Depressiyanın diaqnostika və müalicəsi üzrə klinik protokol
Təkrarlanan epizodlu rekurrent depressiya
Yüklə 403,56 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Litium duzları, Valproat
- [C].
- SİUSİ
- Xroniki depressiya
- Respiridonun
- Valproat, Lomatrigin
- Triyodtironin ilə kombinəolunmuş
27
Təkrarlanan epizodlu rekurrent depressiya 1. Son 12 ay ərzində 2 və ya daha çox depressiv epizodların müşahidə edilməsi təkrarlanan epizodlu rekurrent depressiyanın mövcudluğunu təsdiq edir. 2. Dəstəkləyici antidepressant terapiya sonrakı depressiv epizodların tezliyinin qarşısını almağa imkan yaradır. Təkrarlanan epizodlu rekurrent depressiya zamanı antidepressant- lar iki ildən az olmayan müddətə təyin olunmalıdır. [B]. 3. Təkrarlanan rekurrent depressiya zamanı icra olunan antidepressant- lı profilaktik terapiya pasiyentin kəskin depressiv vəziyyətdən çıxması üçün istifadə edilən doza üzrə aparılmalıdır [C]. 4. Antidepressantlı dəstəkliyici terapiya alan pasiyentlərdə təkrarlanan depressiv epizodların inkişafı zamanı müalicəyə əhval-ruhiyyə stabilizatorları (Litium duzları, Valproat və ya Lamotrigin) əlavə etmək lazımdır [B]. Preparat seçimi, onun profilaktik məqsədlər üçün uzunmüddətli istifadəsinə (6 aydan az olmayaraq) və pasiyent üçün olan təhlükəsizliyinə əsaslanmalıdır. 5. Təkrarlanan epizodlu rekurrent depressiya zamanı əhval-ruhiyyə stabilizatoru ilə monoterapiyadan istifadə etmək tövsiyə edilmir. Əgər sonradan təkrarlanan epizodlu rekurrent depressiya yaşayan, antidepressant və əhval-ruhiyyə stabilizatoru qəbul edən pasiyentə iki preparatdan yalnız birini təyin etmək, digərinin qəbulunu isə dayandırmaq lazım gələrsə, bu zaman əhval-ruhiyyə stabilizatorunun qəbulunu dayandırmaq lazımdır [C].
1.
Atipik simptomlu depressiya qadınlarda kifayət qədər çox təsadüf olunur. Onun əsas əlaməti – emosional reaktivlikdir. Aktual və ya potensial müsbət hadisələrə cavab olaraq əhvalın yaxşılaşmasıdır. Atipik depressiya diaqnozunun qoyulması üçün aşağıdakı əlamətlərdən iki və ya daha çoxu tələb olunur: Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
28
Hiss olunacaq çəki artımı və ya iştahanın artması
Gün ərzində yüksək yuxuculluq və ya hipersomniya Əzginlik hissi (yorğunluq, zəiflik, ətraflarda ağırlıq hissi)
Şəxsiyyətlərarası münasibətlərdə müşahidə edilən və sosial və ya professional disfunksiyaya səbəb olan qəbul etməmə hissinə qarşı davamlı yüksək həssaslıq 2. Atipik depressiyalı xəstələrin terapiyasını SİUSİ ilə aparmaq lazımdır. Atipik depressiya zamanı TSA istifadəsinin qeyri- effektivliyinə dair sübutlar mövcuddur [C]. 3. Atipik depressiya yaşayan pasiyentlərin SİUSİ qəbulunu ağır keçirdikləri və ya müsbət dəyişikliklərin olmadığı təqdirdə MAOİ terapiyasına keçmək lazımdır [C]. MAOİ-ni digər preparatlarla eyni vaxtda təyin etmək olmaz. Buna görə də MAOI terapiyasına keçid zamanı xəstənin digər preparatlar qəbul etmədiyini yoxlamaq və orqanizmin təmizlənməsi üçün iki həftə gözləmək lazımdır 4. MAOİ təyin edilən pasiyentlərin vəziyyətinə dair dəqiq monitorinqlər (arterial təzyiqin ölçülməsi daxil olmaqla) keçirilməli və süd məhsullarını istisna edən qida rasionuna riayət edilməsinə dair tövsiyələr verilməlidir [A]. 5. MAOİ-ya alternativ (əvəz) hesab edilə bilən Buprapionun atipik depressiya zamanı effektiv təsir göstərdiyinə dair məlumatlar mövcuddur [D]. Buprapionun həyəcan yaratma və ya onu gücləndirmə xüsusiyyətlərinə malik olduğunu nəzərə alsaq, onu həyəcan təzahürləri olan atipik depressiya yaşayan pasiyentlərə təyin etmək lazım deyil.
1. Xroniki depressiya diaqnozu iki ildən az olmayaraq davam edən depressiv əlamətləri olan pasiyentlərə qoyulur. Xroniki depressiya bir qayda olaraq müxtəlif xoşagəlməz psixososial faktorlarla müşayiət edilir və sosial uyğunlaşmanın zəifləməsinə gətirib çıxara bilər [A]. Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
29 2. Xroniki depressiyadan əziyyət çəkən pasiyentlər özündə antidepressantları və psixoterapiyanı cəmləyən kompleks terapiya qəbul etməlidirlər [B]. 3. Xroniki depressiyanın medikamentoz müalicəsi kəskin depressiv epizodların müalicəsində istifadə edilən prinsiplər əsasında aparılır [C]. 4. Əmək qabiliyyətini itirmiş xroniki depressiyalı pasiyentlər üçün bərpa (reabilitasiya) tədbirlərinin keçirilməsi və sosial yardımın alınması imkanını nəzərdən keçirmək lazımdır [C].
1. Rezistent depressiya diaqnozu, adekvat zaman ərzində adekvat dozada təyin edilən iki və ya daha çox antidepressantın qəbulundan sonra durumu yaxşılaşmayan pasiyentlərə qoyulur. 2. Xroniki depressiya zamanı SİUSİ və noradrenergik və ya dofaminergik (Buprapion) təsirə malik olan iki antidepressantın təyin olunması perspektivini nəzərdən keçirmək lazımdır [A]. Belə hallarda terapevtik təsirin, əlavə təsirlərin və xüsusilə də serotonin sindromunun dəqiq monitorinqini keçirmək lazımdır. 3. Tədqiqatlar əsasında antidepressant terapiyaya atipik neyroleptikın – Respiridonun əlavə edilməsinin, müalicəyə olan həssaslığın yüksəlməsinə gətirib çıxarması aşkar edilmişdir [C]. Həmçinin digər neyrolertiklər – Sulpirid və Flüonksol da istifadə edilə bilər. 4. Digər alternativ, SİUSİ-yə və ya TSA-ya standart terapevtik dozalarda əhval stabilizatorlarının (Litium duzları, Valproat,
lazımdır ki, Valproat qanda TSA-nın konsentrasiyasını azalda bilər. 5. Bəzi hallarda TSA-nın təsirini gücləndirən, gün ərzində 50 mkq dozada istifadə olunan Triyodtironin ilə kombinəolunmuş terapiyadan da istifadə edilə bilər [D]. 6. Bəzi tədqiqatlarda TSA-nın psixostimulyatorlarla (Metilfendat) kombinasiyasının mümkünlüyü də göstərilmişdir. Bu preparatı ürək patologiyası olan pasiyentlərə təyin etmək olmaz. Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
Yüklə 403,56 Kb. Dostları ilə paylaş:
|