb olan kiçik dozalardan başlamaq lazımdır [C]. TSA-nın
ilə birlikdə qəbulu yolverilməzdir. Pasiyentin MAO inhibitorlarından istifadəsi faktının mövcud olduğu təqdirdə TSA-nın təyin olunması ilk növbədə orqanizmin MAO inhibitorlarından təmizlənməsini tələb edir. TSA-nın yüksək dozası arzuolunmaz təsirlərin yaranması təhlükəsi ilə bağlıdır. TSA ishal və yuxusuzluqdan əziyyət çəkən xəstələr üçün xeyirli ola biləcək, sedasiya və ya qəbizlik kimi antixolinergik əlavə təsirlərə malikdir [A]. TSA həmçinin çəki artımına və ya nevroloji ağrıların yaranmasına da səbəb ola bilər. Antixolinergik təsirlər özündə ağızda quruluq, görmə yayğınlığı, səmtləşmə Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. 23 proseslərinin pozulması, ortostatik təzyiqin enməsini birləşdirir və müalicə sxeminə riayət olunmamasına gətirib çıxara bilər. Müalicənin qeyri-effektivliyi kifayət qədər olmayan dərman miqdarı və ya müalicə müddəti ilə əlaqədar ola bilər. TSA-nın dozasını aşmağın ölüm hallarına səbəb olmasını nəzərə alsaq, intihara şübhəli xəstələrə bu preparatları məhdud miqdarda
10. İlkin səhiyyə sisteminin həkimləri MAO-nun dönməyən inhibitorlarını, iki antidepressantla uyğunlaşdırılmış terapiyanı,
kombinasiyasını təyin etməməlidirlər [D]. Bu cür təyinatlar yalnız mütəxəssis psixiatr tərəfindən verilə bilər. 11. Antidepressantlarla aparılan terapiyanın davamlılığı, birinci epizodda remissiya əldə olunandan sonra altı aydan, ikinci epizodda isə iki ildən az olmamalıdır [A]. Qeyri-məhdud zaman kəsiyində istifadə olunan antidepressantlı, dəstəkləyici terapiya üçüncü epizoddan və ya ifadə olunmuş ağırlıq dərəcəsi, intihar cəhdləri, psixoz, uzunmüddətli depressiv epizodlarla müşayiət olunan ikinci epizoddan və ya 60 yaşından sonra təyin olunmalıdır [B]. Müalicənin fəal fazasından fərqli olaraq dəstəkləyici terapiya zamanı antidepressantların daha az terapevtik dozalarından istifadə etmək olar [D]. 12. Dərman qəbulunun kəsilməsi sindromunun yaranma ehtimalı ilə əlaqədar olaraq terapiyanın dayandırılması prosesi dozanın iki həftə ərzində tədricən azaldılması yolu ilə aparılmalıdır [C]. Pasiyentlər dərman qəbulunun müstəqil formada (həkimlə məsləhətləşmədən) dayandırılmasının yolverilməzliyinə dair məlumatlandırılmalıdırlar. Həkim müalicənin dayandırılması qərarını qəbul edərkən əvvəlcədən pasiyentin psixi halını müayinə etməlidir.
İxtisaslaşdırılmış yardım səviyyəsinə göndəriş 1. İxtisaslaşdırılmış yardım səviyyəsinə göndəriş aşağıdakı hallarda həyata keçirilməlidir: Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
Yüklə 403,56 Kb. Dostları ilə paylaş:
|